Điều trị nấm Candida ở âm đạo – Hiểu đúng để trị dứt điểm

Nấm Candida âm đạo là một trong những bệnh lý phụ khoa phổ biến nhất ở phụ nữ, đặc biệt trong độ tuổi sinh sản. Theo thống kê, có đến 75% phụ nữ từng ít nhất một lần trong đời bị nhiễm nấm Candida, với biểu hiện ngứa rát, khí hư đặc quánh và cảm giác khó chịu kéo dài. Nếu không được điều trị đúng cách, bệnh dễ tái phát nhiều lần, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, sinh hoạt vợ chồng và sức khỏe sinh sản về lâu dài. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng cũng như phác đồ điều trị nấm Candida ở âm đạo sẽ giúp phụ nữ chủ động hơn trong việc chăm sóc và bảo vệ vùng kín.

1. Những thông tin về nấm Candida âm đạo

1.1. Nấm Candida là gì?

Nấm Candida, chủ yếu là Candida albicans, là loại nấm men sống ký sinh tự nhiên trong cơ thể người, đặc biệt ở âm đạo, đường ruột, miệng và da. Bình thường, chúng tồn tại cân bằng với hệ vi khuẩn có lợi và không gây bệnh. Tuy nhiên, khi thay đổi nội tiết dẫn đến môi trường âm đạo mất cân bằng, dùng kháng sinh, stress hoặc vệ sinh sai cách – nấm Candida sẽ phát triển mạnh, gây ra tình trạng viêm nhiễm.

1.2. Vì sao nấm Candida dễ gây bệnh ở phụ nữ?

Âm đạo của phụ nữ là môi trường ẩm ướt, giàu glycogen – điều kiện lý tưởng cho nấm men phát triển. Khi độ pH tăng cao (mất cân bằng acid – kiềm), hoặc hệ vi khuẩn lợi bị suy giảm, Candida sẽ nhân lên nhanh chóng, xâm nhập niêm mạc âm đạo và gây viêm ngứa.

Một số yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng nhiễm nấm gồm: mang thai, tiểu đường, dùng thuốc tránh thai nội tiết, mặc đồ lót chật, thụt rửa sâu hoặc vệ sinh vùng kín bằng dung dịch có độ tẩy mạnh.

1.3. Dấu hiệu nhận biết

Trong giai đoạn đầu, nấm Candida có thể gây ngứa rát âm hộ, nóng rát khi tiểu tiện hoặc khi quan hệ tình dục. Càng về sau, các triệu chứng càng rõ rệt, bao gồm:

– Khí hư ra nhiều, đặc quánh như bã đậu hoặc vón cục màu trắng.

– Âm đạo sưng đỏ, rát, đau khi chạm vào.

– Có cảm giác ẩm ướt, ngứa ngáy kéo dài, nhất là về đêm.

– Một số trường hợp nặng có thể kèm theo đau bụng dưới hoặc tiết dịch có mùi nhẹ.

Nếu nấm Candida ở âm đạo không được điều trị đúng cách hoặc người bệnh tự ý dùng thuốc mà không có hướng dẫn của bác sĩ, bệnh có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng. Tình trạng viêm nhiễm kéo dài làm lan sang cổ tử cung, lộ tuyến hoặc vùng chậu, gây đau rát và ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. Môi trường âm đạo bị mất cân bằng khiến tinh trùng khó di chuyển, làm giảm khả năng thụ thai tự nhiên.

Không chỉ vậy, nấm còn có thể lây sang bạn tình, gây viêm bao quy đầu ở nam giới. Đặc biệt, đối với phụ nữ mang thai, nhiễm nấm Candida làm tăng nguy cơ sinh non, vỡ ối sớm, và có thể lây nhiễm cho trẻ sơ sinh trong quá trình sinh thường. Vì vậy, ngay khi xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ như ngứa rát, khí hư bất thường hay khó chịu vùng kín, chị em nên đi khám phụ khoa sớm để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, giúp bệnh nhanh khỏi và ngăn biến chứng về sau.

2. Chẩn đoán và điều trị nấm Candida ở âm đạo

2.1. Chẩn đoán

Bác sĩ sẽ khám phụ khoa kết hợp lấy mẫu khí hư soi tươi hoặc nhuộm Gram, giúp xác định chính xác sự hiện diện của nấm Candida. Ngoài ra, có thể tiến hành nuôi cấy dịch âm đạo hoặc xét nghiệm PCR để định danh chủng nấm và đánh giá mức độ nhiễm.

Trong nhiều trường hợp, bác sĩ cũng đánh giá pH âm đạo và loại trừ các nguyên nhân khác như viêm âm đạo do vi khuẩn hoặc trùng roi – những bệnh có triệu chứng tương tự. Việc chẩn đoán đúng nguyên nhân là yếu tố quan trọng giúp điều trị nấm Candida hiệu quả, không tái phát.

2.2. Nguyên tắc điều trị nấm Candida ở âm đạo

Điều trị nấm Candida cần tuân thủ ba nguyên tắc chính: diệt nấm triệt để, phục hồi cân bằng hệ vi sinh âm đạo và loại bỏ yếu tố thuận lợi gây tái phát. Mục tiêu không chỉ là làm giảm triệu chứng mà còn ngăn nấm tái phát nhiều lần.

2.3. Điều trị nấm candida ở âm đạo bằng nội khoa

Đây là phương pháp phổ biến và hiệu quả, bao gồm thuốc đặt âm đạo, thuốc bôi và thuốc uống toàn thân.

Thuốc đặt thường được bác sĩ kê với thời gian từ 3 đến 7 ngày, có tác dụng trực tiếp lên vùng viêm, giúp ức chế nấm, giảm ngứa và kháng viêm nhanh. Trong trường hợp nhiễm nấm nặng hoặc tái phát nhiều lần, bác sĩ có thể kết hợp thêm thuốc uống kháng nấm toàn thân để tăng hiệu quả.

Khi điều trị bằng thuốc, mẹ cần tuân thủ đúng liều lượng và thời gian chỉ định, tránh tự ý ngưng thuốc khi triệu chứng giảm – vì nấm chưa được tiêu diệt hoàn toàn có thể phát triển trở lại.

2.4. Điều trị kết hợp hỗ trợ

Sau khi kiểm soát tình trạng viêm, việc phục hồi hệ vi sinh âm đạo là rất cần thiết. Bác sĩ có thể khuyến nghị dùng men vi sinh đường uống hoặc dạng đặt chứa lợi khuẩn Lactobacillus giúp cân bằng pH, ức chế sự phát triển của nấm Candida.

Ngoài ra, mẹ nên kết hợp với chế độ ăn uống hợp lý: hạn chế đường, tinh bột và thực phẩm lên men – vì đây là nguồn “thức ăn” của nấm men. Uống nhiều nước và tăng cường rau xanh giúp thanh lọc cơ thể và cải thiện miễn dịch.

2.5. Điều trị cả bạn tình

Tình dục là con đường lây nhiễm nấm Candida. Vì vậy, trong trường hợp vợ hoặc chồng bị nhiễm, bác sĩ thường khuyến cáo điều trị song song cho cả hai, nhằm tránh lây nhiễm chéo. Trong quá trình điều trị, nên kiêng quan hệ cho đến khi khỏi hẳn.

3. Chăm sóc, phòng ngừa

– Vệ sinh vùng kín đúng cách

Yếu tố quan trọng khi điều trị là giữ vệ sinh vùng kín. Mẹ nên rửa bằng nước ấm hoặc dung dịch vệ sinh dịu nhẹ, không thụt rửa sâu, không dùng xà phòng hay nước hoa vùng kín. Sau khi tắm hoặc đi vệ sinh, nên lau khô bằng khăn mềm, sạch.

Đồ lót nên chọn chất liệu cotton thoáng khí, thay giặt hàng ngày và phơi nơi có nắng. Tránh mặc quần bó sát trong thời gian dài, vì môi trường bí hơi là điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển.

– Tăng cường sức đề kháng

Hệ miễn dịch khỏe mạnh giúp cơ thể chống lại sự phát triển quá mức của nấm Candida. Chị em nên ngủ đủ giấc, tập thể dục nhẹ, hạn chế stress và ăn uống lành mạnh. Một số thực phẩm giàu probiotic như sữa chua không đường, kefir hoặc dưa cải muối tự nhiên cũng giúp duy trì hệ vi sinh khỏe mạnh.

– Kiểm soát yếu tố nội tiết và bệnh lý nền

Phụ nữ mắc tiểu đường, rối loạn nội tiết tố hoặc đang mang thai có nguy cơ tái nhiễm cao. Trong các trường hợp này, cần theo dõi thường xuyên với bác sĩ sản khoa, điều chỉnh chế độ ăn và dùng thuốc đúng chỉ định để tránh bệnh tiến triển.

– Tái khám định kỳ

Sau khi hoàn tất phác đồ điều trị, mẹ nên tái khám sau 1–2 tuần để bác sĩ kiểm tra mức độ hồi phục niêm mạc và đánh giá kết quả điều trị. Việc tái khám giúp phát hiện sớm nấm tái phát và điều chỉnh phác đồ kịp thời, tránh để bệnh chuyển sang mạn tính.

Điều trị nấm Candida ở âm đạo cần được thực hiện đúng phương pháp và có sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ chuyên khoa. Việc dùng thuốc bừa bãi, thụt rửa quá nhiều hay điều trị không đủ liều chỉ khiến bệnh dai dẳng và dễ tái phát.

Để đạt hiệu quả tốt nhất, mẹ nên kết hợp giữa phác đồ điều trị, chế độ sinh hoạt lành mạnh và vệ sinh vùng kín đúng cách. Bên cạnh đó, duy trì khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần giúp phát hiện sớm các bất thường và bảo vệ sức khỏe sinh sản lâu dài.