Cảnh báo 7 biểu hiện của trẻ suy dinh dưỡng phổ biến hiện nay

Biểu hiện của trẻ suy dinh dưỡng là mối quan tâm lớn của nhiều bậc cha mẹ bởi tình trạng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển thể chất, trí tuệ và sức đề kháng của trẻ. Tuy nhiên, không phải ai cũng dễ dàng nhận biết được các dấu hiệu sớm. Vậy biểu hiện của bé suy dinh dưỡng là gì? Dưới đây là 7 dấu hiệu cảnh báo phổ biến nhất giúp cha mẹ phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời.

1. Suy dinh dưỡng ở trẻ là gì?

Suy dinh dưỡng là tình trạng cơ thể trẻ không được cung cấp đủ năng lượng, đạm và các vi chất thiết yếu để đảm bảo phát triển toàn diện. Tình trạng này có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân như chế độ ăn thiếu hụt, hấp thu kém, mắc bệnh kéo dài hoặc do điều kiện chăm sóc chưa phù hợp. Nhận diện sớm biểu hiện của bé suy dinh dưỡng sẽ giúp cha mẹ kịp thời cải thiện chế độ dinh dưỡng, hạn chế các hệ lụy lâu dài cho sức khỏe và sự phát triển của con.

2. Cảnh báo 7 biểu hiện của bé suy dinh dưỡng phổ biến hiện nay

2.1. Chậm tăng cân hoặc sụt cân bất thường – Biểu hiện của trẻ suy dinh dưỡng đầu tiên và dễ nhận biết nhất

Trẻ có cân nặng thấp hơn tiêu chuẩn trung bình theo độ tuổi và giới tính, thường bị cảnh báo qua biểu đồ tăng trưởng. Nếu sau 2–3 tháng liên tiếp mà cân nặng của bé không thay đổi, hoặc đột ngột giảm đi dù không mắc bệnh cấp tính, đây là dấu hiệu cảnh báo cơ thể trẻ đang thiếu hụt nghiêm trọng về dinh dưỡng. Trong trường hợp này, cha mẹ nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế chuyên khoa để được tư vấn và can thiệp kịp thời.

2.2. Trẻ có vóc dáng nhỏ bé hơn so với bạn bè cùng độ tuổi

Suy dinh dưỡng kéo dài khiến sự phát triển chiều cao của trẻ bị chậm lại. Trẻ thấp hơn mức trung bình của độ tuổi có thể đang mắc suy dinh dưỡng thể thấp còi – một dạng phổ biến tại các quốc gia đang phát triển, trong đó có Việt Nam. Nếu không can thiệp sớm, tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến vóc dáng mà còn có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe xương khớp, hệ miễn dịch, thậm chí giảm cơ hội phát triển thể chất tối đa khi trưởng thành.

2.3. Lười ăn, chán ăn là biểu hiện của trẻ suy dinh dưỡng mà nhiều cha mẹ dễ bỏ qua

Một biểu hiện phổ biến khác của trẻ suy dinh dưỡng là tình trạng lười ăn, ăn ít hoặc bỏ bữa trong thời gian dài. Trẻ không hứng thú với thức ăn, thường ngậm, nhè, dễ nôn trớ, thời gian ăn kéo dài khiến mỗi bữa trở thành “cuộc chiến” với cha mẹ. Việc nạp vào không đủ nhu cầu năng lượng và vi chất khiến trẻ càng dễ rơi vào vòng luẩn quẩn: biếng ăn – thiếu chất – suy dinh dưỡng – càng biếng ăn hơn. Nếu tình trạng này kéo dài, trẻ cần được đánh giá nguyên nhân và hướng dẫn chế độ ăn phù hợp.

2.4. Thường xuyên mắc bệnh, sức đề kháng kém

Biểu hiện của bé suy dinh dưỡng còn thể hiện qua việc trẻ hay ốm vặt, nhất là các bệnh nhiễm trùng như viêm đường hô hấp, tiêu chảy, viêm phổi, cảm cúm… Trẻ mắc bệnh dễ tái phát, khó dứt điểm và thường kéo dài hơn so với trẻ khỏe mạnh. Điều này xảy ra vì hệ miễn dịch của trẻ bị suy yếu do thiếu hụt các vitamin và khoáng chất thiết yếu như vitamin A, D, kẽm, sắt… Việc trẻ liên tục mắc bệnh sẽ ảnh hưởng đến khả năng ăn uống, hấp thu dinh dưỡng và tăng nguy cơ suy dinh dưỡng nặng.

2.5. Trẻ có biểu hiện da tái, tóc không chắc khỏe và dễ gãy rụng

Thiếu dinh dưỡng làm làn da trẻ trở nên nhợt nhạt, môi khô, móng tay dễ gãy và tóc không còn đen bóng, mọc thưa, dễ gãy rụng. Một số trẻ còn có quầng mắt thâm, vẻ ngoài mệt mỏi và thiếu sức sống. Đây là biểu hiện của thiếu hụt vi chất như sắt, kẽm, biotin và các vitamin nhóm B – những dưỡng chất thiết yếu cho sự phát triển toàn diện của làn da, tóc và móng. Dù đây là dấu hiệu ở mức nhẹ đến trung bình, nhưng nếu không khắc phục sớm, trẻ dễ rơi vào tình trạng suy dinh dưỡng mãn tính.

2.6. Phát triển chậm về vận động và trí tuệ

Trẻ suy dinh dưỡng thường bị chậm phát triển các mốc vận động như biết lẫy, bò, ngồi, đi, nói… so với bạn đồng trang lứa. Đồng thời, trẻ có thể thiếu tập trung, tiếp thu kém, phản xạ chậm – tất cả đều ảnh hưởng đến sự phát triển trí não và kỹ năng xã hội. Những biểu hiện này không chỉ là hậu quả của thiếu năng lượng mà còn do thiếu các chất quan trọng cho hệ thần kinh như DHA, axit folic, sắt, iod… Nếu không được phát hiện sớm, trẻ có nguy cơ chậm phát triển tâm thần vận động lâu dài.

2.7. Ngủ không ngon, dễ tỉnh giấc và thường hay quấy vào ban đêm

Khi thiếu các vi chất như magie, kẽm, canxi – những chất có vai trò điều hòa thần kinh, trẻ dễ rơi vào trạng thái khó chịu, quấy khóc kéo dài, ngủ hay giật mình và không sâu giấc. Giấc ngủ không trọn vẹn cũng góp phần làm suy giảm sức đề kháng và cản trở quá trình hồi phục dinh dưỡng tự nhiên của cơ thể. Đây là biểu hiện âm thầm nhưng ảnh hưởng sâu sắc đến tâm sinh lý và chất lượng sống của trẻ, vì vậy cha mẹ không nên chủ quan.

3. Cha mẹ cần làm gì khi phát hiện trẻ có biểu hiện suy dinh dưỡng?

Khi thấy trẻ có một hoặc nhiều biểu hiện của bé suy dinh dưỡng, cha mẹ nên:

– Đưa trẻ đi thăm khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa dinh dưỡng để được đánh giá thể trạng chính xác.

– Xây dựng chế độ ăn đầy đủ 4 nhóm chất: đạm – béo – bột đường – vitamin & khoáng chất.

– Bổ sung thêm vi chất cần thiết nếu trẻ thiếu hụt (theo chỉ định của bác sĩ).

– Tăng cường vận động phù hợp để kích thích tiêu hóa và phát triển thể chất.

– Theo dõi biểu đồ tăng trưởng để đánh giá tiến triển của trẻ theo từng tháng.

Hiểu rõ các biểu hiện của bé suy dinh dưỡng là bước đầu tiên giúp cha mẹ phát hiện sớm và có biện pháp can thiệp kịp thời. Suy dinh dưỡng không chỉ làm chậm sự phát triển thể chất mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến trí tuệ và tương lai của trẻ. Vì vậy, hãy luôn quan sát con mỗi ngày và đừng ngần ngại tìm đến chuyên gia khi có dấu hiệu bất thường.