Dấu hiệu nghi ngờ của bệnh ung thư tụy

Bệnh ung thư tụy là một trong những bệnh lý ung thư đường tiêu hóa có diễn tiến âm thầm, thường chỉ được phát hiện khi đã ở giai đoạn muộn. Chính vì vậy, việc nhận biết sớm những dấu hiệu bất thường dù nhỏ nhất của cơ thể có thể tạo nên sự khác biệt lớn trong quá trình chẩn đoán và điều trị. Một số triệu chứng ban đầu của ung thư tụy dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý tiêu hóa thông thường, khiến không ít người bỏ qua thời điểm vàng để can thiệp kịp thời. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những dấu hiệu nghi ngờ liên quan đến ung thư tụy, từ đó chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.

1. Khái niệm ung thư tụy

Ung thư tụy là một loại ung thư bắt nguồn từ các mô của tuyến tụy – cơ quan nằm sâu trong bụng, phía sau dạ dày. Tuyến tụy có vai trò rất quan trọng trong quá trình tiêu hóa và điều hòa đường huyết. Theo thống kê từ Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, trong năm 2023, có khoảng 64.050 trường hợp mới mắc và khoảng 50.550 người tử vong do căn bệnh này. Dù chỉ chiếm khoảng 3% số ca ung thư mới được phát hiện tại Mỹ, nhưng ung thư tụy lại đứng sau khoảng 7% số ca tử vong liên quan đến ung thư – cho thấy mức độ nguy hiểm cao của bệnh.

2. Vị trí và chức năng tuyến tụy

Tuyến tụy ở người trưởng thành dài khoảng 15 cm, rộng 5 cm, có vị trí nằm ngang phía sau dạ dày. Cơ quan này bao gồm hai phần chính về chức năng: phần ngoại tiết và phần nội tiết.

– Tế bào ngoại tiết: Chiếm đa số trong tuyến tụy, chịu trách nhiệm sản xuất enzyme tiêu hóa giúp phân giải chất béo, protein và carbohydrate trong ruột non.

– Tế bào nội tiết: Ít hơn về số lượng nhưng rất quan trọng, có vai trò sản xuất các hormone như insulin và glucagon để kiểm soát lượng đường huyết trong máu.

3. Các loại ung thư tụy

– Ung thư biểu mô tuyến ngoại tiết: Là thể bệnh phổ biến nhất, xuất phát từ tế bào ngoại tiết của tụy. Loại này chiếm đa phần các ca bệnh và thường phát hiện ở giai đoạn muộn do diễn tiến âm thầm. Tỷ lệ mắc loại ung thư này cao gấp 9 lần so với các dạng khác.

– U thần kinh nội tiết tụy (PNET): Xuất phát từ tế bào nội tiết, loại u này hiếm gặp hơn và có thể diễn tiến chậm. Tuy nhiên, một số thể u nội tiết có khả năng tiết hormone bất thường, gây ra triệu chứng rõ rệt và cần được theo dõi đặc biệt.

4. Dấu hiệu nghi ngờ bệnh ung thư tụy bạn tuyệt đối không nên bỏ qua

Phần lớn bệnh nhân ung thư tụy thường được chẩn đoán ở giai đoạn muộn, trừ một số trường hợp có nguy cơ cao được tầm soát định kỳ. Chính vì vậy, việc nhận biết sớm các biểu hiện cảnh báo là điều vô cùng quan trọng. Khi cơ thể xuất hiện các dấu hiệu bất thường dưới đây, người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được kiểm tra. Nếu có nghi ngờ về ung thư tụy, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm chuyên sâu như xét nghiệm máu hoặc chẩn đoán hình ảnh. Các triệu chứng gồm:

– Sụt cân.

– Thường xuyên buồn nôn.

– Nước tiểu đậm màu, phân có mỡ hoặc nhạt màu.

– Vàng da, vàng mắt (nặng có thể ngứa).

– Khó tiêu, đầy bụng.

– Đau vùng bụng hoặc lan ra sau lưng.

– Viêm tụy tái diễn.

– Mức đường huyết khó kiểm soát dù điều trị.

– Đang mắc đái tháo đường.

– Xuất hiện cục máu đông ở tĩnh mạch sâu chi dưới.

– Thuyên tắc phổi.

5. Các phương pháp chẩn đoán

5.1. Nội soi

Siêu âm nội soi (EUS)

Đưa đầu dò siêu âm vào tá tràng qua đường miệng để quan sát tụy. Kỹ thuật này đặc biệt hữu ích trong việc xác định khối u nhỏ hoặc hướng dẫn lấy mẫu sinh thiết. Có thể thực hiện cùng lúc với ERCP dưới gây mê.

Nội soi mật tụy ngược dòng

Đưa ống soi đến vị trí bóng Vater – nơi ống mật đổ vào ruột non – để bơm thuốc cản quang và chụp X-quang hệ thống ống mật, tụy. Kỹ thuật này còn cho phép lấy mẫu mô hoặc đặt stent dẫn mật nếu có tắc nghẽn.

Nội soi ổ bụng

Qua một đường mổ nhỏ ở rốn, bác sĩ đưa thiết bị soi vào ổ bụng để khảo sát các cơ quan và lấy mẫu mô nếu phát hiện khối bất thường tại tụy.

5.2. Sinh thiết để xác định chẩn đoán bệnh ung thư tụy

Sinh thiết là bước quan trọng để kết luận bệnh lý ác tính. Một mảnh mô hoặc cụm tế bào được lấy ra và gửi đến phòng xét nghiệm để phân tích hình thái học và nhuộm hóa mô miễn dịch (nếu cần). Nếu mẫu mô không đủ tiêu chuẩn chẩn đoán, bệnh nhân có thể cần sinh thiết lại tại vị trí khác như hạch hoặc cơ quan nghi di căn.

Phương pháp phổ biến là sinh thiết qua EUS. Bác sĩ sử dụng kim sinh thiết dưới hướng dẫn siêu âm nội soi để tiếp cận và lấy mẫu khối u từ tá tràng.

5.3. Xét nghiệm di truyền học

Các bệnh nhân đã xác định mắc ung thư tụy có thể được chỉ định làm xét nghiệm gen bằng mẫu máu hoặc nước bọt để phát hiện đột biến di truyền từ cha mẹ (đột biến dòng mầm). Những đột biến này sẽ có khả năng làm tăng nguy cơ mắc nhiều loại ung thư khác nhau như ung thư vú, buồng trứng, tiền liệt tuyến, đại trực tràng, hoặc u hắc tố.

Một số gen thường gặp trong ung thư tụy di truyền là: BRCA1, BRCA2, PALB2

5.4. Phân tích dấu ấn sinh học chẩn đoán bệnh ung thư tụy

Mẫu mô sau sinh thiết sẽ được phân tích chuyên sâu nhằm tìm kiếm các đặc điểm sinh học hoặc đột biến gen liên quan đến ung thư. Phân tích này có thể hỗ trợ chọn lựa phác đồ điều trị phù hợp, nhất là ở giai đoạn tiến triển hoặc di căn. Các kỹ thuật như:

– Hóa mô miễn dịch.

– Phản ứng chuỗi polymerase.

– Giải trình tự gen hệ mới.

Không phải mọi triệu chứng rối loạn tiêu hóa đều là biểu hiện của bệnh ung thư tụy, nhưng sự chủ quan trước những dấu hiệu kéo dài hoặc bất thường có thể khiến chúng ta bỏ lỡ cơ hội chẩn đoán sớm căn bệnh nguy hiểm này. Việc thăm khám định kỳ, kết hợp cùng lối sống lành mạnh và lắng nghe cơ thể là những giải pháp thiết thực nhất giúp tầm soát và phát hiện sớm ung thư tụy. Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào về sức khỏe, đừng chần chừ tìm đến cơ sở y tế uy tín để được kiểm tra và tư vấn kịp thời.