5 Triệu chứng hen phế quản thường gặp
Hen phế quản là một bệnh lý hô hấp mãn tính ảnh hưởng đến hàng triệu người trên thế giới. Nhận biết sớm các triệu chứng điển hình không chỉ giúp bạn chủ động hơn trong việc kiểm soát bệnh mà còn giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Bài viết này sẽ cùng bạn tìm hiểu sâu hơn về hen phế quản và 5 triệu chứng hen phế quản của căn bệnh này.
1. Giải mã về bệnh hen phế quản
Hen phế quản, hay còn gọi đơn giản là hen suyễn, là một bệnh viêm mạn tính của đường hô hấp. Các đường dẫn khí trong phổi trở nên nhạy cảm với nhiều tác nhân kích thích khác nhau, dẫn đến tình trạng co thắt và thu hẹp. Đồng thời, niêm mạc bên trong phế quản có thể bị sưng viêm và sản xuất nhiều chất nhầy đặc quánh. Điều này gây khó thở và làm cho cơ hô hấp co cứng, gây cảm giác nặng ngực, thở khò khè.
Điều quan trọng cần lưu ý là hen phế quản hoàn toàn khác với hen tim. Hen tim là tình trạng tích tụ dịch trong phổi do suy yếu chức năng của tâm thất trái. Việc phân biệt rõ ràng hai bệnh lý này rất quan trọng để có phương pháp điều trị phù hợp.
2. 5 Triệu chứng hen phế quản thường gặp
2.1. Khó thở là triệu chứng hen phế quản phổ biến
Khó thở là triệu chứng dễ gặp nhất ở người mắc hen phế quản. Khi đường thở bị thu hẹp, luồng không khí đi qua sẽ gặp khó khăn, khiến người bệnh phải gắng sức để thở.
Cảm giác hụt hơi có thể xuất hiện khi bạn tập thể dục cường độ cao hoặc làm việc nặng, lúc đó cơ thể cần nhiều oxy hơn. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên cảm thấy khó thở mà không có lý do rõ ràng, hoặc tình trạng này trở nên cấp tính và đột ngột, đó có thể là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe.

2.2. Thở khò khè
Âm thanh “rít” hoặc “khò khè” nghe rõ khi thở ra, nguyên nhân do đường thở bị hẹp lại. Triệu chứng này thường xuất hiện khi đường thở bị viêm và co thắt, phổ biến vào ban đêm hoặc sáng sớm, khi thời tiết lạnh hoặc khi tiếp xúc với dị nguyên như phấn hoa, bụi, lông thú cưng.
2.3. Căng tức ngực
Căng tức ngực là cảm giác bị đè nặng hoặc bó chặt ở vùng ngực, người bệnh cảm thấy khó chịu khi hít thở sâu. Đây là do các cơ xung quanh đường thở bị thắt chặt và co cứng lại. Cảm giác này có thể xuất hiện liên tục ở mức độ nhẹ hoặc tăng dần khi gặp tác nhân khởi phát cơn hen như gắng sức, khói thuốc, thay đổi thời tiết.
2.4. Ho dai dẳng kéo dài nhiều ngày
Ho là phản xạ tự nhiên giúp cơ thể loại bỏ dị vật hoặc chất nhầy trong đường thở. Với người mắc hen phế quản, ho thường kéo dài dai dẳng, nhất là về đêm hoặc sáng sớm, có thể khan hoặc kèm theo khò khè. Ho có thể xuất hiện khi người bệnh vận động, cười lớn hoặc hít phải không khí lạnh.
2.5. Tăng tiết dịch nhầy
Tăng sản xuất đờm (chất nhầy) là một biểu hiện thường gặp ở người bệnh hen phế quản, dẫn đến tình trạng ứ đọng đờm ở ngực. Hơi thở có thể nghe có tiếng khò khè, lục cục do chất nhầy tích tụ ở mũi, họng và/hoặc ngực. Ngoài ra, người bệnh hen phế quản cũng có thể bị nghẹt mũi hoặc chảy dịch mũi không ngừng.

3. Phân loại bệnh để hiểu triệu chứng hen phế quản rõ ràng
3.1. Hen phế quản dị ứng
Hen dị ứng là loại hen được kích hoạt bởi các chất gây dị ứng như phấn hoa, lông thú cưng và mạt bụi. Đôi khi, nó còn được gọi là hen cơ địa. Khoảng 80% người mắc hen có liên quan đến yếu tố dị ứng, kèm theo các bệnh dị ứng khác như viêm mũi dị ứng. Việc xét nghiệm da hoặc xét nghiệm máu có thể giúp xác định yếu tố dị ứng, từ đó giúp kiểm soát bệnh tốt hơn.
3.2. Hen dạng ho đơn thuần có triệu chứng hen phế quản thường thấy
Người mắc hen do gắng sức thường xuất hiện triệu chứng khi tập luyện hoặc vận động mạnh, do đường thở bị hẹp lại khi hít phải không khí khô lạnh, mất nước hoặc mất nhiệt ở đường thở. Triệu chứng thường xảy ra trong hoặc sau khi tập luyện, gây khó thở, khò khè, ho, đau tức ngực. Là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ra ho mạn tính, hẹn dạng ho thường có dấu hiệu kéo dài hơn 6-8 tuần.
3.3. Hen do vận động hoạt động thể chất
Nếu bạn có các triệu chứng hen trong hoặc sau khi tập thể dục hoặc hoạt động thể chất, bạn có thể mắc co thắt phế quản do vận động (EIB). Trước đây, tình trạng này được gọi là hen do vận động. Tuy nhiên, tên gọi này có thể gây hiểu lầm rằng tập thể dục gây ra bệnh hen. Thực tế, bất kỳ ai cũng có thể bị khó thở khi tập thể dục. Nếu bạn mắc EIB, đường thở của bạn sẽ bị co thắt, thu hẹp và viêm trong quá trình hoạt động thể chất.
Điều này xảy ra do bạn hít phải không khí khô trong khi tập luyện, dẫn đến mất nhiệt, nước hoặc cả hai từ đường thở. Dường như độ khô của không khí, chứ không phải nhiệt độ, là yếu tố kích hoạt chính.

3.4. Hen phế quản nghề nghiệp
Đây là bệnh hen suyễn do các yếu tố mà bạn tiếp xúc trong môi trường làm việc gây ra. Khi người bệnh tiếp xúc với các yếu tố kích thích tại nơi làm việc, như bụi gỗ, hóa chất, khói hoặc bột mì trong ngành bánh.
3.5. Hội chứng chồng lấp Hen – COPD (ACOS)
Hội chứng ACOS xảy ra khi bệnh nhân đồng thời có triệu chứng hen phế quản và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). Người bệnh ACOS thường có triệu chứng khó thở kéo dài, kèm ho khạc đờm mạn tính, thỉnh thoảng có cơn hen cấp, cần được bác sĩ đánh giá để xây dựng kế hoạch điều trị phù hợp.
4. Các bước chẩn đoán hen phế quản thường gặp
– Đánh giá tổng quan: Bác sĩ sẽ hỏi kỹ về tiền sử bệnh lý của bạn và gia đình, cũng như diễn biến cụ thể của các triệu chứng người bệnh đang gặp phải.
– Thăm khám triệu chứng lâm sàng: Dựa trên các triệu chứng bạn trình bày và lý do tìm đến khám, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng. Bước này rất quan trọng để loại trừ các bệnh lý hô hấp khác có biểu hiện tương tự như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) hay các tình trạng viêm đường hô hấp thông thường.
– Đánh giá chức năng hô hấp: Thực hiện hô hấp ký, đo lưu lượng đỉnh trước và sau dùng thuốc giãn phế quản. Nếu cải thiện rõ, gợi ý hen phế quản.
– Chẩn đoán hình ảnh: Trong một số tình huống, bác sĩ sẽ yêu cầu X-quang hoặc CT ngực để kiểm tra cấu trúc phổi và tìm kiếm các dấu hiệu bất thường có liên quan đến hen phế quản.
– Các xét nghiệm bổ trợ khác: Tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm chuyên sâu hơn như test kích thích phế quản, thử nghiệm dị ứng và đo nồng độ oxit nitric trong khi thở ra.
Hen phế quản không phải là bệnh không kiểm soát được, người bệnh vẫn có thể sinh hoạt, lao động, tập luyện bình thường khi được điều trị phù hợp. Việc nhận biết sớm 5 triệu chứng hen phế quản thường gặp sẽ giúp bạn chủ động đi khám, và kiểm soát bệnh hiệu quả, phục vụ cho cuộc sống hàng ngày.