Viêm loét dạ dày ợ chua: Nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

Viêm loét dạ dày ợ chua là một trong những tình trạng phổ biến nhất liên quan đến đường tiêu hóa. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về tình trạng này, bao gồm nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết, các phương pháp điều trị và cách phòng ngừa hiệu quả.

1. Viêm loét dạ dày ợ chua là gì?

Trong nhịp sống hiện đại ngày càng nhiều người gặp phải các triệu chứng như đau vùng thượng vị, ợ chua, buồn nôn, đầy bụng,… mà không biết rằng đây có thể là dấu hiệu cảnh báo viêm loét dạ dày. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như xuất huyết tiêu hóa, thủng dạ dày hay thậm chí là ung thư.

Viêm loét dạ dày là tình trạng niêm mạc dạ dày bị viêm hoặc tổn thương do nhiều nguyên nhân khác nhau như vi khuẩn, axit dạ dày tăng cao, dùng thuốc lâu dài,… Khi lớp niêm mạc bị bào mòn sâu hơn, hình thành các vết loét, gây đau đớn và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng tiêu hóa.

Ợ chua là một trong những triệu chứng thường gặp nhất khi bị viêm loét dạ dày. Đây là hiện tượng trào ngược axit từ dạ dày lên thực quản, gây cảm giác chua, nóng rát ở cổ họng hoặc miệng. Vì vậy, viêm loét dạ dày ợ chua là cụm từ mô tả rõ tình trạng tổn thương niêm mạc dạ dày đi kèm với hiện tượng trào ngược axit.

2. Nguyên nhân gây viêm loét dạ dày ợ chua

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến viêm loét dạ dày kèm theo triệu chứng ợ chua. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:

2.1. Nhiễm vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori)

Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây viêm loét dạ dày. Vi khuẩn H. pylori có khả năng tồn tại trong môi trường axit cao của dạ dày và gây tổn thương lớp niêm mạc, dẫn đến viêm loét.

2.2. Sử dụng thuốc chống viêm kéo dài

Các loại thuốc như NSAID (ibuprofen, aspirin, diclofenac…) có thể làm giảm chất nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày, khiến niêm mạc dễ bị axit tấn công và gây loét.

2.3. Căng thẳng, stress kéo dài

Áp lực tâm lý không chỉ ảnh hưởng đến hệ thần kinh mà còn làm tăng tiết axit dạ dày, rối loạn vận động tiêu hóa, từ đó gây viêm và loét.

2.4. Thói quen ăn uống không khoa học

Ăn không đúng bữa, ăn quá no hoặc quá đói, dùng nhiều thực phẩm cay nóng, chua, nhiều dầu mỡ… là những yếu tố khiến dạ dày bị kích thích và tăng nguy cơ viêm loét.

2.5. Lạm dụng rượu bia, cà phê, thuốc lá

Những chất này làm giảm khả năng bảo vệ của niêm mạc dạ dày, đồng thời kích thích tăng tiết axit, gây ợ chua và loét.

3. Triệu chứng của viêm loét dạ dày ợ chua

Dưới đây là những dấu hiệu thường gặp nhất mà người bệnh cần lưu ý:

– Ợ chua, ợ nóng: Đây là triệu chứng điển hình nhất. Người bệnh thường cảm thấy nóng rát ở vùng thượng vị, cổ họng hoặc sau xương ức, đặc biệt sau khi ăn no hoặc nằm xuống.

– Đau vùng thượng vị: Cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội, thường xảy ra khi đói hoặc sau ăn từ 1–2 giờ. Đau thượng vị thường đi kèm cảm giác nóng rát.

– Buồn nôn hoặc nôn: Cảm giác buồn nôn thường xuất hiện vào buổi sáng hoặc sau ăn, trong một số trường hợp có thể nôn ra dịch chua hoặc có lẫn máu.

– Chán ăn, đầy bụng, khó tiêu: Người bệnh cảm thấy ăn không ngon, đầy hơi ngay cả khi ăn ít. Đây là dấu hiệu rối loạn tiêu hóa do viêm loét ảnh hưởng đến chức năng của dạ dày.

– Sụt cân không rõ nguyên nhân: Sụt cân xảy ra khi tình trạng viêm loét kéo dài, người bệnh ăn uống kém, tiêu hóa kém hoặc loét gây chảy máu ngầm trong dạ dày.

4. Viêm loét dạ dày ợ chua có nguy hiểm không?

Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng:

Xuất huyết tiêu hóa: Vết loét có thể gây chảy máu, dẫn đến nôn ra máu hoặc đi ngoài phân đen.

Thủng dạ dày: Loét ăn sâu làm thủng thành dạ dày, gây viêm phúc mạc cấp tính – cần phẫu thuật khẩn cấp.

Hẹp môn vị: Vết loét làm sẹo, gây hẹp lối ra dạ dày, khiến thức ăn khó thoát xuống ruột non.

Ung thư dạ dày: Viêm loét kéo dài không kiểm soát có thể biến chứng thành ung thư.

5. Chẩn đoán viêm loét dạ dày ợ chua

Các phương pháp thường được bác sĩ sử dụng để chẩn đoán bao gồm:

Nội soi dạ dày – thực quản: Giúp quan sát trực tiếp các vết viêm, loét, sẹo hoặc trào ngược axit.

Xét nghiệm H. pylori: Thử máu, test hơi thở, xét nghiệm phân hoặc sinh thiết niêm mạc trong quá trình nội soi.

Xét nghiệm máu: Đánh giá tình trạng thiếu máu nếu nghi ngờ chảy máu tiêu hóa.

Chụp X-quang có thuốc cản quang: Thường ít dùng hơn nhưng vẫn có thể hỗ trợ trong một số trường hợp.

6. Cách điều trị viêm loét dạ dày ợ chua

6.1. Dùng thuốc theo chỉ định bác sĩ

Thuốc kháng acid: Giảm lượng axit dạ dày

Thuốc kháng H2: Giúp giảm tiết dịch vị.

Thuốc bảo vệ niêm mạc: Giữ cho niêm mạc tránh bị tổn thương hoặc giảm nhẹ tổn thương do viêm

Kháng sinh diệt H. pylori: Kết hợp 2–3 loại theo phác đồ diệt khuẩn.

Thuốc chống trào ngược: Giảm, ngăn tình trạng dịch axit bị trào lên

Trong điều trị Nội khoa, người bệnh tuyệt đối không nên tự ý mua thuốc để dùng hoặc dùng theo đơn thuốc của người khác.

6.2. Chế độ ăn uống hợp lý

Ăn uống điều độ: Ăn đúng giờ, chia nhỏ bữa (4–5 bữa/ngày), không để bụng quá đói hoặc quá no.

Tránh các thực phẩm kích thích: Như đồ chiên xào, cay nóng, nước có ga, cà phê, rượu, bia.

Ưu tiên thực phẩm mềm, dễ tiêu: Cháo, súp, rau xanh, trái cây không chua, sữa chua không đường.

Uống đủ nước: Nhưng tránh uống trong bữa ăn để không làm loãng dịch tiêu hóa.

6.3. Lối sống lành mạnh

Giảm stress: Thư giãn, nghỉ ngơi hợp lý, có thể tập yoga hoặc thiền.

Tránh nằm ngay sau khi ăn: Nên ngồi hoặc đi lại nhẹ nhàng 30 phút sau ăn.

Không hút thuốc, không uống rượu bia.

Tập thể dục đều đặn: Giúp tăng cường lưu thông máu và hệ tiêu hóa.

7. Cách phòng ngừa viêm loét dạ dày ợ chua

Tầm soát H. pylori định kỳ, đặc biệt nếu có người thân bị ung thư dạ dày.

Hạn chế dùng thuốc giảm đau NSAID lâu dài.

Giữ tinh thần thoải mái, tránh căng thẳng kéo dài.

Thiết lập thói quen ăn uống khoa học.

Khám sức khỏe định kỳ, nhất là khi có triệu chứng kéo dài.

Tóm lại, viêm loét dạ dày ợ chua là một tình trạng phổ biến nhưng tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng nếu không được điều trị đúng cách. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu như đau thượng vị, ợ chua, buồn nôn, đầy bụng là vô cùng quan trọng để điều trị kịp thời và phòng ngừa biến chứng. Người bệnh cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ, điều chỉnh lối sống và ăn uống hợp lý để cải thiện tình trạng bệnh và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Nếu bạn đang gặp các triệu chứng nghi ngờ viêm loét dạ dày ợ chua, đừng chủ quan. Hãy chủ động đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị sớm – sức khỏe tiêu hóa của bạn là nền tảng cho một cơ thể khỏe mạnh toàn diện.