Tình trạng ợ hơi khó tiêu kéo dài – cảnh báo bệnh gì?

Ợ hơi khó tiêu là tình trạng nhiều người gặp phải sau khi ăn, gây cảm giác đầy bụng, khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày. Dù đây có thể chỉ là rối loạn tiêu hóa nhẹ, nhưng nếu xảy ra thường xuyên, nó có thể là dấu hiệu cảnh báo các vấn đề nghiêm trọng hơn về dạ dày – ruột. Vậy nguyên nhân nào dẫn đến ợ hơi khó tiêu và cách khắc phục hiệu quả ra sao?

1. Ợ hơi khó tiêu – dấu hiệu tưởng nhẹ nhưng không nên xem thường

Ợ hơi và khó tiêu là hai triệu chứng rất phổ biến liên quan đến hệ tiêu hóa. Tuy nhiên, khi chúng xuất hiện cùng lúc và kéo dài, có thể là dấu hiệu cảnh báo rằng hệ tiêu hóa đang gặp rối loạn hoặc tiềm ẩn bệnh lý cần được quan tâm. Việc chủ quan với tình trạng ợ hơi khó tiêu có thể khiến người bệnh phải đối mặt với nhiều ảnh hưởng không mong muốn đến sức khỏe, sinh hoạt hàng ngày và chất lượng cuộc sống.

2. Vì sao bạn thường xuyên bị ợ hơi khó tiêu?

2.1. Thói quen ăn uống chưa hợp lý

Một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng ợ hơi đi kèm khó tiêu chính là chế độ ăn uống thiếu khoa học. Ăn quá nhanh, vừa ăn vừa nói chuyện, ăn nhiều thực phẩm chiên rán, đồ cay nóng, nước ngọt có ga hay uống rượu bia khiến lượng khí trong dạ dày tăng lên, gây đầy bụng, sinh hơi và làm chậm quá trình tiêu hóa.

Ngoài ra, việc bỏ bữa, ăn khuya hoặc ăn không đúng giờ cũng khiến hoạt động của hệ tiêu hóa bị rối loạn. Dạ dày không được chuẩn bị trước cho quá trình tiêu hóa, dẫn đến co bóp kém hiệu quả, gây ứ đọng thức ăn, tạo ra cảm giác đầy bụng, ợ hơi và khó chịu.

2.2. Căng thẳng, stress kéo dài

Ít ai ngờ rằng tâm lý cũng có thể ảnh hưởng đến dạ dày. Khi cơ thể căng thẳng, hệ thần kinh tự chủ bị kích thích, tác động trực tiếp đến hoạt động tiêu hóa. Nhiều người bị rối loạn tiêu hóa mãn tính chỉ vì thường xuyên sống trong trạng thái lo lắng, mất ngủ hoặc áp lực công việc kéo dài.

2.3. Do rối loạn nhu động ruột hoặc bệnh lý tiêu hóa

Một số rối loạn ở dạ dày và đường ruột cũng có thể gây nên tình trạng ợ hơi khó tiêu. Các bệnh lý thường gặp như viêm dạ dày, trào ngược dạ dày thực quản (GERD), hội chứng ruột kích thích (IBS), loét dạ dày tá tràng hoặc nhiễm vi khuẩn HP là những nguyên nhân phổ biến gây cản trở hoạt động tiêu hóa. Khi đó, thức ăn không được phân giải đúng cách, gây tích tụ khí và cảm giác khó chịu ở vùng bụng.

2.4. Ảnh hưởng từ thuốc hoặc các bệnh lý toàn thân

Việc sử dụng một số loại thuốc như thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau NSAIDs hoặc thuốc điều trị bệnh lý tim mạch có thể ảnh hưởng đến lớp niêm mạc dạ dày, gây rối loạn tiêu hóa. Ngoài ra, những người mắc bệnh tuyến giáp, tiểu đường hoặc rối loạn chuyển hóa cũng có nguy cơ cao gặp phải tình trạng ợ hơi kèm khó tiêu.

3. Nhận diện triệu chứng ợ hơi khó tiêu thế nào?

3.1. Những biểu hiện thường gặp

Ợ hơi thường là cảm giác thoát khí từ dạ dày lên miệng, đôi khi kèm theo mùi hôi khó chịu. Trong khi đó, khó tiêu là cảm giác nặng bụng, đầy tức hoặc chậm tiêu sau bữa ăn. Khi hai triệu chứng này kết hợp, người bệnh thường cảm thấy:

– Bụng căng chướng, đầy hơi kéo dài

– Ăn nhanh no, có cảm giác bị nghẹn ở phần trên của bụng

– Buồn nôn hoặc nôn

– Ợ hơi liên tục, nhất là sau khi ăn no hoặc nằm xuống

– Đôi khi có cảm giác nóng rát vùng ngực hoặc cổ họng, đặc biệt nếu kèm theo trào ngược

3.2. Khi nào nên đi khám?

Nếu tình trạng ợ hơi và khó tiêu chỉ xảy ra thoáng qua và nhanh chóng cải thiện, bạn có thể chưa cần quá lo lắng. Tuy nhiên, nếu triệu chứng kéo dài nhiều ngày, ảnh hưởng đến ăn uống, kèm theo sụt cân, nôn ra máu hoặc phân đen, cần đi khám ngay để được chẩn đoán chính xác và xử lý kịp thời.

4. Các phương pháp kiểm tra và chẩn đoán chính xác ợ hơi khó tiêu

4.1. Thăm khám lâm sàng và khai thác tiền sử bệnh

Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng chung, thăm khám vùng bụng và hỏi về các biểu hiện bạn gặp phải. Tiền sử bệnh lý như viêm dạ dày, trào ngược, dùng thuốc dài ngày hoặc chế độ ăn uống cũng là thông tin quan trọng để định hướng chẩn đoán.

4.2. Nội soi tiêu hóa

Đây là phương pháp quan trọng và hiệu quả trong việc phát hiện các bất thường tại dạ dày – tá tràng, giúp xác định rõ nguyên nhân gây ợ hơi khó tiêu như viêm loét, polyp, trào ngược hoặc nhiễm vi khuẩn HP.

4.3. Xét nghiệm vi khuẩn HP

Nếu nghi ngờ có sự xuất hiện của vi khuẩn Helicobacter pylori – một trong những tác nhân hàng đầu gây viêm loét dạ dày – bác sĩ có thể chỉ định xét nghiệm hơi thở, test urease nhanh hoặc sinh thiết qua nội soi.

4.4. Đo pH và áp lực thực quản (24h)

Trường hợp nghi ngờ trào ngược dạ dày – thực quản mà nội soi chưa xác định rõ, bác sĩ có thể chỉ định đo pH thực quản trong 24h để đánh giá mức độ axit trào ngược, kết hợp đo áp lực cơ vòng thực quản.

4.5. Đo áp lực thực quản độ phân giải cao HRM

HRM là kỹ thuật tiên tiến giúp đánh giá chính xác nhu động thực quản và hoạt động của các cơ vòng thực quản. Phương pháp này đặc biệt hữu ích trong việc xác định nguyên nhân gây nuốt nghẹn, ợ hơi, đầy bụng và khó tiêu liên quan đến rối loạn vận động thực quản mà các xét nghiệm thông thường không phát hiện được. HRM sử dụng hệ thống cảm biến độ phân giải cao, ghi nhận dữ liệu chi tiết theo thời gian thực, từ đó giúp bác sĩ đưa ra hướng điều trị chính xác và cá nhân hóa hơn cho từng người bệnh.

5. Làm gì khi bị ợ hơi khó tiêu kéo dài?

5.1. Thay đổi chế độ ăn uống là bước quan trọng đầu tiên

Để cải thiện tình trạng này, bạn nên ưu tiên các thực phẩm dễ tiêu như cháo, súp, rau củ luộc. Hạn chế ăn các món nhiều dầu mỡ, đồ chiên rán, thức ăn cay, đồ ngọt và nước có gas. Việc chia nhỏ bữa ăn trong ngày và ăn chậm, nhai kỹ sẽ giúp giảm áp lực lên dạ dày và hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.

Ngoài ra, cần tránh nằm ngay sau ăn, nên đứng hoặc ngồi thẳng lưng để thức ăn được tiêu hóa dễ dàng hơn.

5.2. Giữ tâm lý ổn định và giảm căng thẳng

Tập thói quen ngủ đủ giấc, thư giãn bằng yoga hoặc thiền, hạn chế sử dụng điện thoại trước khi ngủ là những cách giúp cải thiện tâm lý, từ đó hỗ trợ quá trình tiêu hóa hiệu quả hơn. Một hệ thần kinh ổn định cũng giúp dạ dày hoạt động nhịp nhàng, giảm nguy cơ rối loạn tiêu hóa kéo dài.

5.3. Sử dụng thuốc đúng theo chỉ định bác sĩ

Nếu nguyên nhân gây ợ hơi khó tiêu là do viêm dạ dày hoặc trào ngược, bác sĩ có thể kê thuốc giảm tiết axit, thuốc trung hòa dịch vị, thuốc bảo vệ niêm mạc hoặc thuốc trị vi khuẩn HP (nếu có). Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc hoặc lạm dụng thuốc chống đầy hơi mà chưa có hướng dẫn từ chuyên gia.

5.4. Thăm khám và điều trị tại cơ sở y tế uy tín

Trong trường hợp triệu chứng kéo dài, tốt nhất nên đến bệnh viện có chuyên khoa tiêu hóa để được nội soi kiểm tra, xác định chính xác nguyên nhân và điều trị triệt để. Việc can thiệp sớm giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm như loét, xuất huyết dạ dày, barrett thực quản hay ung thư.

6. Phòng tránh ợ hơi khó tiêu từ những điều nhỏ nhất

6.1. Thiết lập lối sống lành mạnh

Ngủ đúng giờ, duy trì cân nặng hợp lý, hạn chế thức khuya, bỏ hút thuốc lá và giảm rượu bia sẽ giúp hệ tiêu hóa hoạt động ổn định. Bên cạnh đó, việc duy trì vận động nhẹ nhàng sau bữa ăn như đi bộ chậm cũng hỗ trợ quá trình tiêu hóa tốt hơn.

6.2. Thường xuyên theo dõi các phản ứng bất thường của cơ thể

Mỗi người sẽ có sự nhạy cảm khác nhau với từng loại thực phẩm. Việc lắng nghe cơ thể, nhận biết thực phẩm gây đầy bụng, ợ hơi, tiêu chảy hoặc khó tiêu giúp bạn điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp, tránh tình trạng rối loạn tiêu hóa tái phát.

Ợ hơi khó tiêu không đơn thuần là cảm giác khó chịu tức thời mà còn có thể là lời cảnh báo từ hệ tiêu hóa. Việc chủ động điều chỉnh lối sống, chế độ ăn uống và khám bệnh sớm khi có dấu hiệu bất thường là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe. Đừng để những triệu chứng nhỏ biến thành vấn đề lớn – hãy bắt đầu quan tâm đến dạ dày của bạn ngay từ hôm nay.