Đau viêm loét dạ dày: Chẩn đoán đúng để điều trị hiệu quả

Trong xã hội hiện đại, áp lực công việc, thói quen ăn uống không lành mạnh và căng thẳng kéo dài đang khiến tỷ lệ người mắc đau viêm loét dạ dày ngày càng tăng cao. Đây là một trong những bệnh lý đường tiêu hóa phổ biến nhất tại Việt Nam, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách. Vậy bệnh này nguy hiểm ra sao? Làm thế nào để phát hiện, phòng ngừa và điều trị hiệu quả? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

1. Thế nào là chứng đau viêm loét dạ dày?

Viêm loét dạ dày là tình trạng lớp niêm mạc dạ dày bị tổn thương do axit dịch vị ăn mòn, hình thành các vết viêm, loét trên bề mặt. Khi các tổn thương này gây kích thích hoặc đau đớn, người bệnh sẽ cảm thấy đau viêm loét dạ dày rõ rệt – nhất là khi bụng đói hoặc ngay sau khi ăn.

Tình trạng này có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào, từ người trẻ đến người cao tuổi, đặc biệt phổ biến ở những người có lối sống thiếu khoa học.

2. Nguyên nhân gây đau viêm loét dạ dày

Có nhiều yếu tố có thể dẫn đến viêm loét dạ dày, nhưng phổ biến nhất là các nguyên nhân sau:

Vi khuẩn Helicobacter pylori (H. pylori): Đây là nguyên nhân hàng đầu gây viêm loét dạ dày. Hơn 70% bệnh nhân viêm loét dạ dày có liên quan đến loại vi khuẩn này. Chúng phá hủy lớp nhầy bảo vệ niêm mạc dạ dày, tạo điều kiện cho axit ăn mòn và gây loét.

Stress, căng thẳng kéo dài: Áp lực công việc, lo âu kéo dài có thể làm tăng tiết axit dạ dày, đồng thời làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến dạ dày dễ bị tổn thương hơn.

Chế độ ăn uống thiếu khoa học: Ăn không đúng bữa, bỏ bữa, ăn nhiều thực phẩm cay nóng, đồ chiên rán, uống rượu bia, cà phê… đều có thể làm tăng nguy cơ đau viêm loét dạ dày.

Lạm dụng thuốc giảm đau, kháng viêm: Các loại thuốc như NSAIDs (ibuprofen, aspirin…) khi dùng lâu dài có thể gây tổn thương niêm mạc dạ dày.

Yếu tố di truyền và bệnh lý nền: Người có người thân từng bị viêm loét dạ dày hoặc mắc các bệnh lý như tiểu đường, viêm gan… cũng có nguy cơ cao hơn.

3. Triệu chứng đau do viêm loét dạ dày

Người mắc viêm loét dạ dày thường có các triệu chứng điển hình sau:

Đau thượng vị: Cơn đau thường âm ỉ hoặc nóng rát vùng giữa bụng, dưới xương ức. Đau tăng lên khi đói, hoặc sau ăn no.

Ợ hơi, ợ chua, đầy bụng: Do dịch axit dạ dày tiết nhiều và tiêu hóa kém, người bệnh thường xuyên bị ợ hơi, chướng bụng.

Buồn nôn hoặc nôn: Khi niêm mạc dạ dày bị kích thích, người bệnh có thể buồn nôn, nhất là sau ăn.

Sụt cân không rõ nguyên nhân: Do ăn uống kém, tiêu hóa kém và hấp thu kém, người bệnh có thể giảm cân nhanh chóng.

Chán ăn, mệt mỏi: Đây là triệu chứng phổ biến ở người bị đau viêm loét dạ dày mạn tính.

Lưu ý: Trong trường hợp nặng, có thể xảy ra biến chứng như xuất huyết tiêu hóa (nôn ra máu, đi ngoài phân đen), thủng dạ dày (đau bụng dữ dội, sốc)… rất nguy hiểm, cần cấp cứu kịp thời.

4. Phân biệt đau dạ dày với các bệnh khác

Nhiều bệnh lý tiêu hóa khác như viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích, viêm tụy… cũng có biểu hiện tương tự. Vì vậy, để chẩn đoán chính xác, người bệnh cần đi khám chuyên khoa tiêu hóa tại cơ sở y tế uy tín. tại đây, bệnh nhân thường được chỉ định thực hiện các xét nghiệm như: Nội soi dạ dày, test hơi thở tìm vi khuẩn H. pylori, xét nghiệm máu hoặc phân.

5. Cách điều trị viêm loét dạ dày gây đau

5.1. Sử dụng thuốc theo chỉ định bác sĩ

Tùy theo nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ có thể chỉ định:

Thuốc kháng axit: Giảm lượng axit dạ dày

Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày: Như sucralfate

Thuốc kháng sinh (nếu có H. pylori): Kết hợp ít nhất 2 loại

Thuốc ức chế bơm proton (PPI): Omeprazole, esomeprazole…

Lưu ý, người bệnh không tự ý mua thuốc điều trị tại nhà, vì dùng sai thuốc có thể khiến bệnh nặng hơn hoặc gây biến chứng.

5.2. Điều chỉnh chế độ ăn uống

Ăn đúng giờ, chia nhỏ bữa ăn (3 chính – 2 phụ)

Tránh đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, chua, lên men

Uống đủ nước, tránh uống rượu, bia, cà phê

Ăn thực phẩm dễ tiêu hóa: cháo, súp, rau xanh, trái cây ít axit

5.3. Giữ tinh thần thoải mái

Hạn chế stress bằng thiền, yoga, thể thao nhẹ nhàng

Ngủ đủ giấc, không thức khuya

5.4. Tái khám định kỳ

Đặc biệt nếu đã từng bị loét dạ dày hoặc có H. pylori, nên tái khám 6 tháng/lần để kiểm tra tình trạng niêm mạc.

6. Phòng ngừa viêm loét dạ dày tái phát

Viêm loét dạ dày là bệnh có thể tái đi tái lại nếu không được kiểm soát tốt. Để phòng ngừa, người mắc bệnh cần điều trị triệt để vi khuẩn H. pylori nếu có. Đồng thời, người bệnh không nên tự tìm chọn và dùng thuốc giảm đau/kháng viêm khi không có chẩn đoán và chỉ định chuyên môn từ bác sĩ. Bên cạnh đó, bệnh nhân cần xây dựng lối sống lành mạnh: ăn uống điều độ, không bỏ bữa. Hạn chế rượu bia, chất kích thích cũng là điều vô cùng cần thiết. Bạn cũng cần chú ý giữ tâm lý ổn định, tránh căng thẳng kéo dài.

7. Khi nào cần đi khám với bác sĩ ngay?

Bạn cần đến cơ sở y tế ngay để được thăm khám chuyên khoa Tiêu hóa và chẩn đoán nguyên nhân, mức độ bệnh nếu có các dấu hiệu sau:

Đau bụng dữ dội, đau lan ra sau lưng

Nôn ra máu hoặc chất giống bã cà phê

Đi ngoài phân đen, có mùi hôi

Sụt cân nhanh không rõ nguyên nhân

Nôn mửa kéo dài, không ăn uống được

Dựa trên kết quả chẩn đoán, bác sĩ sẽ có tư vấn, chỉ định điều trị đúng bệnh, đúng mức độ và phù hợp với  tình trạng bệnh cũng như thể trạng từng người. Việc tuân thủ lộ trình điều trị từ bác sĩ là vô cùng quan trọng.

Tóm lại, đau viêm loét dạ dày là bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Đừng chủ quan với những cơn đau âm ỉ ở vùng thượng vị, bởi đó có thể là dấu hiệu của một tổn thương đang âm thầm phát triển trong cơ thể bạn.