Gãy 1/3 dưới xương cẳng tay: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị
Gãy 1/3 dưới xương cẳng tay là tình trạng chấn thương thường gặp, gây ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động của tay. Tổn thương này không chỉ gây đau đớn mà còn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nếu không được xử trí kịp thời. Việc nhận biết sớm nguyên nhân, triệu chứng và áp dụng biện pháp điều trị đúng cách có ý nghĩa quan trọng giúp người bệnh phục hồi chức năng và tránh các hậu quả lâu dài.
1. Nguyên nhân gãy 1/3 dưới xương cẳng tay là gì, tác động ra sao tới chức năng vận động
Gãy 1/3 dưới xương cẳng tay là một trong những dạng gãy phổ biến của xương cẳng tay, có thể xảy ra do các chấn thương trực tiếp hoặc gián tiếp như té ngã, tai nạn giao thông, va đập mạnh. Xương cẳng tay gồm hai xương chính là xương quay và xương trụ, phần 1/3 dưới của xương này chịu nhiều áp lực khi cử động và dễ bị tổn thương trong các va chạm. Ngoài ra, co cơ đột ngột cũng là nguyên nhân dẫn đến gãy xương. Tổn thương này không chỉ gây đau đớn mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng tới chức năng vận động và sinh hoạt hàng ngày của người bệnh, đặc biệt là các cử động gập, duỗi của bàn tay và cổ tay.
2. Triệu chứng nhận biết gãy 1/3 dưới xương cẳng tay là gì, cách chẩn đoán chính xác
Khi bị gãy 1/3 dưới xương cẳng tay, người bệnh thường gặp các triệu chứng chính như: biến dạng vùng cẳng tay, đau nhói tại vị trí gãy, cảm giác lạo xạo khi cử động và hạn chế di chuyển. Biểu hiện có thể kèm theo sưng phù, bầm tím và mất chức năng vận động của cẳng tay và bàn tay. Trong một số trường hợp, có thể xảy ra tổn thương thần kinh quay dẫn đến liệt cổ tay, bàn tay, và ngón tay. Để chẩn đoán chính xác, bác sĩ sẽ tiến hành khám lâm sàng và thực hiện các kỹ thuật hình ảnh như chụp X-quang, CT scan hoặc MRI nhằm xác định vị trí, mức độ và hướng di lệch của vết gãy.
3. Biện pháp điều trị cho tình trạng gãy 1/3 dưới xương cẳng tay
3.1. Phương pháp điều trị bảo tồn: Hiệu quả và hạn chế
Điều trị bảo tồn thường áp dụng cho trường hợp gãy ít di lệch hoặc bệnh nhân không đủ điều kiện phẫu thuật. Phương pháp này bao gồm nẹp, bó bột, băng tam giác và các hình thức cố định khác giúp giữ xương ổn định trong quá trình liền xương.
Tuy nhiên, phương pháp này chỉ giúp hồi phục một phần chức năng, người bệnh có thể bị hạn chế vận động với góc gập ra trước khoảng 20 độ và gập vào trong khoảng 30 độ. Quá trình này cần theo dõi chặt chẽ để tránh các biến chứng như không liền xương hoặc di lệch sau bó bột.
3.2. Điều trị phẫu thuật cho tình trạng gãy 1/3 dưới xương cẳng tay
Phẫu thuật là lựa chọn ưu tiên trong những trường hợp gãy xương lệch nhiều hoặc có tổn thương kèm theo các dây thần kinh, mạch máu. Các kỹ thuật phổ biến gồm cố định ngoài, nối xương bằng nẹp vít, mổ nội soi cố định đinh nội tủy hoặc ghép xương. Chụp hình ảnh X-quang hoặc MRI sẽ giúp bác sĩ xác định chính xác mức độ gãy, từ đó lựa chọn phương pháp phẫu thuật phù hợp. Phẫu thuật giúp giảm thiểu các biến chứng lâu dài và hỗ trợ người bệnh phục hồi chức năng vận động tối ưu hơn so với điều trị bảo tồn.
4. Cẩn trọng các biến chứng có thể xảy ra nếu không điều trị hoặc điều trị không đúng
Gãy 1/3 dưới xương cẳng tay nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng. Các biến chứng sớm như tổn thương động mạch cánh tay, tổn thương dây thần kinh quay gây mất khả năng vận động cổ tay và bàn tay. Về lâu dài, người bệnh có thể gặp phải các vấn đề như chèn ép dây thần kinh quay, hạn chế vận động khớp hoặc không liền xương, viêm nhiễm, thiếu máu mô và suy giảm chức năng cẳng tay.
5. Hướng dẫn sơ cứu đúng cách giảm thiểu tổn thương khi gặp gãy 1/3 dưới xương cẳng tay
Việc sơ cứu đúng cách ngay tại chỗ rất quan trọng để hạn chế tổn thương và biến chứng nguy hiểm. Cố định vùng gãy bằng nẹp cứng (có thể sử dụng vật dụng như gỗ hoặc thước kẻ) và dùng vải mềm buộc nhẹ nhàng để giữ cánh tay bất động. Không tự ý nắn lại xương vì có thể làm tổn thương nhiều hơn.
Luôn lưu ý không di chuyển mạnh vùng bị thương và nên gọi cấp cứu sớm nhất để được hỗ trợ điều trị chuyên nghiệp.
6. Lời khuyên chung và khi nào nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa
Người bệnh nên đến ngay các cơ sở y tế khi phát hiện dấu hiệu gãy 1/3 dưới xương cẳng tay như biến dạng cẳng tay, đau nhức dữ dội, không thể vận động bình thường hoặc có dấu hiệu mất cảm giác ở vùng cánh tay. Việc chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời sẽ giúp hạn chế tối đa các biến chứng, đồng thời cải thiện khả năng hồi phục chức năng vận động của tay. Ngoài việc điều trị y tế, việc tuân thủ hướng dẫn vật lý trị liệu và phục hồi chức năng cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục.
Gãy 1/3 dưới xương cẳng tay là một chấn thương nghiêm trọng nhưng hoàn toàn có thể được kiểm soát và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm và xử lý đúng cách từ bước sơ cứu đến các biện pháp y tế chuyên sâu.
