Bàn về rối loạn tiêu hóa ở trẻ sơ sinh, tôi lại nhớ đến câu chuyện của chị đồng nghiệp cùng công ty cũ. Hồi chị còn đang trong chế độ “bỉm sữa”. Cứ trung bình mỗi tháng tôi thấy chị xin nghỉ ít nhất là 1-2 lần. Lần nào hỏi lý do chị cũng đều trả lời tôi: “bé nhà chị lại “xì xoẹt” em ạ, trẻ sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa chuyện thường ngày như cơm bữa í mà”.
Lúc đó, tôi chưa có con nhỏ nên cũng chưa hiểu lý do vì sao mà trẻ sơ sinh hay bị rối loạn tiêu hóa đến vậy. Sau này, khi bản thân cũng trở thành một bà mẹ “bỉm sữa”, trải qua những lần cho con đi khám, lắng nghe sự tư vấn từ các bác sĩ và những thông tin mà tôi tìm hiểu được, tôi đã phần nào hiểu hơn vì sao rối loạn tiêu hóa lại hay gặp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh. Hy vọng những thông tin chia sẻ dưới đây, sẽ giúp các bậc phụ huynh, có thêm kiến thức về hệ tiêu hóa của trẻ để có cái nhìn toàn diện hơn và hiểu được nguyên nhân để “thông cảm” cho con, có biện pháp điều chỉnh cho phù hợp và nắm được các biểu hiện để cho bé đi thăm khám sớm.
Menu xem nhanh:
1. Rối loạn tiêu hóa ở trẻ sơ sinh “trung bình cứ 2 bé lại có 1 bé mắc”
Theo nghiên cứu của Viện Dinh dưỡng quốc gia, có tới 47% trẻ có biểu hiện rối loạn tiêu hóa trong tổng số trẻ đến khám và tư vấn. Còn một theo nghiên cứu khác của Bệnh viện Nhi Trung ương, có khoảng hơn 50% trẻ dưới 12 tháng tuổi có biểu hiện rối loạn tiêu hóa. Đặc biệt, tỷ lệ này lên tới 40-70% ở trẻ dưới 6 tháng tuổi bị rối loạn tiêu hóa, ít nhất 1 lần. Như vậy, trung bình cứ 2 bé sơ sinh lại có 1 bé bị rối loạn tiêu hóa.
2. Nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa ở trẻ sơ sinh
2.1. Nguyên nhân đầu tiên: do hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh còn chưa hoàn thiện
Mẹ có biết, khi mới sinh ra hệ tiêu hóa của trẻ còn chưa hoàn thiện cả về cấu tạo và chức năng:
– Mới sinh ra, cấu tạo miệng của con là nhỏ, lưỡi to, môi dày, chưa có răng, do đó chỉ thích hợp với bú sữa mẹ hoặc sữa công thức. Trước 5 tháng tuổi, dạ dày bé chưa thể tiêu hóa được tinh bột do đó nếu cho con ăn dặm trước 5 tháng tuổi trẻ sẽ dễ bị rối loạn tiêu hóa.
– Sau 5-6 tháng tuổi, trẻ bắt đầu mọc răng, hệ tiêu hóa dần dần hoàn thiện, nhu cầu cơ thể cần bổ sung các chất thiết yếu như sắt, vitamin,… trẻ cần được ăn dặm để bổ sung đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể. Thức ăn cần phù hợp với độ tuổi của con cả về số lượng và loại thức ăn. Chế độ chăm sóc, cách cho trẻ ăn cũng ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa của bé, nếu không đúng con sẽ rất dễ bị rối loạn tiêu hóa.
– Thực quản ngắn, thành mỏng, khiến lớp cơ thắt thực quản hoạt động không tốt, dịch dạ dày có cơ hội trào ngược lên, khiến con dễ bị trào ngược dạ dày thực quản.
– Dạ dày của trẻ sơ sinh dung tích còn nhỏ, lại nằm cao trong bụng, thành dạ dày mỏng và ít sợi cơ đàn hồi.
– Gan chưa hoàn thiện nên trẻ chưa thể tiêu hóa và hấp thụ được hoàn toàn thức ăn.
– Cơ bụng, cơ đáy chậu và cơ hậu môn ở trẻ sơ sinh chưa phối hợp nhịp nhàng do đó con sẽ dễ bị táo bón.
Trẻ sơ sinh được sinh ra bằng hình thức sinh thường, sinh đủ tháng thì hệ tiêu hóa sẽ có cấu trúc tốt hơn so với những bé sinh non hoặc sinh bằng hình thức sinh mổ. Bởi cách thức người mẹ sinh bé thiết lập hệ vi sinh đường ruột cho bé.
Trẻ sơ sinh được nuôi bằng sữa mẹ hoàn toàn được cung cấp nhiều dinh dưỡng cần thiết và kháng thể giảm rối loạn tiêu hóa so với trẻ được nuôi bằng sữa công thức.
Hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh
2.2. Nguyên nhân thứ 2: do chế độ ăn không phù hợp
Thức ăn không phù hợp với độ tuổi của con cũng là nguyên nhân khiến trẻ bị rối loạn tiêu hóa. Tùy thuộc vào từng độ tuổi, giai đoạn, cần lựa chọn loại thức ăn phù hợp với nhu cầu sinh lý, khả năng tiêu của trẻ:
– Trẻ sơ sinh cần những loại thức ăn mềm, cân đối về dinh dưỡng (trẻ dưới 6 tháng thức ăn chính là sữa mẹ hoặc sữa công thức) phù hợp với hệ tiêu hóa “non nớt” của con.
– Trẻ sinh non cần một chế độ chăm sóc và ăn uống riêng biệt, đủ để cung cấp và bổ sung các chất dinh dưỡng cần thiết cho con, vừa phải phù hợp với sự hoàn thiện hệ tiêu hóa của bé.
– Trẻ sơ sinh cần khối lượng thức ăn vừa phải phù hợp với mức nhu cầu của con. Nếu vượt quá mức nhu cầu cũng dễ gây rối loạn tiêu hóa.
– Thức ăn không đảm bảo vệ sinh là nguyên nhân chính gây tình trạng rối loạn tiêu hóa ở trẻ em hiện nay. Khi thức ăn bị ôi thiu, không rõ nguồn gốc, khiến virus, vi khuẩn xâm nhập vào hệ tiêu hóa của bé gây ra tình trạng loạn khuẩn đường ruột. Làm đảo lộn sự cân bằng hệ vi sinh đường ruột (85% lợi khuẩn/15% hại khuẩn) dễ gây tình trạng rối loạn tiêu hóa trẻ.
– Cách mẹ cho ăn chưa đúng như: ép bé ăn quá nhiều, ép bé ăn nhanh, cho bé vừa ăn vừa xem tivi hoặc nghịch điện thoại, cho trẻ ăn rong, cho trẻ ăn quá muộn,… dễ khiến trẻ sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa.
Chế độ ăn không phù hợp trẻ dễ bị rối loạn tiêu hóa
2.3. Nguyên nhân thứ 3: do mắc bệnh lý bẩm sinh ở đường tiêu hóa
Một số ít trẻ sơ sinh mắc bệnh lý bẩm sinh ở đường tiêu hóa như dính ruột, tắc ruột, dị dạng đường tiêu hóa, khối u ở đường tiêu hóa, viêm loét dạ dày – đại tràng, viêm teo dạ dày – đại tràng,… có thể gây rối loạn tiêu hóa ở trẻ. Tuy nhiên, nguyên nhân này thường không phổ biến, rất ít xảy ra.
3. Những biểu hiện trẻ sơ sinh bị rối loạn tiêu hóa cần đi khám
Rối loạn tiêu hóa không phải là bệnh lý nguy hiểm đến tính mạng. Hoàn toàn có thể điều trị khỏi nếu bé được thăm khám và điều trị kịp thời với phác đồ hiệu quả.
Biểu hiện trẻ sơ sinh rối loạn tiêu hóa cần thăm khám
Các biểu hiện mẹ cần lưu ý:
– Nôn trớ;
– Biếng ăn;
– Tiêu chảy;
– Đau quặn bụng;
– Táo bón;
– Đầy bụng.
Bố mẹ cần cho bé đi thăm khám sớm ngay khi có các triệu chứng rối loạn tiêu hóa. Nếu kéo dài sẽ tạo ra một vòng bệnh lý luẩn quẩn: rối loạn tiêu hóa -> biếng ăn -> chậm tăng cân, suy dinh dưỡng -> trẻ bị suy dinh dưỡng sẽ dễ bị rối loạn tiêu hóa hơn những trẻ khác.
