Metanol là một hóa chất phổ biến và được ứng dụng nhiều trong sinh hoạt hàng ngày. Ngoài ra, nó còn là một nguyên liệu phổ biến trong sản xuất công nghiệp. Bài viết này cùng bạn tìm hiểu về loại hóa chất này cũng như những công dụng và tác hại nó đem lại.
Menu xem nhanh:
1. Giải thích: metanol là gì
Metanol là một loại chất lỏng giống như rượu, nhưng nó là loại chất độc mạnh và không được sử dụng để uống.
Metanol được gọi với các tên khác trong hóa học như methanol, ancol metylic, carbinol, naphtha gỗ, methyl hydroxide, alcohol,… Methanol có công thức học phân tử là CH3OH hoặc CH4O. Chúng mang các tính chất hóa học và vật lý như sau:
– Tính chất vật lý: Metanol hay rượu methyl, là một loại chất cồn lỏng nhẹ, dễ bay hơi, không có màu. Chất này dễ cháy và cũng rất dễ hòa tan trong nước, khá độc và có mùi giống với etanol nhưng có phần nhẹ hơn.
– Tính chất hóa học: Là một loại chất lỏng phân cực, metanol được sử dụng làm dung môi trong công nghiệp. Ngoài ra, metanol được sử dụng làm chất làm đông, nhiên liệu hoặc biến tính của etanol.
Khi được oxy hóa hoàn toàn, metanol tạo ra nước và CO2, trong khi đó nếu oxy hóa không hoàn toàn có thể tạo ra andehit fomic. Ngoài ra, nếu tác dụng với kim loại vì metanol tạo ra muối ancolat, tạo ra este nếu tác dụng với các axit vô cơ.
Methanol là một hóa chất được sử dụng phổ biến
2. Công dụng của metanol và những tác hại với sức khỏe của con người
2.1. Công dụng của metanol: Nguyên liệu không thể thiếu trong công nghiệp
Methanol là một loại hóa chất hữu cơ. Do đó, nó được sử dụng rộng rãi, đặc biệt là trong sản xuất công nghiệp. Metanol có nhiều ứng dụng trong công nghiệp và đời sống, bao gồm:
– Thay vì sử dụng tetraetyl chì – một chất gây ô nhiễm môi trường, metanol được coi là nhiên liệu chính để tạo ra metyl tert-butyl ete, được pha vào để tăng tỷ lệ octan – ứng dụng trong ngành giao thông vận tải.
– Metanol là một dung môi được sử dụng trong phòng thí nghiệm để chạy sắc ký lỏng, nâng cấp HPLC và chạy phổ UV-VIS.
– Sử dụng methanol trong xử lý chất thải sinh hoạt và công nghiệp, ngoài ra được dùng làm pin nhiên liệu cung cấp hydrogen.
– Là một trong các nguyên liệu chủ yếu để sản xuất chất hóa học như axit axetic, andehit fomic,…
– Có vai trò quan trọng trong ngành sản xuất sơn, chất chống đông. Ngoài ra còn làm nhiên liệu cho bếp lò, là nguồn nhiên liệu động cơ đốt,..
– Ứng dụng làm dung môi trong công nghiệp tẩy rửa, kỹ thuật nhuộm, in ấn,..
– Metanol cũng được sử dụng để sản xuất rượu biến tính, một loại cồn công nghiệp.
– Ngoài ra, hóa chất này được sử dụng phổ biến trong phòng thí nghiệm tại các trường học.
2.2. Những tác hại của metanol đối với sức khỏe con người
– Metanol đem lại rất nhiều tác hại cho sức khỏe và cả tính mạng của con người. Loại hóa chất này dễ dàng hấp thu qua da, phổi và ruột. Một lượng metanol thấp có thể gây buồn ngủ, lú lẫn, đau đầu. Khi bị nhiễm với lượng hơn, người bệnh có thể bị mất khả năng vận động và hôn mê, suy thở, huyết áp tụt, tim ngừng đập và cuối cùng là tử vong.
– Tiếp xúc trực tiếp với metanol có thể gây viêm da, phát ban, vảy nến và thậm chí là nhiễm trùng da nếu không được điều trị kịp thời.
– Metanol là một loại hóa chất gây nhiễm độc nặng, vì vậy nó rất nguy hiểm, có thể gây mù hoặc chết nếu uống phải.
Đây là loại hóa chất gây nhiễm độc nặng, vì vậy nó rất nguy hiểm khi uống phải
3. Cơ chế gây ngộ độc của methanol là gì?
Điều quan trọng là phải hiểu cơ chế gây ngộ độc rượu methanol trước khi bắt đầu xử lý những người bị ngộ độc loại rượu này.
Cơ chế được giải thích như sau: Formaldehyde được tạo ra khi metanol vào cơ thể bị oxy hóa. Chất này sau khi được tạo tạo ra tiếp tục bị oxy hoá, hình thành acid formic – chất gây độc – còn được biết đến là một thành phần chính của nọc kiến. Acid formic tích tụ vào huyết thanh và gây độc trong quá trình oxy hóa metanol nhanh chóng. Do đó, tình trạng toan chuyển hoá xảy ra. Người bị ngộ độc gặp tình trạng tổn thương võng mạc do chuyển hoá metanol và tích tụ acid formic gây ra, gây hại cho thần kinh thị giác và cuối cùng dẫn đến mù lòa. Ngoài ra, điều này còn gây ra tổn thương não có thể gây tử vong.
Theo nghiên cứu, cứ 10 miligam metanol được thêm vào đồ uống là đủ để gây mù vĩnh viễn. Ngoài ra, chỉ 30 miligam có thể dẫn đến chết người.
4. Cần xử trí ra sao đối với người bị ngộ độc rượu metanol
Đây còn là một chất được đem sử dụng để điều chế thành rượu metanol. Do đó, hàng năm có rất nhiều trường hợp ngộ độc rượu metanol hay cồn công nghiệp. Hậu quả từ nhẹ đến nghiêm trọng, có thể dẫn đến tử vong. Bởi vậy, việc hiểu về cách xử trí khi gặp trường hợp này là rất cần thiết để giữ lại tính mạng cho người bị ngộ độc.
Cần tham khảo những bước thực hiện sau đây:
– Giữ bình tĩnh khi gặp tình trạng ngộ độc, ma sát mạnh vào hai bên má
– Cởi lỏng quần áo, để người ngộ độc nằm ở nơi thoáng khí nhưng cần tránh gió lùa.
– Cho người ngộ độc nằm úp xuống, mặt nghiêng trái, hai tay xuôi ra sau và không được cho uống thuốc chống nôn, thuốc paracetamol,..
– Đưa đến bệnh viện cấp cứu ngay khi các dấu hiệu nguy hiểm xuất hiện: co giật, thở không đều, loạn nhịp tim, tím tái,..
Đưa người ngộ độc đến bệnh viện cấp cứu ngay khi các dấu hiệu nguy hiểm xuất hiện
5. Sử dụng và bảo quản methanol như thế nào cho an toàn?
– Tuyệt đối không để metanol công nghiệp không nên tiếp xúc với các bộ phận của cơ thể.
Khi tiếp xúc với hơi metanol công nghiệp, bạn phải đeo khẩu trang chuyên dụng phù hợp.
– Tuyệt đối không pha loãng metanol với nước để làm rượu, cân nhắc nguồn rượu bạn sử dụng để tránh gặp phải loại rượu này.
– Khi bị dính methanol vào mắt, cần rửa mắt ngay bằng nước sạch. Nếu không may nuốt phải metanol, đừng cố nôn. Bạn cần uống nước lọc ngay và đến cơ sở y tế gần nhất.
Những lưu ý trong bảo quản metanol:
– Giữ chúng tránh xa các nguồn nhiệt và bảo quản tại nơi thoáng mát.
– Khi xảy ra sự cố cháy metanol, hãy sử dụng bột, bọt CO2, hoá chất khô hoặc phun sương mù để dập lửa. Không được dùng nước để dập đám cháy methanol.
Trên đây là những thông tin về metanol cũng như những lưu ý khi sử dụng và bảo quản để đảm bảo an toàn cho sức khỏe và tính mạng của bạn.
