Viêm đường hô hấp trên là bệnh lý xuất hiện chủ yếu vào các mùa lạnh – hanh, tức các mùa Thu – Đông. Bệnh có khả năng tái phát nhiều lần chỉ trong một thời gian ngắn và nếu không được điều trị tích cực, dễ biến chứng phức tạp. Vậy nguyên nhân trẻ bị viêm hô hấp trên là gì và xử trí viêm đường hô hấp trên ở trẻ như thế nào? Câu trả lời có trong bài viết sau, đừng bỏ qua, bố mẹ nhé!
Menu xem nhanh:
1. Viêm đường hô hấp trên: Khái niệm, triệu chứng và biến chứng
1.1. Khái niệm
Đường hô hấp trên được cấu thành từ: Mũi, hầu họng, xoang và thanh quản – những bộ phận có chức năng lấy, làm ấm và lọc không khí trước khi đẩy không khí xuống phổi. Theo đó, khi một, nhiều hoặc tất cả các bộ phận ấy của trẻ bị viêm, ta nói trẻ bị viêm đường hô hấp trên. Như vậy, có thể thấy, viêm đường hô hấp trên có nhiều hình thái: Viêm mũi, viêm hầu họng, viêm xoang và viêm thanh quản. Trong đó, viêm mũi, viêm hầu họng và viêm xoang được đánh giá là những hình thái chính của viêm đường hô hấp trên.
1.2. Triệu chứng
Không chỉ được phân loại thành viêm mũi, viêm hầu họng, viêm xoang và viêm thanh quản, viêm đường hô hấp trên còn có thể được phân loại thành viêm đường hô hấp trên cấp tính và viêm đường hô hấp trên mãn tính. 2 dạng viêm đường hô hấp trên này khác nhau chủ yếu là ở thời gian tồn tại. Theo đó, viêm đường hô hấp trên cấp tính thường tồn tại ở trẻ không quá 7 ngày. Trong khi đó, viêm đường hô hấp trên mãn tính – kết quả của viêm đường hô hấp trên cấp tính không điều trị hoặc điều trị không tích cực, lại có thể tồn tại ở trẻ dai dẳng nhiều tuần hoặc thậm chí nhiều tháng.
Một trong nhiều biểu hiện của viêm đường hô hấp trên ở trẻ là sốt
Viêm đường hô hấp trên có nhiều dấu hiệu nhận biết và những dấu hiệu nhận biết đó không giống nhau hoàn toàn ở mỗi dạng viêm đường hô hấp trên. Cụ thể, dấu hiệu nhận biết viêm đường hô hấp trên cấp tính là: Sốt nhẹ, đôi khi sốt cao kèm rét run; ho húng hắng hoặc liên tục; hắt hơi và chảy mũi;….. Còn dấu hiệu nhận biết viêm đường hô hấp trên mãn tính là: Ho húng hắng; đau họng; nuốt vướng; chảy mũi thường xuyên; ngủ ngáy, ngưng thở khi ngủ;…
1.3. Biến chứng
Có hay không nguy cơ viêm đường hô hấp trên biến chứng? Câu trả lời là: Có. Sự biến chứng của viêm đường hô hấp trên thường diễn ra ở những trẻ “được” bố mẹ điều trị viêm đường hô hấp trên tại nhà, không có chỉ định của chuyên gia. Những trẻ viêm đường hô hấp trên này có thể biến chứng đến: Rối loạn giấc ngủ; suy giảm trí nhớ do nhiễu loạn sóng điện não,… (nếu hình thái viêm đường hô hấp trên của trẻ là viêm mũi); áp xe họng; viêm thanh quản; viêm hạch bạch huyết; nhiễm trùng máu; các bệnh lý viêm đường hô hấp dưới như viêm phế quản, viêm tiểu phế quản, viêm phổi,…; viêm màng não; viêm cơ tim; viêm thận; viêm cầu thận;… (nếu hình thái viêm đường hô hấp trên của trẻ là viêm hầu họng); suy giảm thị lực một phần hoặc toàn phần tạm thời hoặc vĩnh viễn; nhiễm trùng ổ mắt, viêm não,… (nếu hình thái viêm đường hô hấp trên của trẻ là viêm xoang).
2. Nguyên nhân trẻ bị viêm hô hấp trên và cách xử trí
2.1. Nguyên nhân trẻ viêm đường hô hấp trên: Thông tin cơ bản
Viêm đường hô hấp trên nói chung có thể phát sinh do vô vàn lý do. Những lý do đó có thể là: Virus, vi khuẩn (vi khuẩn gây viêm đường hô hấp trên phổ biến chúng ta có thể kể đến là: Haemophilus influenzae type B, liên cầu khuẩn, phế cầu khuẩn, tụ cầu, vi khuẩn Bordetella,…), nấm, khí độc, bụi,…. Tuy nhiên, riêng viêm đường hô hấp trên ở trẻ thì virus và nấm là những nguyên nhân khởi phát chính. Trong đó, những virus gây viêm đường hô hấp trên ở trẻ phổ biến là virus cúm, virus sởi, virus hợp bào hô hấp,…
Phế cầu khuẩn có thể là nguyên nhân trẻ viêm đường hô hấp trên
Mặc dù có thể xuất hiện ở bất cứ trẻ nào, viêm đường hô hấp trên vẫn có một số yếu tố nguy cơ. Theo đó, nếu trẻ có một hoặc nhiều vấn đề trong các vấn đề sau, khả năng trẻ bị viêm đường hô hấp trên là cao hơn so với bình thường: Thứ nhất, bệnh lý tự miễn. Thứ hai, miễn dịch kém hoặc miễn dịch suy giảm. Thứ ba, đã cắt Amidan và/hoặc nạo VA. Thứ tư, đã ghép tạng. Thứ 5, đang sử dụng một số loại thuốc đặc thù, như corticosteroid dài hạn,…
2.2. Xử trí trẻ viêm đường hô hấp trên
Xử trí viêm đường hô hấp trên phụ thuộc nhiều vào nguyên nhân. Khi dấu hiệu viêm đường hô hấp trên xuất hiện, cho trẻ thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng với chuyên gia ngay để được chẩn đoán xác định nguyên nhân – tình trạng nặng/nhẹ và chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Nếu viêm đường hô hấp trên nặng, trẻ sẽ được chuyên gia chỉ định nhập viện điều trị. Nếu viêm đường hô hấp trên nhẹ, trẻ sẽ được chuyên gia chỉ định điều trị tại nhà bằng: Thuốc kháng sinh (trong trường hợp viêm đường hô hấp trên do vi khuẩn); thuốc hạ sốt, thuốc giảm đau (trong trường hợp viêm đường hô hấp trên do virus,…) và một số thuốc khác cho trường hợp viêm đường hô hấp trên do những nguyên nhân khác.
Nếu điều trị viêm đường hô hấp trên tại nhà, ngoài sử dụng thuốc theo chỉ định của chuyên gia, trẻ cũng nên được chăm sóc theo các lưu ý sau, để viêm đường hô hấp trên nhanh chóng thuyên giảm và biến mất:
– Hạ sốt khi trẻ sốt dưới 38,5 độ C: Bố mẹ cho trẻ nghỉ ngơi tại phòng thoáng mát, mặc quần áo thấm hút mồ hôi, uống nhiều nước và chườm ấm trán, nách, bẹn.
– Vệ sinh dịch mũi bằng dụng cụ hút mũi chuyên dụng: Bố mẹ thực hiện khi trẻ chưa ăn/bú và thực hiện khi bế bé song song với bố mẹ hoặc khi bé nằm, đầu cao.
– Vệ sinh chất nôn ở mũi, miệng, họng,… trẻ: Thực hiện khi bé nằm nghiêng, đầu cao.
Cho trẻ thăm khám với chuyên gia để trẻ được chỉ định phương pháp điều trị phù hợp
Như vậy, trong bài viết, nguyên nhân trẻ bị viêm hô hấp trên và nhiều thông tin hữu ích khác về viêm đường hô hấp trên đã được chia sẻ với bố mẹ. Nếu còn băn khoăn cần giải đáp, liên hệ ngay Thu Cúc TCI, bố mẹ nhé!
