Đột quỵ hay tai biến mạch máu não là một bệnh. Nó thật sự nguy hiểm vì có đến gần 50% số người bị tai biến mạch máu não tử vong, số còn lại sống sót phải đối mặt với hàng loạt di chứng nặng nề như liệt vận động, rối loạn ngôn ngữ, suy giảm nhận thức, rối loạn tâm lý (trầm cảm),… Phát hiện và kiểm soát tốt nguyên nhân tai biến mạch máu não là cách giúp bạn ngăn ngừa nguy cơ tử vong và các di chứng nặng nề do tai biến mạch máu não gây ra.
Menu xem nhanh:
1. Nguyên nhân gây tai biến mạch máu não có thể phòng ngừa
Những tưởng tai biến mạch máu não đến đột ngột và có diễn biến rầm rộ nhưng thực chất tai biến mạch máu não là kết quả của một quá trình không kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ và dự phòng sớm.
1.1 Điểm danh 3 nguyên nhân tai biến mạch máu não
Nguyên nhân tai biến mạch máu não được các nhà khoa học phát hiện chủ yếu do 3 nguyên nhân: xơ vữa động mạch, cục máu đông, thiếu máu não. Chúng đều có nguồn gốc từ việc mất kiểm soát gốc tự do sinh ra dưới tác động của các yếu tố lối sống và quá trình trao đổi chất liên tục của cơ thể.
Các yếu tố nguy cơ gây đột quỵ bao gồm: tăng huyết áp, xơ vữa động mạch, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, thiếu máu não cục bộ và thiếu máu não cục bộ thoáng qua (TIA),…
Đây có thể là hệ lụy từ lối sống không lành mạnh như: căng thẳng lo lắng hoặc thức khuya gây thiếu ngủ, mất ngủ; hút thuốc lá; lạm dụng rượu bia; béo phì; ít vận động thể dục thể thao,…
Bạn có biết gốc tự do làm tổn thương lớp nội mạc mạch máu, dẫn tới hình thành và phát triển các mảng xơ vữa và cục huyết khối. Nếu để càng lâu thì các tế bào thần kinh tại các vùng não không được cung cấp oxy và dưỡng chất sẽ trở nên suy yếu, hoặc chết đi, điều này gây ra đơn đột quỵ (tai biến mạch máu não).
Chính vì vậy, việc phòng ngừa đột quỵ cần phải bắt đầu ngăn ngừa sự hình thành các gốc tự do luôn chứ không phải đợi đến khi có cục máu đông xuất hiện rồi mới ngăn ngừa, thì khi đó trở nên phức tạp hơn nhiều.
Sự xuất hiện cục máu đông là một nguyên nhân tai biến mạch máu não.
1.2 Nguyên nhân tai biến mạch máu não do dị dạng mạch não
Bên cạnh đó, nguyên nhân dị dạng mạch máu não dẫn tới phình mạch não là một trong những nguy nhân gây tai biến mạch máu não nhiều người chủ quan. Vì số lượng người bị dị dạng mạch máu não chỉ chiếm khoảng 5% dân số, nên ít người tự đi kiểm tra (chụp cộng hưởng từ mạch não).
Dị dạng mạch máu não có thể có biểu hiện như đau đầu âm ỉ, đau kéo dài hoặc không có biểu hiện gì cho đến khi túi phình mạch não to, vỡ ra, gây tai biến mạch máu não. Nhiều người phát hiện dị dạng mạch máu não khi vô tình kiểm tra các bệnh lý liên quan ở đầu não hoặc thăm khám sức khỏe định kỳ trong đó có chụp cộng hưởng từ MRI não (sọ não, mạch máu não).
Các chuyên gia khuyến cáo, bất cứ trường hợp nào có:
– Yếu tố gia đình
– Triệu chứng thần kinh xuất hiện đột ngột
– Triệu chứng kéo dài, nghỉ ngơi ko đỡ như; đau đầu kéo dài, chóng mặt kéo dài, căng thẳng kéo dài, mất ngủ kéo dài, tê bì kéo dài,….
Nên khảo sát mạch sọ (chụp cộng hưởng từ MRI mạch não) sớm, để chủ động phát hiện dị dạng mạc máu não nếu có và có biện pháp xử trí hoặc kiểm soát, ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.
– Nếu có dị dạng thì tuỳ trường hợp bác sĩ sẽ tư vấn cụ thể.
– Còn nếu không có dị dạng mạch máu não thì việc khảo sát sọ mạch có thể làm 2-3 năm/lần.
– Với trường hợp có nguy cơ bệnh lý mạch máu thì chụp hàng năm.
Như vậy, kể cả với trường hợp nguyên nhân tai biến mạch máu não là do dị dạng mạch máu não (túi phình mạch não) bạn vẫn có thể phòng ngừa bằng cách chủ động đi kiểm tra sàng lọc bệnh lý ở não thông qua chụp cộng hưởng từ MRI não. Khi phát hiện ra khối dị dạng, bác sĩ sẽ có những tư vấn cần thiết giúp bạn phòng tránh tối đa nguy cơ tai biến mạch máu não xảy ra.
Theo thống kê, có đến 80% trường hợp đột quỵ có thể phòng ngừa được nếu như bạn kiểm soát tốt các yếu tố kể trên.
Phình mạch não do dị dạng là một nguyên nhân tai biến mạch máu não thể xuất huyết não (vỡ mạch).
2. Phòng ngừa tai biến mạch máu não
Việc tập thể dục thường xuyên có thể ngăn ngừa nguy cơ xơ vữa mạch máu và chọn lọc thực phẩm để ngăn sự hình thành cục máu đông trong lòng mạch là một trong những cách giúp ngăn ngừa bệnh tai biến mạch máu não.
2.1 Ngăn ngừa mảng xơ vữa hình thành trong thành mạch
Mảng xơ vữa được hình thành bởi các chất béo, cholesterol và các chất khác bám dính trên thành mạch. Lâu ngày chúng hình thành những khối to hơn, làm hẹp lòng mạch và cản trở vận chuyển máu lên não. Nếu không được xử trí, điều này sẽ khiến thành mạch lâu ngày bị xơ vữa dẫn đến mức chai cứng, dễ vỡ, dễ xuất huyết.
Việc vận động thể dục thể thao sẽ giúp máu huyết lưu thông, ngăn sự hình thành và tiêu hủy mảng xơ vữa. Thay vì việc ngồi “ì” một chỗ sẽ dễ hình thành các mảng xơ vữa.
Bạn nên tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày và ít nhất 5 ngày mỗi tuần với các bài tập phù hợp.
Bên cạnh đó, bạn cũng cần điều chỉnh lại chế độ ăn: hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ và nội tạng động vật, giảm bớt lượng muối tiêu thụ, nếu đang dư cân béo phì bạn cần giảm cân ngay để đưa cân nặng về mức cho phép, ăn nhiều rau xanh và trái cây, tránh stress kéo dài,…
Nên kiểm tra huyết áp thường xuyên, kiểm tra đường máu và mỡ máu định kỳ để dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ và điều chỉnh ngay tránh nguy cơ hình thành khối xơ vữa động mạch.
Sự hình thành mảng xơ vữa trong thành động mạch là một trong những nguyên nhân tai biến mạch máu não.
2.2 Ngăn chặn sự hình thành cục máu đông
Cục máu đông hay còn gọi là huyết khối là một trong những nguyên nhân chính gây tai biến mạch máu não. Đặc biệt là khi cục máu đông gặp mảng xơ vữa ở thành mạch thì khả năng gây tai biến mạch máu não là rất cao.
Để ngăn ngừa cục máu đông bạn nên cắt giảm bớt thịt, dầu mỡ,… nên lựa chọn các đồ ăn như cá á chứa omega-3, rau xanh dồi dào chất chống oxy hóa, nho, chuối, trà lá sen giảm mỡ máu, trà xanh, đậu tương lên men,…
