Dịch dạ dày trào ngược vào thực quản là một trong những vấn đề tiêu hóa phổ biến hiện nay. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu cho người bệnh mà còn tiềm ẩn những rủi ro cho sức khỏe nếu không được điều trị và phòng ngừa kịp thời. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân khiến dịch dạ dày đẩy ngược lên thực quản cũng như cách phòng ngừa hiệu quả để có một hệ tiêu hóa khỏe mạnh.

1. Dịch dạ dày trào ngược vào thực quản là gì?

Dịch dạ dày trào ngược vào thực quản là tình trạng xảy ra khi dịch dạ dày chứa axit và enzyme tiêu hóa bị đẩy ngược lên thực quản. Khi đó, lớp niêm mạc của thực quản bị kích ứng, gây ra các triệu chứng khó chịu như ợ chua, ợ nóng, đau rát vùng ngực, và khó nuốt. Nếu tình trạng này kéo dài và không được điều trị, nó có thể dẫn đến viêm thực quản, loét thực quản, thậm chí là ung thư thực quản.

2. Nguyên nhân gây trào ngược dịch dạ dày vào thực quản

Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến gây trào ngược dịch dạ dày vào thực quản, hiểu được những nguyên nhân này là bước quan trọng để phòng ngừa và điều trị hiệu quả.

2.1 Suy yếu cơ thắt thực quản dưới khiến dịch dạ dày trào ngược vào thực quản

Cơ thắt thực quản dưới (LES) là van cơ giữa thực quản và dạ dày, có chức năng ngăn chặn dịch dạ dày trào ngược lên thực quản. Tuy nhiên, khi cơ này yếu hoặc hoạt động không đúng cách, dịch dạ dày dễ dàng trào ngược lên thực quản, gây ra các triệu chứng khó chịu.

LES suy yếu khiến dịch dạ dày trào vào thực quản

2.2 Thói quen ăn uống và sinh hoạt không khoa học

Ăn uống không đúng giờ, ăn quá no, sử dụng nhiều thức ăn chứa chất béo, đồ ăn cay nóng, đồ chua và thức uống có cồn là những nguyên nhân phổ biến gây trào ngược dạ dày. Ngoài ra, thói quen nằm ngay sau khi ăn cũng gây áp lực lên dạ dày và dẫn đến tình trạng trào ngược.

2.3 Stress và căng thẳng

Căng thẳng kéo dài là một trong những yếu tố làm gia tăng tình trạng trào ngược dịch dạ dày. Khi cơ thể chịu nhiều áp lực, các cơ trong dạ dày và thực quản co thắt không đều, ảnh hưởng đến khả năng tiêu hóa và dễ gây ra trào ngược.

2.4 Béo phì tăng nguy cơ trào ngược dịch dạ dày vào thực quản

Béo phì là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến cơ thể gặp nhiều vấn đề về tiêu hóa, đặc biệt là trào ngược dạ dày. Trọng lượng dư thừa tạo áp lực lên dạ dày, từ đó đẩy dịch dạ dày trào ngược lên thực quản.

2.5 Một số bệnh lý liên quan

Một số bệnh lý như viêm loét dạ dày, viêm dạ dày, thoát vị hoành có thể làm tăng nguy cơ trào ngược dịch dạ dày vào thực quản. Những bệnh lý này ảnh hưởng đến sự co bóp và tiêu hóa trong dạ dày, gây trào ngược thường xuyên.

3. Triệu chứng thường gặp của trào ngược dịch dạ dày vào thực quản

Dấu hiệu của tình trạng này rất đa dạng và có thể khác nhau ở từng người, nhưng các triệu chứng phổ biến bao gồm:

– Ợ nóng và đau rát vùng ngực: Đây là triệu chứng phổ biến, người bệnh cảm thấy nóng rát từ vùng ngực lên đến cổ.

– Ợ chua: Vị chua của axit dạ dày có thể cảm nhận rõ ràng khi dịch dạ dày trào ngược lên miệng.

– Khó nuốt và cảm giác nghẹn: Thực quản bị kích thích, sưng lên khiến người bệnh cảm thấy khó nuốt.

– Đau họng và ho khan: Dịch dạ dày trào ngược đổ lên thực quản thường gây ra ho khan, đau họng do axit làm tổn thương niêm mạc họng.

– Khàn giọng: Axit trào ngược vào thực quản và lên họng có thể làm viêm dây thanh quản, khiến giọng nói trở nên khàn.

4. Cách phòng ngừa dịch dạ dày trào ngược lên thực quản

Dưới đây là những cách giúp bạn phòng ngừa hiệu quả tình trạng trào ngược dạ dày vào thực quản:

4.1 Thay đổi thói quen ăn uống

– Ăn uống điều độ: Tránh ăn quá no và hạn chế ăn khuya. Nên chia nhỏ bữa ăn thành 4-5 bữa mỗi ngày, tránh để dạ dày quá tải.

– Tránh thực phẩm gây kích ứng: Hạn chế thức ăn chứa nhiều chất béo, đồ ăn cay nóng, chua, và các đồ uống có ga, cồn.

– Ăn chậm, nhai kỹ: Việc ăn nhanh và nuốt nhanh dễ khiến dạ dày chịu áp lực lớn, làm tăng nguy cơ trào ngược.

4.2 Duy trì cân nặng lý tưởng

Giảm cân là một cách quan trọng để giảm áp lực lên dạ dày và phòng ngừa trào ngược. Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh, ít đường và tinh bột, tập thể dục đều đặn để duy trì cân nặng hợp lý.

4.3 Tránh nằm ngay sau khi ăn

Sau bữa ăn, nên chờ ít nhất 2-3 giờ trước khi nằm nghỉ hoặc đi ngủ để dạ dày có đủ thời gian tiêu hóa. Ngoài ra, khi nằm nên kê gối cao để ngăn dịch dạ dày trào ngược lên thực quản.

Tránh nằm ngay sau khi ăn, tập thể dục thể thao, giảm cân nếu cần thiết

4.4 Giảm căng thẳng

Căng thẳng là yếu tố gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tiêu hóa. Thực hành các kỹ thuật giảm căng thẳng như thiền, yoga, hít thở sâu để giúp cơ thể thư giãn, từ đó giảm nguy cơ trào ngược.

4.5 Tập thể dục đều đặn

Tập thể dục không chỉ giúp giảm cân mà còn hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn. Các bài tập như đi bộ, bơi lội, đạp xe đều tốt cho hệ tiêu hóa và giúp giảm tình trạng trào ngược.

4.6 Tránh hút thuốc lá

Hút thuốc lá làm suy yếu cơ thắt thực quản dưới, tăng nguy cơ trào ngược dịch dạ dày đổ lên thực quản. Bỏ thuốc lá sẽ giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh tiêu hóa cũng như nhiều bệnh lý khác.

5. Khi nào người bệnh cần đến bác sĩ?

Dịch dạ dày trào ngược vào thực quản có thể kiểm soát được bằng cách thay đổi thói quen sinh hoạt và chế độ ăn uống với các nguyên nhân xuất phát từ lối sống. Tuy nhiên, trong một số trường hợp nghiêm trọng, khi các biện pháp phòng ngừa không hiệu quả và tình trạng trào ngược trở nên thường xuyên, bạn nên đi khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Đo pH thực quản 24h xác định được chi tiết thời điểm, loại dịch trào ngược…

Hiện nay, có hai phương pháp chẩn đoán xác định tình trạng dịch dạ dày trào ngược vào thực quản hiệu quả. Đo pH thực quản 24 giờ xác định được chi tiết thời điểm, tần suất, loại dịch dạ dày trào ngược vào thực quản, vị trí trào ngược ở trên ống thực quản.

Đo áp lực nhu động thực quản độ phân giải cao HRM là phương pháp chẩn đoán các rối loạn vận động thực quản. HRM cung cấp thông tin chi tiết về áp lực cơ vòng thực quản dưới (LES) và chức năng hoạt động của thực quản, từ đó giúp xác định các bất thường cơ thắt là nguyên nhân gây trào ngược.

Cả hai phương pháp chẩn đoán hiện đại này đang được làm chủ toàn diện tại Bệnh viện ĐKQT Thu Cúc TCI, với hệ thống máy móc thiết bị tân tiến nhập khẩu từ Mỹ. Nếu có nhu cầu thăm khám chẩn đoán hãy liên hệ với Thu Cúc TCI để được tư vấn chi tiết. Việc chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giúp kiểm soát triệu chứng hiệu quả, ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.