Bên cạnh kiêng gió thì “bệnh tay chân miệng có kiêng tắm không” cũng là vấn đề mà nhiều bố mẹ có con bị tay chân miệng thắc mắc. Thật đáng tiếc, câu trả lời cho câu hỏi đó là: Không. Kinh nghiệm chăm con được lưu truyền từ thế hệ người Việt Nam này sang thế hệ người Việt Nam khác, rốt cuộc lại là sai.
Menu xem nhanh:
1. Thông tin cơ bản về tay chân miệng
1.1. Nguyên nhân và các đường lây
Tay chân miệng là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến nhất trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ nhỏ dưới 5 tuổi có thể gặp phải. Bệnh khởi phát do sự xâm nhập và sinh sôi của virus đường ruột họ Enterovirus, cụ thể là Coxsackievirus A16 và Enterovirus 71.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm, Việt Nam ghi nhận số bệnh nhi tay chân miệng là khoảng 50.000 – 100.000 (60% tại miền Nam và 40% tại miền Trung và miền Bắc). 12 tháng/năm, tay chân miệng lưu truyền. Tuy nhiên, bệnh phát tán dữ dội hơn cả là vào các tháng 3, 4, 5, 9, 10, 11, 12. Theo chuyên gia, có 2 đường lây tay chân miệng là trực tiếp và gián tiếp, thông qua dịch tiết mũi họng và phân.
1.2. Dấu hiệu nhận biết
Sự phát triển của tay chân miệng được xác định là có 4 giai đoạn: Ủ bệnh, khởi phát, toàn phát và lui bệnh. Ở mỗi giai đoạn, tay chân miệng lại có những dấu hiệu nhận biết khác nhau:
– Giai đoạn ủ bệnh: Tay chân miệng chưa biểu hiện rõ ràng
– Giai đoạn khởi phát: Các triệu chứng của tay chân miệng ở giai đoạn này là sốt, đau họng, chảy mũi, mệt mỏi, tiêu chảy. Trong một số trường hợp, trẻ nổi hạch cổ và hạch hàm dưới.
– Giai đoạn toàn phát: Ở giai đoạn này, triệu chứng của tay chân miệng là các tổn thương da và niêm mạc, tồn tại dưới dạng các vết phồng rộp. Tổn thương niêm mạc (khu trú tại niêm mạc miệng, má trong, lợi, mặt bên lưỡi,…) có đường kính 2 – 3mm và hiện trên bề mặt niêm mạc. Tổn thương da (khu trú tại lòng bàn tay, đầu gối, mông, lòng bàn chân,…) có đường kính 2 – 10mm và có thể hiện hoặc ẩn trên bề mặt da. Mặc dù khác nhau ở nhiều điểm, tổn thương da và niêm mạc đều dễ vỡ, khi vỡ tạo thành các vết loét, khiến trẻ đau đớn.
Tay chân miệng có dấu hiệu nhận biết là các tổn thương da và niêm mạc
– Giai đoạn lui bệnh: Biểu hiện của tay chân miệng ở các giai đoạn khởi phát và toàn phát thuyên giảm và biến mất.
1.3. Biến chứng
Như đã đề cập phía trên, tay chân miệng có thể phát sinh do Coxsackievirus A16, cũng có thể phát sinh do Enterovirus 71. Nếu là do Coxsackievirus A16, tay chân miệng gần như không biến chứng. Tuy nhiên, nếu là do Enterovirus 71, bệnh có thể tiến triển tiêu cực đến: Viêm màng não (nhiễm trùng màng não, dịch não tủy bao quanh não và tủy sống), viêm não, viêm cơ tim,…. Đây đều là những bệnh lý nguy hiểm, đe dọa tính mạng trẻ, nêu không được điều trị tích cực kịp thời.
1.4. Điều trị
Nghi ngờ trẻ bị tay chân miệng, bố mẹ phải đưa trẻ đến cơ sở y tế uy tín gần nhất ngay. Tại đó, chuyên gia nhi khoa sẽ quyết định việc trẻ cần nhập viện điều trị tay chân miệng hay có thể được chăm sóc tại nhà bởi bố mẹ.
Trường hợp bố mẹ chăm sóc trẻ tại nhà, có một số lưu ý quan trọng như sau bố mẹ cần ghi nhớ và thực hiện để tay chân miệng nhanh chóng được xử lý gọn gàng:
– Không có thuốc điều trị đặc hiệu tay chân miệng nên tất cả thuốc bố mẹ có thể cho trẻ sử dụng trong trường hợp này chỉ là thuốc hạn chế triệu chứng, hỗ trợ quá trình tự giải quyết tay chân miệng của cơ thể trẻ. Cụ thể, một số thuốc như thế có thể kể đến ở đây là: Thuốc hạ sốt Paracetamol như Hapacol, thuốc giảm đau không kê đơn như Ibuprofen, kem chống ngứa như Calamine, dung dịch sát khuẩn (dùng để bảo vệ bề mặt các tổn thương da), nước muối sinh lý 0,9% (dùng để vệ sinh bề mặt các tổn thương niêm mạc). Việc sử dụng những thuốc này cần phải được thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia nhi khoa.
– Áp dụng nguyên tắc 3 chữ L: Lỏng, lạt, lạnh, để bổ sung dinh dưỡng cho trẻ.
– Cung cấp cho trẻ 1,5 – 2l nước mỗi ngày.
– Duy trì đều đặn hoạt động tắm hoặc lau người cho trẻ.
– Cho trẻ tái khám lập tức nếu các dấu hiệu: Sốt cao, nôn, lơ mơ, mê sảng, co giật,… xuất hiện.
Khuyến khích trẻ uống đủ nước mỗi ngày
1.5. Phòng ngừa
Để phòng ngừa tay chân miệng hiệu quả, bố mẹ nên và không nên:
– Nên: Cho trẻ ăn uống 100% chín và sôi. Sử dụng các sản phẩm khử khuẩn để rửa tay cho trẻ và cho bản thân nhiều lần trong ngày. Ngâm hoặc luộc quần áo trẻ trước khi giặt bằng dung dịch Cloramin B 2%. Vệ sinh kỹ lưỡng đồ chơi của trẻ và không gian sinh hoạt của gia đình bằng các sản phẩm khử khuẩn.
– Không nên: Cho trẻ ngậm/mút tay và đồ chơi. Cho trẻ dùng dụng cụ ăn uống chung với gia đình. Cho trẻ đến các địa điểm đã ghi nhận các trẻ khác đã bị tay chân miệng.
2. Bệnh tay chân miệng có kiêng tắm không – Giải đáp của chuyên gia
Quan điểm trẻ bị tay chân miệng phải kiêng tắm là một quan điểm hết sức sai lầm. Ngay ở trong danh sách các lưu ý bố mẹ cần ghi nhớ và thực hiện khi chăm sóc trẻ tại nhà, chuyên gia nhi khoa đã khuyến cáo: “Trẻ tay chân miệng nên được tắm hoặc lau người đều đặn”. Việc tắm hoặc lau người thường xuyên, giúp loại bỏ virus, vi khuẩn và các tác nhân tiêu cực khác từ môi trường cho trẻ. Điều đó đồng nghĩa với việc, kiêng tắm, cơ thể trẻ sẽ tích tụ chúng, nguy cơ trẻ bị bội nhiễm sẽ tăng.
Đến đây, câu hỏi đặt ra cho chúng ta là việc tắm hay lau người cho trẻ bị tay chân miệng có thể tiến hành một cách bình thường hay không? Bố mẹ có thể tắm/lau người cho trẻ với 2 lưu ý cần tuân thủ: Thứ nhất, tắm/lau người nhẹ nhàng. Thứ hai, hạn chế tối đa việc sờ/chạm vào các tổn thương da và niêm mạc.
Trẻ tay chân miệng nên được tắm hoặc lau người đều đặn
Phía trên là lời giải đáp cho thắc mắc bệnh tay chân miệng có kiêng tắm không. Hy vọng rằng với nó, việc chăm sóc trẻ bị tay chân miệng sẽ đạt hiệu quả như bố mẹ mong muốn.
