Đột quỵ là một tình trạng y tế nghiêm trọng có thể gây ra tử vong hoặc tác động lâu dài đến chất lượng cuộc sống của người bệnh thậm chí có thể gây tử vong. Vậy đột quỵ và cách xử trí cần lưu ý như nào, hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé.
Menu xem nhanh:
1. Bệnh đột quỵ là gì?
Đột quỵ là một sự cố y tế nghiêm trọng khi một phần của não bị ngừng nhận máu, dẫn đến tử vong hoặc hậu quả lâu dài nếu không được điều trị kịp thời. Đột quỵ có thể được chia thành hai loại chính: đột quỵ do thiếu máu cục bộ và đột quỵ do xuất huyết não.
1.1. Đột quỵ do thiếu máu cục bộ
Loại này xảy ra khi máu không thể dựa vào một khu vực của não vì một động mạch bị tắc nghẽn hoặc tắc nghẽn do cục máu đông. Điều này thường xảy ra do mảng bám trong động mạch. Đột quỵ huyết khối xảy ra khi cục máu đông hình thành trong động mạch não. Nếu cục máu đông hình thành ở nơi khác trong cơ thể và sau đó di chuyển đến não, đây có thể gây ra đột quỵ do thuyên tắc.
1.2. Đột quỵ xuất huyết
Loại này xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ, gây sự xâm nhập của máu vào các vùng não. Đây là loại đột quỵ nguy hiểm và thường gây ra tử vong nhanh chóng.
Đột quỵ là một sự kiện cấp cứu, và sự nhanh chóng trong việc xử trí có thể là quyết định giữa sự sống và tử vong, cũng như giữa việc phục hồi hoàn toàn và di chứng nghiêm trọng. Dấu hiệu đột quỵ thường bao gồm mất cân đối khuôn mặt và cơ thể, khó nói hoặc hiểu ngôn ngữ, mất thị lực, nứt đầu đau đớn hoặc chói tai.
Đột quỵ và cách xử trí có hai loại đột quỵ
2. Đột quỵ và cách xử trí với dấu hiệu như nào?
2.1. Khuôn mặt bị mất cân đối
Một bên của mặt bị chảy xệ hoặc không hoạt động như bình thường. Bạn có thể nhận biết bằng cách yêu cầu người bị nghi ngờ cười và quan sát khuôn mặt có méo mó hay không.
2.2. Tay chân cử động khó khăn
Một bên của cơ thể bị yếu liệt hoặc không thể di chuyển. Để kiểm tra, bạn có thể yêu cầu người nghi ngờ đột quỵ giơ cả hai tay lên đồng thời. Nếu hai tay không thể nâng lên qua đầu cùng lúc, đây có thể là dấu hiệu của đột quỵ.
2.3. Đột ngột nhức đầu dữ dội hoặc chóng mặt
Bệnh nhân có thể cảm thấy đau đầu mạnh hoặc mất cân bằng đột ngột. Điều này có thể kèm theo buồn nôn hoặc nôn mửa.
2.4. Đột ngột mất thị lực
Tầm nhìn bị mờ hoặc không rõ ràng ở một hoặc cả hai mắt. Người bệnh có thể không nhìn thấy các đối tượng một cách rõ ràng hoặc có thể thấy một phần của tầm nhìn bị mất.
2.5. Giọng nói bị thay đổi
Bệnh nhân có thể nói ngọng, khó hiểu, hoặc có sự thay đổi rõ rệt trong giọng nói của họ. Bạn có thể yêu cầu họ nói một câu đơn giản để kiểm tra.
2.6. Chóng mặt, rung giật nhãn cầu, đau đầu dữ dội
Trước cơn đột quỵ, người bệnh có thể trải qua các triệu chứng tiền đình này.
2.7. Rối loạn thăng bằng
Người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc duy trì thăng bằng và có thể bị ngã hoặc vấp ngã dễ dàng hơn.
2.8. Rối loạn ngôn ngữ
Khó khăn trong việc hiểu hoặc sử dụng ngôn ngữ, có thể bao gồm nói không tròn vành, không thể diễn đạt được ý muốn.
2.9. Rối loạn tư duy/nhận thức
Khó khăn trong việc thực hiện các tác vụ thông thường như mặc quần áo, đánh răng, hoặc không nhận biết được các đối tượng xung quanh.
2.10. Rối loạn thần kinh khác
Các triệu chứng này có thể bao gồm rối loạn ý thức, rối loạn cơ vòng, và rối loạn thực vật.
3. Đột quỵ và cách xử trí tại nhà
3.1. Bước 1 của đột quỵ và cách xử trí tại nhà
– Nếu bạn hoặc ai đó xung quanh bạn có các triệu chứng đột quỵ, hãy gọi ngay dịch vụ cấp cứu (số 115 hoặc số khẩn cấp tương tự ở quốc gia của bạn) và mô tả chi tiết về tình trạng.
– Đảm bảo duy trì bình tĩnh trong khi chờ đợi sự trợ giúp khẩn cấp.
– Nếu bạn chăm sóc người bị đột quỵ, đảm bảo họ đang ở trong một môi trường an toàn, mặc quần áo thoải mái và không gian thoải mái. Trong trường hợp trẻ nhỏ, nên đặt trẻ nằm nghiêng một bên để đảm bảo sự thông thoáng của đường hô hấp và đề phòng trường hợp trẻ nôn.
“Thời điểm vàng” khi điều trị đột quỵ
3.2. Bước 2 của đột quỵ và cách xử trí tại nhà
– Kiểm tra xem người bị đột quỵ còn thở hay không. Nếu không thấy nhịp thở, hãy thực hiện hô hấp nhân tạo và thực hiện RCP (CPR) nếu cần thiết.
– Nếu người bệnh cảm thấy khó thở, hãy nới lỏng quần áo và những phụ kiện nào bó sát như cà vạt, khăn cổ, thắt lưng để giúp họ dễ thở hơn.
– Trong trường hợp ngừng tim, thực hiện xoa bóp tim ngoài lồng ngực. Sử dụng khăn tay quấn vào ngón tay trỏ để lấy sạch đờm hoặc dãi trong miệng của người bệnh. Tháo răng giả của họ (nếu có) để tránh bị hóc hoặc sặc. Tuyệt đối không đưa bất cứ vật gì vào miệng của người bệnh.
– Hãy giữ bình tĩnh và kiên nhẫn, khuyến khích và trấn an người bệnh.
– Đảm bảo giữ ấm cơ thể của người bệnh bằng cách đắp chăn.
– Nếu người bệnh có biểu hiện yếu ở tay chân, cần nhờ nhiều người hỗ trợ di chuyển họ một cách an toàn.
– Quan sát để nhận ra bất kỳ sự thay đổi nào trong tình trạng của người bệnh.
3.3. Bước 3 của đột quỵ và cách xử trí tại nhà
– Ghi nhớ nguyên nhân, biểu hiện, và mọi thông tin cần thiết như có hay không bị té ngã, đập đầu, hoặc các sự kiện liên quan. Điều này sẽ giúp nhân viên y tế hiểu rõ hơn về tình hình và tác động lên quyết định điều trị.
Sự nhanh chóng và chính xác trong việc sơ cứu và gọi dịch vụ cấp cứu là rất quan trọng để giảm nguy cơ tử vong và di chứng do đột quỵ.
4. Sai lầm khi sơ cứu đột quỵ
4.1. Để bệnh nhân nằm ngửa
Tư thế nằm nghiêng này giúp đề phòng trường hợp người bệnh nôn ói. Dịch trong dạ dày có thể dễ dàng thoát ra ngoài, không gây tắc nghẽn đường thở hay gây suy hô hấp. Nằm ngửa có thể gây ra tình trạng lưỡi bị tụt xuống họng, gây cản trở đường thở và bít tắc.
Không để người bệnh nằm ngửa khi sơ cứu người bị đột quỵ
4.2. Để bệnh nhân ăn uống hay sử dụng thuốc ngay
Đừng đưa thức ăn hoặc nước uống cho người bệnh, bởi vì họ có thể mất khả năng nuốt và có nguy cơ bị nôn vào đường thở, gây tắc nghẽn. Ngoài ra, không nên tự ý đưa thuốc cho người bệnh mà cần để cho những người chuyên nghiệp xử lý tình trạng y tế của họ.
4.3. Dùng kim chích đầu ngón tay hay chân của bệnh nhân
Không nên cố gắng tiêm thuốc hoặc dùng kim chích mà không có kiến thức và kỹ năng chuyên môn. Điều này có thể gây thêm tổn thương hoặc nhiễm trùng.
4.4. Cạo gió cho người bệnh
Cạo gió không phải là biện pháp cứu chữa cho đột quỵ, và nó không có hiệu quả trong việc điều trị tình trạng này. Thay vì vô ích, hãy tập trung vào việc gọi ngay dịch vụ cấp cứu để có sự giúp đỡ chuyên nghiệp.
4.5. Để bệnh nhân nằm lâu 1 chỗ
Thời gian là yếu tố quan trọng trong đột quỵ và xử trí. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào của đột quỵ, cần gọi ngay dịch vụ cấp cứu và đưa người bệnh đến bệnh viện càng nhanh càng tốt. Việc trì hoãn có thể dẫn đến tổn thương não nghiêm trọng và tăng nguy cơ di chứng.
