Trật khớp vai là một tình trạng khá phổ biến nhưng có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Vai là một trong những khớp linh hoạt nhất trong cơ thể, cho phép chúng ta thực hiện nhiều động tác phức tạp. Tuy nhiên, chính vì tính linh hoạt này mà vai cũng dễ bị tổn thương. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các dấu hiệu trật khớp vai, nguyên nhân, cách chẩn đoán và phương pháp điều trị hiệu quả.
Menu xem nhanh:
1. Khái niệm và cấu trúc của khớp vai
1.1. Khái niệm
Khớp vai là khớp nối giữa xương cánh tay và xương vai. Đây là một khớp cầu lồi, cho phép cánh tay di chuyển trong nhiều hướng. Trật khớp vai xảy ra khi xương cánh tay bị lệch ra khỏi hốc khớp vai, gây ra tình trạng đau đớn và hạn chế khả năng vận động. Đây cũng là hai dấu hiệu trật khớp vai dễ nhận thấy nhất.
1.2. Cấu trúc của khớp vai
Khớp vai được cấu thành từ ba xương chính:
– Xương cánh tay (Humerus)
– Xương đòn (Clavicle)
– Xương vai (Scapula)
Các xương này được giữ vững bởi hệ thống dây chằng, gân và cơ bắp. Trong đó, dây chằng và gân có vai trò quan trọng trong việc giữ xương cánh tay nằm đúng vị trí trong hốc khớp.
Khớp vai được cấu tạo gồm ba xương chính là xương đòn, xương bả vai và xương cánh tay, được nối với nhau bởi các khớp là khớp cùng đòn, khớp ổ chảo – cánh tay, cùng các dây chằng và gân.
2. Nguyên nhân gây trật khớp vai
2.1. Chấn thương
Chấn thương là nguyên nhân chính gây ra trật khớp vai. Các hoạt động thể thao như bóng đá, bóng rổ, cầu lông hay thậm chí là tập gym có thể gây ra chấn thương này. Ngoài ra, tai nạn giao thông hoặc ngã từ độ cao cũng có thể dẫn đến tình trạng trật khớp vai.
2.2. Hoạt động thường ngày
Ngay cả các hoạt động thường ngày như nhấc vật nặng, xoay vai mạnh hoặc bất ngờ cũng có thể làm vai bị trật. Điều này thường xảy ra ở những người có khớp vai yếu hoặc đã từng bị chấn thương trước đó.
2.3. Yếu tố di truyền
Một số người có cấu trúc khớp vai lỏng lẻo bẩm sinh, khiến cho khớp dễ bị trật hơn so với người bình thường.
3. Nhận biết các dấu hiệu trật khớp vai
3.1. Đau nhức đột ngột vùng bả vai có thể là dấu hiệu trật khớp vai
Đau nhức là triệu chứng đầu tiên và dễ nhận biết nhất khi bị trật khớp vai. Cơn đau thường xuất hiện đột ngột và dữ dội ngay sau khi bị chấn thương.
3.2. Khả năng vận động bị hạn chế
Khi vai bị trật, bạn sẽ gặp khó khăn trong việc di chuyển cánh tay. Việc nâng cánh tay lên hoặc xoay cánh tay có thể trở nên rất đau đớn và khó khăn.
3.3. Sưng và bầm tím
Vùng vai bị trật thường sưng lên và có thể xuất hiện bầm tím do các mạch máu bị tổn thương. Sưng và bầm tím thường xuất hiện sau vài giờ hoặc vài ngày kể từ khi bị chấn thương.
3.4. Biến dạng khớp vai là dấu hiệu trật khớp vai điển hình
Khớp vai bị trật có thể khiến vai trông biến dạng hoặc bị lệch ra khỏi vị trí bình thường. Bạn có thể thấy một cục bướu bất thường ở vùng vai bị trật.
Nếu bạn cảm thấy đau nhức đột ngột vùng bả vai, có thể sưng và bầm tím, hạn chế cử động thì coi chừng có thể bạn đã bị trật khớp vai.
4. Chẩn đoán trật khớp vai
4.1. Khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ kiểm tra vai của bạn để xác định mức độ tổn thương và vị trí của xương bị trật. Họ sẽ hỏi về lịch sử chấn thương và các triệu chứng bạn gặp phải.
4.2. X-quang
X-quang là phương pháp chẩn đoán phổ biến nhất để xác định tình trạng trật khớp vai. Hình ảnh X-quang sẽ giúp bác sĩ nhìn rõ hơn về vị trí và mức độ lệch của xương.
4.3. MRI
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu chụp cộng hưởng từ (MRI) để đánh giá chi tiết hơn về tình trạng dây chằng, gân và cơ bắp xung quanh khớp vai.
5. Điều trị trật khớp vai
5.1. Phương pháp không phẫu thuật
Nắn trật khớp vai: đây là một thủ thuật nhằm đưa khớp vai trở lại vị trí ban đầu. Giúp giảm đau, phục hồi chức năng của khớp vai, tránh các biến chứng như cứng khớp, thoái hóa khớp, tổn thương thần kinh và mạch máu do trật khớp vai lâu ngày gây ra.
Khi bị trật khớp vai lần đầu tiên cần thực hiện nắn trật càng sớm càng tốt. Quy trình nắn trật khớp vai bao gồm: gây tê, nắn chỉnh, cố định và tái khám.
Một số lưu ý khi nắn trật khớp vai bao gồm:
– Cần được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa
– Không tự ý nắn trật khớp tại nhà
– Tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ trong và sau khi nắn trật khớp để giúp quá trình hồi phục diễn ra nhanh hơn.
5.2. Phương pháp phẫu thuật
Khi nào cần phẫu thuật?
Phẫu thuật thường được chỉ định khi các phương pháp không phẫu thuật không mang lại hiệu quả hoặc khi tình trạng trật khớp vai tái phát nhiều lần. Phẫu thuật cũng cần thiết khi dây chằng, gân hoặc cơ bắp bị tổn thương nghiêm trọng.
Các loại phẫu thuật
Có nhiều loại phẫu thuật khác nhau để điều trị trật khớp vai, bao gồm:
– Phẫu thuật nội soi khớp: Đây là phương pháp phẫu thuật ít xâm lấn, giúp sửa chữa các tổn thương bên trong khớp vai mà không cần mở rộng vết mổ.
– Phẫu thuật mở: Được thực hiện khi cần sửa chữa các tổn thương nghiêm trọng hoặc khi các phương pháp khác không hiệu quả.
5.3. Phục hồi sau phẫu thuật
Sau phẫu thuật, bạn sẽ cần thực hiện các bài tập phục hồi chức năng dưới sự hướng dẫn của chuyên gia y tế. Quá trình phục hồi có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, tùy thuộc vào mức độ tổn thương và phương pháp phẫu thuật.
Khi khớp vai bị trật cần phải được nắn chỉnh kịp thờ, nếu chậm trễ hoặc nắn sai cách sẽ tạo tiền đề cho những lần trật tiếp theo (trật tái hồi hoặc trật tái diễn).
6. Phòng ngừa trật khớp vai
6.1. Tập thể dục đều đặn
Tập thể dục đều đặn giúp tăng cường sức mạnh và linh hoạt cho các cơ bắp và dây chằng xung quanh khớp vai. Các bài tập như bơi lội, yoga và Pilates có thể giúp cải thiện sự linh hoạt và ổn định của khớp vai.
6.2. Tránh các hoạt động nguy hiểm
Tránh thực hiện các động tác mạnh hoặc bất ngờ có thể gây tổn thương cho khớp vai. Nếu bạn tham gia các hoạt động thể thao có nguy cơ cao, hãy đảm bảo sử dụng các biện pháp bảo vệ như đeo băng bảo vệ vai.
6.3. Kiểm tra sức khỏe định kỳ
Kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các vấn đề về khớp vai và có biện pháp điều trị kịp thời. Nếu bạn có tiền sử bị trật khớp vai, hãy thảo luận với bác sĩ để có kế hoạch phòng ngừa hiệu quả.
Trật khớp vai là một tình trạng nghiêm trọng có thể gây ra nhiều biến chứng nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Việc nhận biết các dấu hiệu trật khớp vai, chẩn đoán chính xác và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp là rất quan trọng để đảm bảo khớp vai phục hồi hoàn toàn. Hãy luôn cẩn trọng trong các hoạt động hàng ngày và tuân thủ các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ khớp vai của bạn.
