Táo bón ở trẻ nhỏ là một trong những rối loạn tiêu hóa thường gặp, khiến không ít bậc phụ huynh lo lắng. Vì vậy, cách điều trị táo bón ở trẻ em an toàn và hiệu quả là vấn đề được nhiều người quan tâm.
Menu xem nhanh:
1. Dấu hiệu táo bón ở trẻ em
Táo bón ở trẻ em là khi trẻ có tần suất đi tiêu thấp hơn bình thường (dưới 3 lần/tuần), gặp khó khăn và cảm thấy đau khi đi tiêu. Tình trạng này xảy ra khi chất thải và phân di chuyển quá chậm qua đường tiêu hóa, khiến chúng trở nên khô cứng và khó được đẩy ra khỏi cơ thể. Trong một số trường hợp, trẻ có thể đi tiêu ít hơn bình thường nhưng phân vẫn mềm không bị coi là táo bón.
Táo bón làm cho phân không được đẩy ra ngoài, tích tụ trong đại tràng và gây hại cho trẻ do sự hấp thụ lại các chất độc trong phân. Do đó, việc phát hiện và điều trị táo bón ở trẻ càng sớm càng tốt.
Táo bón là một trong những chứng bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ
Các dấu hiệu và triệu chứng đặc trưng của táo bón bao gồm:
– Tần suất đi đại tiện ít (< 3 lần/tuần)
– Phân có đặc điểm khô, cứng, chắc, lớn.
– Có một lượng máu nhỏ đi kèm với phân hoặc trên giấy vệ sinh.
– Trẻ có khó khăn và đau khi đi tiêu.
– Có thể có hành vi nhịn đại tiện.
– Trẻ thể hiện sự chán ăn, khó chịu và đau bụng.
Điều quan trọng là phát hiện và xử lý táo bón ở trẻ em ngay từ khi xuất hiện để tránh những tác động tiêu cực đến sức khỏe của trẻ.
2. Trẻ em thường bị táo bón do nguyên nhân gì?
Thực tế cho thấy có nhiều nguyên nhân khác nhau gây táo bón ở trẻ em, bao gồm:
– Thói quen nhịn đi tiêu: Một số trẻ thường có thói quen nhịn đi tiêu để không bị gián đoạn hoạt động chơi của mình. Đồng thời, trẻ có thể không thoải mái khi đi vệ sinh ở những nhà vệ sinh công cộng hoặc xa lạ, dẫn đến sự khó khăn trong việc đi tiêu. Hành vi nhịn đi tiêu này làm cho phân tích tụ trong đại tràng, từ đó phân trở nên khô cứng và khó bài tiết. Khi đi tiêu, trẻ có thể gặp đau đớn, khó chịu, và do đó càng có xu hướng cố gắng nhịn đi tiêu hơn, tạo thành một vòng lặp táo bón nghiêm trọng và khó điều trị.
– Tập cho trẻ thói quen đi vệ sinh đúng cách là quan trọng để tạo điều kiện chăm sóc trẻ thuận tiện và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, việc bắt trẻ tập đi vệ sinh quá sớm có thể làm cho trẻ cảm thấy khó chịu, không chú ý đến cảm giác muốn đi tiêu và nhịn đi. Dần dần, trẻ hình thành thói quen khó thay đổi, tăng nguy cơ mắc táo bón.
– Chế độ dinh dưỡng không hợp lý: Thiếu hụt các chất dinh dưỡng từ trái cây, rau xanh trong khẩu phần dinh dưỡng hàng ngày, và không uống đủ nước cũng có thể làm cho trẻ bị táo bón. Ngoài ra, trẻ cũng dễ bị táo bón trong giai đoạn cai sữa và khi tập ăn dặm.
Rau xanh tốt cho hệ tiêu hóa của trẻ
– Tác động của các yếu tố bên ngoài: Việc đi du lịch, thay đổi thời tiết, thời tiết nóng có thể gây căng thẳng và ảnh hưởng đến chức năng tiêu hóa và ruột của trẻ. Do đó, trẻ có thể bị táo bón khi bắt đầu đi học xa nhà, đi du lịch hoặc trong mùa hè.
– Tác dụng của thuốc: Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến chứcchức năng ruột và gây táo bón, làm cho tình trạng táo bón trở nên nghiêm trọng hơn.
– Yếu tố di truyền: Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng trẻ có nguy cơ cao hơn bị táo bón nếu có bố, mẹ hoặc anh chị em thường xuyên mắc táo bón. Điều này có thể liên quan đến yếu tố di truyền, nhưng cũng có thể do trẻ chia sẻ thói quen sinh hoạt và dinh dưỡng với những người này.
Tóm lại, táo bón ở trẻ em có nhiều nguyên nhân khác nhau, từ thói quen nhịn đi tiêu, thói quen đi vệ sinh sai cách, chế độ dinh dưỡng không hợp lý, tác động của yếu tố bên ngoài, tác dụng của thuốc và yếu tố di truyền. Việc hiểu và xử lý nguyên nhân cụ thể là quan trọng để giúp trẻ vượt qua tình trạng táo bón và duy trì sức khỏe tiêu hóa tốt.
3. Cách điều trị bệnh táo bón cho trẻ nhỏ
Theo các chuyên gia tiêu hóa, điều trị táo gồm các phần sau: tháo phân (khi phân đóng quá cứng trong trực tràng); duy trì (thường kết hợp dùng thuốc, thời gian dài ngắn tùy táo bón đã lâu hay mới); điều chỉnh lối sống khoa học hơn (tập thói quen đi tiêu đúng giờ, hạn chế ăn những thức ăn khó tiêu, tăng cường vận động). Đối với những trẻ vẫn đang trong giai đoạn bú sữa mẹ thì cần cho trẻ bú nhiều hơn vì sữa mẹ cung cấp dinh dưỡng phù hợp, dễ hấp thu và hạn chế táo bón.
Bên cạnh đó, có thể áp dụng các biện pháp sau để trị táo bón ở trẻ em
3.1. Bổ sung thêm rau xanh trong bữa ăn hàng ngày để điều trị táo bón ở trẻ em
Nhiều nghiên cứu cho thấy trẻ có chế độ ăn đầy đủ chất xơ từ rau xanh và củ quả tươi ít gặp vấn đề táo bón hơn. Chính vì thế, khi trẻ bị táo bón cần tăng lượng rau xanh nhiều hơn, một số loại rau như: rau cải, củ khoai lang, măng tây, quả mận, lê… Theo các chuyên gia về tiêu hóa, trẻ ăn sữa công thức cũng dễ bị táo bón hơn trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn bởi sữa công thức có chứa nhiều hoạt chất khó tiêu hơn.
3.2. Uống nhiều nước để diều trị táo bón ở trẻ em
Nước đóng vai trò hết sức quan trọng trong cơ thể, đặc biệt với những trẻ bị táo bón thì các bậc phụ huynh cho trẻ uống nhiều hơn (tùy vào từng độ tuổi mà cho uống nước với số lượng hợp lý), nước phải đảm bảo đã được đun sôi để nguội. Có thể tăng cường lượng nước bằng cách cho trẻ uống thêm nước trái cây ép…
Uống nhiều nước giúp cải thiện tình trạng táo bón ở trẻ
3.3. Cần có thói quen đi đại tiện đúng giờ
Để tạo phản xạ đi đại tiện tự nhiên cho trẻ thì bố mẹ nên tập cho con đi đại tiện vào một thời điểm nhất định trong ngày.
Nếu đã áp dụng các phương pháp trên mà chưa mang lại hiệu quả, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế chuyên khoa để được thăm khám và điều trị dứt điểm. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc có chuyên khoa Nhi, chuyên khoa tiêu hóa… với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ giúp các bậc phụ huynh yên tâm khi đưa con mình đến khám, điều trị.
Trong các trường hợp sau đây, mẹ cần đưa trẻ bị táo bón đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị phù hợp:
– Trẻ em dưới 1 tuổi bị táo bón kéo dài.
– Trẻ chậm đi ngoài phân su.
– Phát hiện máu lẫn trong phân, phân có màu đen hoặc mùi thối khét.
– Trẻ không có dấu hiệu nhịn đi ngoài.
– Trẻ không thể đi ngoài són.
– Có các triệu chứng khác ngoài triệu chứng táo bón.
– Trẻ không đáp ứng với phương pháp điều trị thông thường.
– Có cơ thắt hậu môn chặt.
– Trẻ chậm phát triển.
Có nhiều yếu tố có thể góp phần gây táo bón ở trẻ em, và trên đây chỉ là một số phương pháp điều trị táo bón hiệu quả tại nhà. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng trở nên trầm trọng hoặc kéo dài, cha mẹ cần đưa trẻ đến bác sĩ để thăm khám và nhận điều trị chuyên sâu.
Để biết thêm thông tin và được tư vấn trực tiếp về cách chữa trị táo bón ở trẻ em, bạn đọc vui lòng liên hệ Hệ thống Y tế Thu Cúc TCI để được giải đáp.
