U tuyến thượng thận hình thành khi nhóm các tế bào tăng trưởng ngoài tầm kiểm soát trên tuyến thượng thận. Khối u này đa phần lành tính nhưng vẫn để lại không ít khó chịu cho người bệnh.
Menu xem nhanh:
1. Khối u tuyến thượng thận là gì?
U tuyến tuyến thượng thận, là một tình trạng bất thường của tuyến thượng thận, một cặp tuyến nằm trên trên đỉnh thận ở phía trên góc trên của mỗi thận.
U tuyến thượng thận thường có tác dụng sản xuất và tiết ra các hormone, trong đó cortisol là một trong những hormone quan trọng nhất. Cortisol đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh sự trao đổi chất, hệ thống miễn dịch, quá trình giữ nước và natri trong cơ thể, cũng như ảnh hưởng đến phản ứng cơ thể với căng thẳng.
2. Nguyên nhân gây u tuyến thượng thận
2.1. Bệnh đa nang adenomatous (Adenomatous Hyperplasia)
Đây là một tình trạng mà vỏ não thượng thận tăng lên do sự phát triển không bình thường của các tế bào thượng thận. Điều này có thể dẫn đến việc hình thành các khối u tuyến thượng thận. Đa nang adenomatous thường không gây ra triệu chứng rõ ràng, nhưng có thể dẫn đến tăng sản xuất hormone.
2.2. Các yếu tố kích thích hormone
Một số tình trạng dẫn đến tăng sản xuất hormone trong cơ thể có thể thúc đẩy sự phát triển của u tuyến thượng thận. Ví dụ, tăng sản xuất hormone tăng huyết áp có thể kích thích tăng kích thước của vỏ não thượng thận.
2.3. Yếu tố di truyền
Một số người có khả năng di truyền khả năng phát triển u tuyến thượng thận từ thế hệ cha mẹ.
2.4. Tác nhân môi trường
Yếu tố liên quan đến môi trường và lối sống có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của u tuyến thượng thận, bao gồm tăng cường tác động của hormone thượng thận hoặc tác động tiêu cực từ môi trường.
3. Triệu chứng u tuyến thượng thận tiết cortisol
3.1. Tăng cân và tăng mỡ vùng trung tâm là triệu chứng u tuyến thượng thận
Bệnh nhân có xu hướng tăng cân, đặc biệt là ở vùng bụng, ngực và mặt, gây ra vẻ béo vượt trội ở phần trung tâm của cơ thể.
3.2. Tổ chức mỡ tập trung ở vùng mặt, cổ, ngực và bụng
Cơ thể chủ yếu tích tụ mỡ ở các vùng này, tạo nên vẻ béo dày đặc và không đồng đều.
3.3. Mặt tròn hơn là triệu chứng u tuyến thượng thận
Mặt thường có dáng tròn hơn do sự tích tụ mỡ ở vùng má, cằm và cổ.
3.4. Teo cơ, yếu cơ
Bệnh nhân có thể mắc phải teo cơ và yếu cơ, khiến cho sức mạnh cơ bắt đầu suy giảm.
Teo cơ, yếu cơ là triệu chứng u tuyến thượng thận tiết cortisol
3.5. Da mỏng, đỏ
Da trở nên mỏng hơn và dễ bị tổn thương, dễ thấy các đốm đỏ, tổn thương mạch máu gây ra hiện tượng bầm tím và xuất huyết dưới da.
Hiện tượng rạn da có thể xảy ra ở các vùng như mông, đùi và bụng dưới, do sự căng thẳng mà da phải chịu đối diện.
3.6. Rậm lông và mọc tóc ở các vùng không thường thấy
Bệnh nhân có thể trải qua hiện tượng rậm lông và mọc tóc ở các vùng không bình thường như mặt, ria mép, cổ ngực và tay chân. Sự mọc lông thường là do sự tăng sản xuất hormone nam.
3.7. Tuyến bã nhờn tăng tiết
Tuyến bã nhờn tăng tiết gây ra hiện tượng da dầu và dễ mắc các vấn đề về da như mụn trứng cá.
3.8. Gây vấn đề về kinh nguyệt và yếu sinh lý ở nam giới
U tuyến thượng thận có thể ảnh hưởng đến hệ thống nội tiết của cơ thể, và do đó, có thể gây ra các vấn đề về kinh nguyệt ở phụ nữ và yếu sinh lý ở nam giới.
3.9. Rối loạn tâm thần và trầm cảm
Bệnh nhân có thể trải qua các vấn đề về tâm thần như rối loạn tâm thần và trầm cảm do ảnh hưởng của các hormone.
Ngoài ra, u tuyến thượng thận có thể gây ra tăng huyết áp, góp phần vào các vấn đề tim mạch. Bệnh nhân có thể trải qua các vấn đề về dung nạp đường, thậm chí đái tháo đường, rối loạn lipid máu, loãng xương,…
4. Triệu chứng u tuyến thượng thận tiết aldosteron
4.1. Tăng huyết áp
Huyết áp có thể tăng từ từ và thường là huyết áp cao liên tục. Điều đặc biệt quan trọng là huyết áp tối đa và tối thiểu có thể tăng một cách đáng kể, và trong một số trường hợp, huyết áp có thể kháng trị với điều trị thường được sử dụng để kiểm soát huyết áp.
Tăng huyết áp là một trong những triệu chứng của u tuyến thượng thận
4.2. Biến chứng tăng huyết áp
Tăng huyết áp liên quan đến triệu chứng u tuyến thượng thận tăng tiết aldosteron có thể gây ra nhiều biến chứng cho các cơ quan khác nhau trong cơ thể, bao gồm biến chứng mắt, tim, thận và não. Điều này bao gồm nguy cơ cao về đột quỵ và các vấn đề tim mạch.
4.3. Hạ kali máu
U tuyến thượng thận tăng tiết aldosteron thường dẫn đến mất kali từ cơ thể. Điều này có thể gây ra các triệu chứng như cảm giác dị cảm ở đầu các chi, mỏi cơ và chuột rút. Trong những trường hợp nghiêm trọng, có thể gây liệt hai chi dưới cơ chu kỳ.
Đái nhiều về đêm: Do mất kali và ảnh hưởng lên quá trình cân bằng nước và điện giải trong cơ thể, người bệnh có thể có xu hướng đi tiểu nhiều vào ban đêm.
5. Chẩn đoán lâm sàng
Chẩn đoán lâm sàng u tuyến thượng thận thường dựa vào một loạt các phương pháp và kiểm tra để đánh giá chức năng của tuyến thượng thận và xác định có xuất hiện dấu hiệu của u tuyến hay không.
5.1. Định lượng cortisol máu
Kiểm tra mức đường cortisol trong máu có thể giúp đánh giá hoạt động của tuyến thượng thận. Sự tăng đột ngột hoặc giảm đáng kể của cortisol có thể gợi ý về sự bất thường trong tuyến thượng thận.
5.2. Test ức chế dexamethasone ở liều cao
Kiểm tra này đo lường phản ứng của tuyến thượng thận sau khi uống một liều dexamethasone (loại thuốc corticosteroid) vào ban đêm. Nếu tuyến thượng thận không phản ứng bình thường bằng cách giảm sản xuất cortisol sau liều dexamethasone, điều này có thể là dấu hiệu của sự hiện diện của u tuyến.
5.3. Siêu âm
Siêu âm được sử dụng để tạo hình ảnh của tuyến thượng thận. Tạo hình này có thể giúp xác định kích thước, hình dạng và cấu trúc của tuyến thượng thận, giúp phát hiện các biểu hiện không bình thường.
5.4. Chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) ổ bụng thượng thận
Các phương pháp hình ảnh này cho phép tạo ra các hình ảnh chi tiết hơn về cấu trúc của tuyến thượng thận. Chúng có thể giúp xác định kích thước, hình dạng và cấu trúc của u tuyến và xác định vị trí chính xác của u.
Những phương pháp chẩn đoán này thường được sử dụng cùng nhau để cung cấp cái nhìn tổng quan về tình trạng tuyến thượng thận và xác định liệu có mất cân bằng hoặc u tuyến hay không. Quá trình chẩn đoán cụ thể có thể thay đổi dựa trên từng tình huống cụ thể và sự quyết định của bác sĩ điều trị.
Tóm lại, triệu chứng u tuyến thượng thận có thể tác động xấu đến sức khỏe tổng thể của người bệnh, bao gồm tăng cân, tăng huyết áp, rối loạn đường máu,…Việc chẩn đoán và điều trị u tuyến thượng thận thường cần sự can thiệp của các chuyên gia y tế giàu kinh nghiệm và kỹ thuật hiện đại.
