Tầm soát ung thư là biện pháp y tế hiện đại giúp phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm khi chưa có biểu hiện rõ ràng. Việc can thiệp kịp thời ngay từ giai đoạn sớm mở ra cơ hội điều trị hiệu quả, tiết kiệm chi phí, giúp người bệnh có thể duy trì và quay lại với cuộc sống bình thường. Vậy, những ai là đối tượng nên thực hiện thăm khám sàng lọc?
Menu xem nhanh:
1. Dấu hiệu nhận biết cần khám tầm soát ung thư
Ung thư là căn bệnh ác tính, có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi và giới tính. Trong bối cảnh tỷ lệ người mắc ung thư ngày gia tăng và có xu hướng trẻ hóa, sàng lọc là một phương pháp kiểm tra sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các tế bào tiến triển bất thường trong cơ thể. Đặc biệt, ở giai đoạn đầu, ung thư thường không có dấu hiệu rõ ràng hoặc chỉ biểu hiện một cách mờ nhạt, khiến nhiều người dễ bỏ qua và chậm trễ trong việc khám và điều trị kịp thời.
1.1. Giảm cân bất thường
Nếu bạn bị sụt cân nhanh chóng mà không rõ lý do, không thay đổi chế độ ăn uống, không tăng cường vận động, đây có thể là lời cảnh báo sớm của các bệnh ung thư như ung thư dạ dày, thực quản, tuyến tụy, gan hoặc phổi. Bởi giảm cân đột ngột là hậu quả của việc các tế bào ung thư tiêu thụ năng lượng quá mức, làm rối loạn quá trình chuyển hóa của cơ thể.
1.2. Chảy máu không rõ nguyên nhân
Tình trạng chảy máu bất thường, như ho ra máu, chảy máu khi đi tiểu hoặc đại tiện (phân có máu, nước tiểu màu đỏ, nâu), chảy máu âm đạo ngoài kỳ kinh, hoặc máu mũi kéo dài… đều là những dấu hiệu đáng báo động, cần phải đi khám và kiểm tra kịp thời.
1.3. Đau âm ỉ kèm theo mệt mỏi trong thời gian dài
Cảm giác kiệt sức kéo dài, dù đã nghỉ ngơi đầy đủ, cũng như các cơn đau âm ỉ, không rõ nguyên nhân tại một vị trí nhất định trên cơ thể, có thể liên quan đến sự phát triển âm thầm của khối u. Các tế bào ung thư phát triển nhanh chóng sẽ chiếm dụng chất dinh dưỡng, gây suy giảm năng lượng và khiến cơ thể thường xuyên trong tình trạng mệt mỏi, đau nhức.
1.4. Ho dai dẳng, khàn giọng
Ho kéo dài trên 3 tuần, kèm khàn tiếng hoặc khó thở, là một trong những dấu hiệu cảnh báo ung thư quan trọng. Triệu chứng này thường phổ biến ở những người có thói quen hút thuốc hoặc làm việc trong điều kiện môi trường ô nhiễm, hóa chất độc hại. Tuy nhiên, do biểu hiện ban đầu khá giống với cảm cúm thông thường nên nhiều người dễ chủ quan, không đi khám kịp thời.
Đừng bỏ qua những triệu chứng nhỏ của cơ thể
1.5. Phát hiện u cục lạ nên đi tầm soát ung thư
Sờ thấy cục u, khối cứng dưới da hoặc trong bất kỳ vùng nào trên cơ thể (đặc biệt là vú, cổ, nách, bụng dưới…) là dấu hiệu cần được kiểm tra ngay. Dù không gây đau hay khó chịu lúc đầu, nhưng đây có thể là biểu hiện của một khối u đang phát triển.
1.6. Sắc tố da thay đổi
Sự xuất hiện bất thường của các nốt ruồi, đốm sắc tố hoặc vùng da bị đổi màu, đặc biệt nếu có kích thước lớn hơn cục tẩy bút chì, viền không đều. Ngoài ra, tình trạng da bị vàng, sạm đi hoặc nổi nhiều mẩn bất thường cũng có thể liên quan đến ung thư gan hoặc tuyến thượng thận.
1.7. Chức năng tiêu hóa bất thường
Biểu hiện khi có cảm giác khó nuốt, thức ăn bị mắc kẹt ở cổ họng kéo dài, có thể là biểu hiện của bệnh ung thư vòm hầu, phổi hay thực quản. Nếu những dấu hiệu này tái đi tái lại hoặc không đáp ứng với thuốc điều trị thông thường, cần đi kiểm tra sớm.
2. Khám sàng lọc ung thư dành cho đối tượng nào?
Cơ thể chúng ta luôn có những cách “báo động” nếu có điều gì đó bất ổn. Điều quan trọng là không chủ quan, không trì hoãn. Khi xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, dù chỉ là thoáng qua, bạn cũng nên tham khảo ý kiến bác sĩ và thực hiện các xét nghiệm tầm soát phù hợp. Không cần chờ đến khi bệnh phát triển mới bắt đầu quan tâm. Trên thực tế, tầm soát ung thư được khuyến khích cho những đối tượng sau:
2.1. Người có nguy cơ cao
– Lối sống thiếu lành mạnh: Những người thường xuyên hút thuốc lá, sử dụng rượu bia, thức khuya, ăn uống không điều độ, ít vận động,… có nguy cơ cao mắc ung thư hơn đặc biệt là ung thư phổi, ung thư vòm họng.
– Mắc bệnh lý mãn tính: Bệnh lý nền như viêm gan B, viêm dạ dày, xơ gan, viêm phổi, viêm đại tràng mãn tính, nếu như không điều trị triệt để có thể diễn tiến thành ung thư nguy hiểm.
– Tiền sử gia đình có người mắc ung thư: Nếu như cha mẹ, anh chị em ruột từng mắc ung thư, bạn cũng có nguy cơ di truyền cao hơn bình thường. Đặc biệt với các loại ung thư vú, đại trực tràng, tuyến tiền liệt,… việc tầm soát định kỳ sớm hơn độ tuổi khuyến nghị 5 – 10 năm để có thể giúp phát hiện sớm từ gien di truyền.
– Thường xuyên tiếp xúc với môi trường độc hại: Sống và làm việc trong môi trường khói bụi, hóa chất, ô nhiễm được khuyến khích đi khám sàng lọc định kỳ từ 1-2 lần/năm.
Ung thư được sàng lọc và phát hiện kịp thời sẽ giúp điều trị hiệu quả hơn
2.2. Độ tuổi khuyến nghị nên đi tầm soát ung thư
– Ung thư vú: Phụ nữ từ 40 tuổi trở lên được khuyến khích thực hiện chụp X-quang tuyến vú định kỳ hằng năm. Với những trường hợp có tiền sử gia đình hoặc yếu tố nguy cơ cao, nên bắt đầu kiểm tra từ 30 – 35 tuổi.
– Ung thư cổ tử cung: Phụ nữ trong độ tuổi 21 – 29 nên làm xét nghiệm Pap smear mỗi 3 năm. Từ 30 đến 65 tuổi, nên kết hợp xét nghiệm Pap và HPV định kỳ 5 năm/lần để tăng độ chính xác trong phát hiện sớm.
– Ung thư đại trực tràng: Những người từ 45 tuổi trở lên nên được tầm soát bằng nội soi đại trực tràng hoặc thực hiện xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân để phát hiện sớm tổn thương hoặc dấu hiệu bất thường.
– Ung thư tuyến tiền liệt: Nam giới bước sang tuổi 50, hoặc từ 40 tuổi nếu thuộc nhóm nguy cơ (có tiền sử gia đình mắc bệnh), nên thực hiện xét nghiệm PSA (kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt) định kỳ.
– Ung thư phổi: Những người từ 50 tuổi trở lên, đặc biệt là có thói quen hút thuốc kéo dài, được khuyến cáo nên chụp CT liều thấp định kỳ để phát hiện sớm tổn thương ở phổi.
– Ung thư gan: Người có tiền sử viêm gan B, C hoặc xơ gan nên tầm soát từng 40 tuổi.
Chẩn đoán sớm ung thư là quá trình khám bao gồm khám sàng lọc, chẩn đoán hình ảnh (như chụp X-quang, CT scan, MRI), xét nghiệm máu, sinh thiết, nội soi,… nhằm nhận biết những biểu hiện khác thường trong giai đoạn đầu của cơ thể. Do đó việc khám định kỳ không chỉ dành cho những ai có triệu chứng mà còn là cách chủ động chăm sóc sức khỏe cho tất cả mọi người.
3. Tầm soát ung thư – Lá chắn bảo vệ sức khỏe từ sớm
Khi có một trong các yếu tố nguy cơ hoặc dấu hiệu bất thường kể trên, việc chủ động khám định kỳ là lựa chọn thông minh để nắm bắt cơ hội điều trị kịp thời. Khác với điều trị bệnh khi đã có triệu chứng, sàng lọc ung thư hướng tới việc phát hiện sớm ngay cả khi tế bào chưa chuyển thành ác tính.
Thông qua các kiểm tra chuyên sâu, người bệnh có thể phát hiện khối u ngay từ khi còn khu trú, giúp việc can thiệp trở nên dễ dàng và hiệu quả hơn. Nhờ vậy, quá trình điều trị được rút ngắn, chi phí giảm đáng kể và nguy cơ biến chứng cũng thấp hơn. Quan trọng hơn, việc kiểm tra và phát hiện kịp thời giúp tăng khả năng chữa khỏi và mang lại chất lượng sống tốt hơn cho người bệnh.
Tầm soát định kỳ mang lại sự an tâm về tinh thần, giúp cá nhân và gia đình có kế hoạch chăm sóc sức khỏe dài hạn
Chủ động đi tầm soát ung thư định kỳ là thói quen sống hiện đại, khoa học và văn minh. Bất kể bạn và người thân trong gia đình đang ở độ tuổi nào, nếu có yếu tố nguy cơ hoặc đơn giản là muốn chăm lo sức khỏe toàn diện, hãy dành thời gian cho bản thân bằng cách đi kiểm tra định kỳ nhé!
