Suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ là thuật ngữ y khoa được sử dụng để chỉ tình trạng cơ thể trẻ thiếu dinh dưỡng, chủ yếu ở đây là thiếu Protein, Vitamin và các khoáng chất. Bệnh suy dinh dưỡng, nếu không can thiệp kịp thời, có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến các hoạt động sống của cơ thể trẻ. Vậy, nhận biết suy dinh dưỡng thế nào và cải thiện tình trạng đó ra sao? Bài viết sau của Thu Cúc TCI sẽ làm sáng tỏ hai vấn đề này, đừng bỏ lỡ bố mẹ nhé!
Menu xem nhanh:
1. Nguyên nhân suy dinh dưỡng
Như đã chia sẻ phía trên, suy dinh dưỡng phát sinh do sự thiếu dinh dưỡng của cơ thể trẻ. Theo chuyên gia, có một số nguyên nhân như sau có thể dẫn đến sự thiếu dinh dưỡng này:
– Bú ít hoặc không bú mẹ trong 6 tháng đầu, ăn dặm sớm.
Trẻ có thể bị suy dinh dưỡng nếu bú ít hoặc không bú mẹ trong 6 tháng đầu.
– Các bữa ăn nghèo nàn về số lượng và chất lượng của dinh dưỡng: Được xác định là nguyên nhân phổ biến nhất gây thiếu dinh dưỡng hay suy dinh dưỡng ở các nước đang phát triển.
– Khả năng chuyển hóa và hấp thụ dinh dưỡng bị hạn chế, do các bệnh lý tiêu hóa hoặc do thiếu hụt vi chất (chủ yếu là các Vitamin nhóm B, kẽm, selen,…): Ví dụ như bệnh viêm loét đại tràng, bệnh Crohn làm giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng; bệnh viêm loét dạ dày làm làm giảm khả năng chuyển hóa dinh dưỡng,…
– Gặp vấn đề về sức khỏe tâm thần: Ví dụ như trầm cảm, chứng chán ăn tâm thần, chứng ăn ói,…
2. Phân loại và dấu hiệu nhận biết từng thể suy dinh dưỡng
2.1. Phân loại bệnh suy dinh dưỡng theo chỉ số cơ thể
Để đánh giá trẻ có hay không bị suy dinh dưỡng, 3 chỉ số sau của trẻ cần được cân đo chính xác: Cân nặng theo tuổi, chiều cao theo tuổi, cân nặng theo chiều cao. Với mỗi chỉ số bất thường trong số 3 chỉ số đó, chúng ta có một thể suy dinh dưỡng. Cụ thể, 3 thể suy dinh dưỡng chúng ta có lần lượt là:
– Suy dinh dưỡng thể nhẹ cân,
– Suy dinh dưỡng thể thấp còi,
– Suy dinh dưỡng thể gầy còm.
Biểu hiện suy dinh dưỡng ở mỗi thể là khác nhau. Theo đó:
– Suy dinh dưỡng thể nhẹ cân: Là thể suy dinh dưỡng mà cân nặng của trẻ thấp hơn cân nặng tiêu chuẩn của trẻ cùng tuổi, cùng giới tính hay giá trị cân nặng theo tuổi của trẻ nằm dưới đường biểu diễn -2SD.
– Suy dinh dưỡng thể thấp còi: Là thể suy dinh dưỡng mà chiều cao của trẻ thấp hơn chiều cao tiêu chuẩn của trẻ cùng tuổi, cùng giới tính hay giá trị chiều cao theo tuổi của trẻ nằm dưới đường biểu diễn -2SD. Suy dinh dưỡng thể thấp còi là thể suy dinh dưỡng mãn tính, biểu hiện thấp còi là hậu quả của sự suy dinh dưỡng kéo dài trong những năm đầu đời, đôi khi bắt đầu từ khi trẻ còn trong bụng mẹ.
– Suy dinh dưỡng thể gầy còm: Là thể suy dinh dưỡng mà cân nặng theo chiều cao của trẻ thấp hơn cân nặng theo chiều cao tiêu chuẩn của trẻ cùng tuổi, cùng giới tính hay giá trị cân nặng theo chiều cao của trẻ nằm dưới đường biểu diễn -2SD. Suy dinh dưỡng thể gầy còm là thể dinh dưỡng cấp tính, xảy ra trong thời gian ngắn.
Trẻ bị suy dinh dưỡng thể gầy còm có cân nặng theo chiều cao thấp hơn bình thường.
2.2. Phân loại bệnh suy dinh dưỡng theo hình thái
Ngoài phân loại theo chỉ số cơ thể, suy dinh dưỡng còn có thể được phân loại theo hình thái, thành: Suy dinh dưỡng thể teo đét, suy dinh dưỡng thể phù và suy dinh dưỡng thể hỗn hợp:
– Suy dinh dưỡng thể teo đét (Marasmus): Suy dinh dưỡng thể teo đét là thể suy dinh dưỡng nặng, có thể được nhận biết bằng các dấu hiệu: Trẻ gầy, da bọc xương; mặt trẻ già cỗi; trẻ chán ăn, thường xuyên rối loạn tiêu hóa; trẻ ủ rũ, kém linh hoạt…
– Suy dinh dưỡng thể phù (Kwashiorkor): Suy dinh dưỡng thể phù là thể suy dinh dưỡng nặng, điều trị khó khăn, có thể khiến trẻ tử vong. Biểu hiện của suy dinh dưỡng thể phù là: Mặt trẻ đầy đặn nhưng tay chân khẳng khiu, trương lực cơ giảm; trẻ phù, rối loạn sắc tố da với những đốm màu đỏ sẫm hoặc đen; tóc trẻ dễ rụng, móng tay trẻ dễ gãy; trẻ nôn trớ, rối loạn tiêu hóa; trẻ thường xuyên quấy khóc;… Suy dinh dưỡng thể phù hình thành do cơ thể trẻ thiếu Protid, có thể kèm theo thiếu Vitamin và muối khoáng.
– Suy dinh dưỡng thể hỗn hợp: Suy dinh dưỡng thể hỗn hợp là thể suy dinh dưỡng phối hợp giữa suy dinh dưỡng thể teo đét và suy dinh dưỡng thể phù.
3. Ảnh hưởng suy dinh dưỡng
Suy dinh dưỡng làm trẻ giảm thể lực, chậm tăng trưởng thể chất. Ở mức độ nghiêm trọng hơn, suy dinh dưỡng gây ảnh hưởng vô cùng tiêu cực đến sự phát triển trí tuệ của trẻ.
4. Chẩn đoán và điều trị suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ
4.1. Chẩn đoán bệnh suy dinh dưỡng
Suy dinh dưỡng được chẩn đoán xác định dựa trên các biểu hiện lâm sàng và các chỉ số nhân trắc học đã được liệt kê tại mục 2.1: Cân nặng theo tuổi, chiều cao theo tuổi, cân nặng theo chiều cao.
4.2. Điều trị bệnh suy dinh dưỡng
Điều trị suy dinh dưỡng bao gồm điều trị triệu chứng và điều trị nguyên nhân. Theo đó, trẻ được đồng thời:
– Điều trị nguyên nhân: Điều trị các bệnh lý thể chất (viêm loét đại trạng, viêm loét dạ dày,…) và các bệnh lý tinh thần (trầm cảm, chứng chán ăn tâm thần, chứng ăn ói,…) gây suy dinh dưỡng.
– Bổ sung đầy đủ các Vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể: Chuyên gia dinh dưỡng sẽ xây dựng một chế độ dinh dưỡng hợp lý, phù hợp với tình trạng suy dinh dưỡng của từng trẻ. Chế độ dinh dưỡng này, về cơ bản, phải đáp ứng được nhu cầu năng lượng của cơ thể và phải bao gồm: Protein, lipid, glucid, chất khoáng và vitamin. Trong trường hợp không thể bổ sung dinh dưỡng bằng thực phẩm tự nhiên, trẻ sẽ được chuyên gia dinh dưỡng chỉ định sử dụng thực phẩm chức năng hoặc thuốc. Trẻ cũng được hỗ trợ ăn uống nhân tạo theo hai cách: Thứ nhất, nuôi ăn bằng ống Sonde dạ dày đặt qua miệng hoặc mũi. Thứ hai, nuôi ăn bằng truyền tĩnh mạch; nếu không thể chủ động dung nạp dinh dưỡng bằng ăn nhai bình thường.
Từng trẻ suy dinh dưỡng sẽ được chuyên gia nhãn khoa sẽ xây dựng một chế độ dinh dưỡng hợp lý.
Phía trên là thông tin cơ bản về bệnh suy dinh dưỡng ở trẻ. Nếu còn băn khoăn cần giải đáp chi tiết, liên hệ Thu Cúc TCI nay, bố mẹ nhé!
