Bé bị còi xương do rất nhiều nguyên nhân khác nhau nhưng quan trọng nhất vẫn là do thiếu dinh dưỡng. Chính vì vậy, cha mẹ nên quan tâm và xây dựng cho trẻ một chế độ ăn dinh dưỡng phù hợp với thể trạng của bé ngay từ những năm đầu đời để có thể ngăn ngừa bệnh còi xương ở trẻ.
Menu xem nhanh:
1. Bệnh còi xương là như thế nào?
Còi xương là một bệnh lý, trong đó xảy ra tình trạng rối loạn hệ sản xương gây nên việc đĩa sụn tăng trưởng bị khoáng hóa, giảm khoáng hóa xương ở trẻ do thiếu vitamin D hoặc không hấp thụ được vitamin D. Cũng có thể do khiếm khuyết về chức năng chuyển hóa xương, do trẻ bị thiếu canxi, phốt pho…
Có 3 dạng bệnh còi xương chính là: Còi xương do dinh dưỡng; bệnh còi xương do rối loạn chuyển hóa vitamin D hoặc còi xương phụ thuộc vitamin D, Còi xương bởi nguyên nhân rối loạn tái hấp thu ở ống thận. Những ở trẻ em nguyên nhân chính gây nên còi xương là do dinh dưỡng.
Nước mình có tỷ lệ trẻ còi xương không nhỏ
Còi xương dinh dưỡng là bệnh loạn dưỡng xương do bị thiếu vitamin A hoặc do cơ thể bị rối loạn chuyển hóa vitamin D, khiến cho việc chuyển hóa hấp thu vitamin D và phốt pho bị trong hành trình tạo xương bị ảnh hưởng. Trẻ em bị còi xương thường do nguyên nhân thiếu vitamin D là nhiều nhất. Nếu trẻ không được điều trị kịp thời có thể để lại những di chứng không mong muốn như xương bị biến dạng, dáng chân tay bị cong vòng, tầm vóc nhỏ bé không cao lớn so với chúng bạn.
2. Nguyên nhân và dấu hiệu
2.1. Bé bị còi xương do đâu?
Mặc dù nước mình ở vùng khí hậu nắng nhiều nhưng do tỷ lệ trẻ em không hoặc ít được tiếp xúc với ánh nắng mặt trời cũng nhiều khiến cho số lượng trẻ bị còi xương vẫn khá cao so với nhiều nước. Có thể cha mẹ vẫn giữ thói quen cũ từ ngày xưa là kiêng cữ không cho trẻ ra ngoài khi còn quá nhỏ vì sợ con bị ốm do tắm nắng. Ngoài ra, thiếu hụt vitamin D còn có nhiều nguyên nhân như:
– Chế độ ăn của trẻ không đúng do: Chế độ ăn không đa dạng hoặc do trẻ ăn ít, lười ăn nên không thể đáp ứng được nhu cầu về dinh dưỡng của cơ thể, nhất là không đủ canxi. Canxi có trong sữa, nhất là sữa mẹ có tỉ lệ hấp thu cao hơn so với những loại canxi trong những thực phẩm khác. Những trẻ không được uống đủ lượng sữa thường có nguy cơ mắc bệnh còi xương cao hơn so với những trẻ khác. Bên cạnh đó, những trẻ khi ăn dặm ăn nhiều lượng đường và đạm hơn cũng có khả năng gây ra tình trạng rối loạn chuyển hóa, gây ra việc canxi bị tăng đào thải ra bên ngoài qua đường nước tiểu. Cũng có trường hợp trẻ bị giảm khả năng hấp thụ vitamin D do bị thiếu dầu mỡ trong bữa ăn hàng ngày.
Thiếu hụt vitamin D là nguyên nhân hàng đầu của còi xương
– Những yếu tố khác dẫn đến thiếu vitamin D đó là: Người mẹ khi mang thai nhưng không bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng, nhất là vitamin D và canxi có thể khiến cho trẻ sinh ra bị thiếu hụt những chất đó. Bên cạnh đó, nguy cơ bị còi xương là những trường hợp trẻ bị sinh non, bị suy dinh dưỡng khi còn nằm trong bụng mẹ, trẻ bị suy dinh dưỡng, trẻ thường gặp các bệnh về nhiễm khuẩn hoặc đường tiêu hóa lâu ngày…Những trẻ này thiếu rất nhiều vi chất trong đó có vitamin D và canxi.
2.2. Bé bị còi xương có những dấu hiệu nào?
Khi có những dấu hiệu của bệnh còi xương sau đây, trẻ cần được đưa đi khám với bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng:
– Trẻ thường đổ mồ hôi bất kể thời tiết mát hay nóng, nhất là vào buổi đêm và khi đi ngủ mà thường được gọi là mồ hôi trộm.
– Trẻ thường khó ngủ, hay trằn trọc, giật mình và quấy khóc nhiều.
– Trẻ bị rụng tóc nhiều, phần sau gáy có thể rụng thành mảng hay còn gọi là rụng tóc vành khăn.
– Xương sọ mềm, đầu bẹt hoặc méo mó, lệch sang một bên.
– Trẻ sơ sinh thì thóp chậm liền
– Chân trẻ bị vòng kiềng, tay cong, ức như gà, có chuỗi hạt sườn, răng bị mọc chậm, men răng kém và hay bị sâu răng.
– Trẻ thường chậm phát triển về vận động như chậm bò lẫy trườn, chậm đi.
– Trẻ lớn hơn thường bị đau nhức xương, nhất là vào thời điểm chiều tối.
– Trẻ hay bị viêm đường hô hấp dưới do xương lồng ngực biến dạng chèn ép vào phổi của trẻ, thậm chí có thể trẻ còn bị co giật do hạ canxi máu.
Bé bị còi xương nếu không được điều trị nhanh kịp thời thì rất có thể sẽ dẫn đến biếng ăn, thiếu dinh dưỡng và thiếu máu.
2.3. Hậu quả của bệnh còi xương ở trẻ em là gì?
Nếu không phát hiện và khắc phục bệnh còi xương thì có thể xảy ra những biến chứng khá nguy hiểm hoặc ảnh hưởng đến ngoại hình khiến trẻ cảm thấy mặc cảm không tự tin khi lớn lên. Những di chứng của bệnh còi xương đó là:
– Xương lồng ngực biến dạng, xương cột sống bị vẹo và gù, hạn chế trong chức năng hô hấp.
– Chân bị vòng kiềng hoặc chân chữ bát, tay cong, răng bị dị tật như khấp khểnh, mủn, ố vàng, men răng xấu rất ảnh hưởng đến thẩm mỹ
– Đối với bé gái, khung xương chậu bị hẹp có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của bé sau này.
Nên đi khám bác sĩ dinh dưỡng để cải thiện tình hình cho trẻ
– Chiều cao bị ảnh hưởng, trẻ thấp còi có thể ảnh hưởng đến giống nòi thế hệ sau.
– Có khả năng cao bị loãng xương và rất dễ gãy xương khi đã trưởng thành.
– Ngoài những di chứng về xương và sự phát triển, trẻ bị còi xương còn có khả năng cao hay mắc những bệnh về truyền nhiễm nhất là viêm phổi do hệ miễn dịch bị suy giảm cộng với lồng ngực chèn ép phổi.
3. Làm thế nào để bệnh còi xương ở trẻ được phòng ngừa?
Để trẻ không bị còi xương cần quan tâm đến chế độ của cả mẹ và trẻ, trong đó có cả quan tâm đến chế độ ăn uống cũng như tắm nắng hợp lý:
– Đối với mẹ từ khi có thai nên thỉnh thoảng tiếp xúc với ánh nắng mặt trời miễn không phải ở thời điểm nắng gắt quá. Trong thời kỳ mang thai, người mẹ nên được bổ sung đều đặn vitamin D khoảng từ 800 đến 1000 IU/ ngày. Nếu mẹ được chẩn đoán là thiếu hụt vitamin D thì lượng vitamin D cần tăng lên theo chỉ định của bác sĩ. Khi ăn uống, cần chú ý đến chế độ ăn, bổ sung nhiều canxi và canxi thông qua thực phẩm như: tôm cua cá trứng sữa phô mai….
– Đối với trẻ em: nên cho trẻ tắm nắng hàng ngày, cho trẻ tắm dưới ánh nắng mặt trời vào buổi sáng, khi cường độ nắng không quá gắt. Nên để ánh nắng chiếu trực tiếp vào da thịt trẻ chứ không bị che bởi quần áo hoặc qua lớp cửa kính. Nếu thời điểm mùa hè nên cho trẻ tắm nắng trước 9 giờ sáng và sau 4 giờ chiều do đỡ gắt. Còn vào mùa đông thì cho trẻ tắm sau 9 giờ sáng và trước 3 giờ chiều. Lưu ý chọn ngày có nhiều nắng ấm, không có gió to, cần mặc đủ quần áo ấm cho trẻ. Nếu không thể phơi nắng thường xuyên hoặc điều kiện thời tiết không cho phép thì cần bổ sung vitamin D bằng đường uống cho trẻ theo đúng liều lượng phù hợp với lứa tuổi của trẻ.
Khi trẻ bước vào độ tuổi ăn dặm, cần xây dựng một thực đơn ăn uống hợp lý sao cho bổ sung các chất dinh dưỡng một cách cân bằng nhất. Cần đầy đủ các nhóm chất cơ bản là: Đường, đạm, béo, rau xanh, khoáng chất. Thường cho trẻ ăn những loại thức ăn giàu canxi phốt pho như: tôm, cua, cá, trứng, sữa, gan, phô mai, rau xanh…Sau khi cai sữa mẹ, trẻ có thể tiếp tục uống sữa công thức và khi nấu ăn cần đảm bảo phải có lượng dầu mỡ thích hợp trong mỗi bữa để đảm bảo khả năng hấp thu vitamin D của trẻ tốt nhất.
Trên đây là những thông tin về bệnh còi xương và cách phòng ngừa dành cho cho bé bị còi xương mà các bậc cha mẹ có thể tham khảo và áp dụng cho con em mình.
