Xét nghiệm PCT là một marker đặc hiệu cho nhiễm khuẩn và nhiễm khuẩn huyết. Cụ thể, chỉ số PCT giúp chẩn đoán viêm do vi khuẩn nặng, các nhiễm khuẩn do nấm, dẫn chứng của tình trạng viêm liên quan đến nhiễm khuẩn và suy đa cơ quan.
Menu xem nhanh:
1. Chỉ số PCT trong máu có ý nghĩa gì?
Xét nghiệm máu kiểm tra PCT (còn gọi là Procalcitonin) là phương pháp thường được sử dụng để chẩn đoán và theo dõi các bệnh viêm do nhiễm khuẩn như:
– Chẩn đoán phân biệt tình trạng viêm do nhiễm khuẩn và viêm không do nhiễm khuẩn
– Theo dõi những bệnh nhân có nguy cơ nhiễm khuẩn (quá trình ức chế miễn dịch, các bệnh nhân sau phẫu thuật, sau ghép tạng, đa chấn thương), bệnh nhân đang được chăm sóc đặc biệt, giúp phát hiện các nhiễm khuẩn ảnh hưởng hệ thống hoặc biến chứng của nhiễm khuẩn.
– Đánh giá tiên lượng và diễn biến của bệnh viêm nặng như viêm phúc mạc, nhiễm khuẩn, hội chứng đáp ứng viêm hệ thống và hội chứng suy giảm chức năng đa cơ quan.
– Chỉ dẫn sử dụng kháng sinh trong điều trị cho căn bệnh nhiễm khuẩn hô hấp hoặc viêm phổi.
Chỉ số PCT có nhiều ý nghĩa trong việc hỗ trợ chẩn đoán bệnh
2. Nguyên lý hoạt động và các yếu tố ảnh hưởng đến xét nghiệm này
2.1. Tìm hiểu nguyên lý của xét nghiệm PCT
– Thời kỳ ủ đầu tiên: Kháng nguyên ở trong mẫu thử (30μL), kháng thể đơn dòng đặc hiệu kháng PCT đánh dấu biotin cùng với kháng nguyên đơn dòng đặc hiệu kháng PCT đánh dấu phức hợp ruthenium lúc này sẽ phản ứng với nhau tạo thành phức hợp bắt cặp.
– Thời kỳ ủ thứ hai: Sau khi được thêm vào các vi hạt phủ streptavidin, phức hợp miễn dịch trên sẽ được trở nên gắn kết với pha rắn thông qua tương tác giữa biotin và streptavidin.
– Hỗn hợp phản ứng sẽ được chuyển tới buồng đo. Tại đây, những vi hạt đối từ được bắt giữ ở trên các bề mặt của điện cực. Những thành phần không gắn kết lúc này sẽ bị thải ra ngoài buồng đo bởi chất dung dịch ProCell/ProCell M. Sau đó, cho điện áp vào điện cực sẽ tạo nên phát quang hóa học được đo bằng bộ khuếch đại quang tử.
– Cuối cùng, các kết quả xác định bởi một đường chuẩn xét nghiệm trên máy được tạo nên bởi xét nghiệm 2-điểm chuẩn và thông tin đường chuẩn chính thông qua mã vạch trên hộp thuốc thử.
2.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm PCT trong máu
– Kết quả xét nghiệm không bị ảnh hưởng bởi bệnh vàng da (billirubin < 428μmol/L hoặc < 25 mg/dL), tán huyết (Hb <0.559 mmol/L hoặc <0.900 g/dL), lipid huyết (Intralipid< 1500 mg/dL) và biotin (<123 nmol/L hoặc <30 ng/mL).
– Tiêu chuẩn: Độ phục hồi trong khoảng ± 15% giá trị ban đầu.
– Ở bệnh nhân dùng liều cao biotin (nghĩa là >5 mg/ngày), không nên lấy mẫu cho đến ít nhất 8h sau khi dùng liều biotin cuối.
– Kết quả xét nghiệm này sẽ không bị nhiễu bởi các yếu tố thấp khớp với nồng độ lên đến 1500 IU/mL.
– Hiệu ứng mẫu phẩm có nồng độ cao cũng không gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm với nồng độ PCT lên đến 1000 ng/mL.
– Thử nghiệm in vitro được tiến hành trên 18 loại dược phẩm và 10 loại dược phẩm đặc trị cũng cho thấy không gây hiện tượng nhiễu tới xét nghiệm.
– Trong một số ít trường hợp, hiện tượng nhiễu có thể xảy ra, xét nghiệm đã được thiết kế để phù hợp làm giảm thiểu các hiệu ứng này.
Tuy nhiên, chỉ số PCT có thể tăng trong vài trường hợp nhất định không do nhiễm trùng như:
– Sốc tim kéo dài hoặc bị sốc tim nghiêm trọng.
– Người bệnh mắc ung thư phổi tế bào nhỏ hay ung thư biểu mô tế bào C tủy của tuyến giáp.
– Ngay sau khi chấn thương nặng và can thiệp phẫu thuật lớn hoặc bị phỏng nặng.
– Việc điều trị bệnh gây tình trạng kích thích giải phóng các cytokine tiền viêm.
– Đối tượng xét nghiệm là trẻ sơ sinh (<48 giờ sau khi sinh).
Nên tiến hành xét nghiệm này tại các cơ sở uy tín để đảm bảo kết quả chính xác
3. Khi nào nên thực hiện xét nghiệm PCT?
– Xét nghiệm Procalcitonin (PCT) thường được thực hiện ở những bệnh nhân nặng, có triệu chứng của tình trạng nhiễm khuẩn nặng hoặc nhiễm khuẩn hệ thống. Phương pháp này thường tiến hành vào những ngày đầu khi nhập viện.
– Người xuất hiện biến chứng của nhiễm khuẩn huyết gồm: Sốt, rét run, buồn nôn, thở nhanh, mạch đập nhanh, cảm thấy lơ mơ, đi tiểu ít.
– Người xuất hiện các triệu chứng nặng hơn: Tình trạng viêm nhiễm toàn thân và hình thành nhiều cục máu động nhỏ ở trong các vi mạch. Một hoặc nhiều cơ quan bị ảnh hưởng (như bị suy đa tạng, MOF) và tụt huyết áp
– Procalcitonin cũng được dùng để bác sĩ theo dõi điều trị kháng khuẩn ở những bệnh nhân có nghi ngờ nhiễm khuẩn huyết. Bên cạnh đó, nó được làm khi có tổn thương mô do chấn thương, phẫu thuật hoặc bị viêm phổi virus nghi ngờ có bội nhiễm viêm khuẩn.
Xét nghiệm máu PCT nên được thực hiện trong một số trường hợp nhất định
Phương pháp xét nghiệm máu PCT là một công cụ đáng tin cậy giúp chẩn đoán nhiễm khuẩn, đặc biệt là nhiễm khuẩn toàn thân, phân biệt được các mức độ. Bạn cũng nên lưu ý, kết quả xét nghiệm này cần phải được bác sĩ đánh giá kèm theo tiền sử, các phương pháp thăm khám lâm sàng khác. Hiện nay, nhiều cơ sở y tế đã xây dựng nên các gói khám sức khỏe tổng quát, trong đó có đưa danh mục xét nghiệm Procalcitonin vào để giúp hỗ trợ chẩn đoán chính xác bệnh. Vì vậy, hãy lựa chọn cho mình địa chỉ thăm khám uy tín để đảm bảo phát hiện những bất thường trong cơ thể.
