Xét nghiệm u tuyến thượng thận là kỹ thuật giúp chẩn đoán bệnh lý này một cách chính xác. U tuyến thượng thận dù đa phần lành tính nhưng để lâu sẽ gây ra những vấn đề nghiêm trọng đến sức khỏe, vậy nên cần xét nghiệm sớm nếu có những triệu chứng trong bài viết dưới đây.
Minh họa về u tuyến thượng thận
Menu xem nhanh:
1. Triệu chứng u tuyến thượng thận
Khối u tuyến thượng thận là sự tăng trưởng hoặc khối phát triển ở tuyến thượng thận, nằm trên mỗi quả thận. Tuyến thượng thận đóng một vai trò quan trọng trong việc sản xuất hormone điều chỉnh các chức năng khác nhau của cơ thể, bao gồm trao đổi chất, huyết áp, cân bằng điện giải và phản ứng với căng thẳng.
Dưới đây là một phân tích chi tiết về từng triệu chứng của u tuyến thượng thận:
1.1. Mồ hôi đổ nhiều
Khối u tuyến thượng thận có thể gây ra tăng sản xuất hormone, trong đó có adrenaline, có thể dẫn đến tình trạng mồ hôi đổ nhiều hơn bình thường.
1.2. Tim đập nhanh, khó thở
Sự sản xuất quá mức của hormone adrenaline và các hormone tương tự khác có thể gây ra tăng tốc độ tim đập và cảm giác khó thở.
1.3. Đau nhức đầu
Tăng hormone adrenaline cũng có thể gây ra cảm giác đau đầu do tăng áp lực trong mạch máu.
1.4. Da mặt xanh xao
Đây có thể là do tác động của hormone gây ra một số biến đổi màu sắc da.
1.5. Run
Hormone adrenaline có thể gây ra tình trạng run hoặc run chấn động.
1.6. Sụt cân không rõ lý do
Sự tăng sản xuất hormone có thể ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của cơ thể, dẫn đến sụt cân.
1.7. Táo bón
Một số khối u tuyến thượng thận có thể ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa, gây táo bón.
1.8. Lo lắng, căng thẳng thường xuyên
Tăng hormone stress như cortisol có thể gây ra tình trạng lo lắng và căng thẳng.
3. Biến chứng bệnh u tuyến thượng thận
3.1. Suy thận
Các khối u tuyến thượng thận sản sinh ra lượng hormone nhất định quá mức có thể ảnh hưởng đến chức năng thận. Ví dụ, nồng độ cortisol, một loại hormone gây căng thẳng, cao có thể dẫn đến huyết áp cao, khiến thận bị căng thẳng theo thời gian và có khả năng dẫn đến tổn thương hoặc suy thận.
Hình ảnh bệnh nhân suy thận
3.2. Bệnh tim
Các hormone do khối u tuyến thượng thận sản xuất, chẳng hạn như adrenaline, có thể làm tăng nhịp tim và huyết áp. Việc tiếp xúc kéo dài với mức độ cao của các hormone này có thể góp phần vào sự phát triển của các bệnh về tim như tăng huyết áp (huyết áp cao), rối loạn nhịp tim (nhịp tim không đều) và thậm chí là suy tim.
3.3. Đột quỵ
Các hormone do khối u tuyến thượng thận sản xuất quá mức, đặc biệt là những hormone gây cao huyết áp, có thể làm tăng nguy cơ tổn thương mạch máu. Ngược lại, điều này có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ, xảy ra khi nguồn cung cấp máu lên não bị tổn hại do tắc nghẽn hoặc vỡ mạch máu.
3.4. Suy hô hấp cấp tính
Trong trường hợp khối u tuyến thượng thận dẫn đến sản xuất hormone tăng đột ngột và nghiêm trọng, đặc biệt là adrenaline, có thể gây ra tình trạng gọi là hội chứng suy hô hấp cấp tính. Đây là tình trạng phổi nghiêm trọng dẫn đến khó thở và giảm lượng oxy trong máu.
3.5. Tổn thương các dây thần kinh tại mắt
Trong một số trường hợp hiếm gặp, một số khối u tuyến thượng thận sản sinh ra lượng cortisol dư thừa có thể gây ra áp lực tích tụ trong mắt. Áp lực tăng lên này có thể làm tổn thương dây thần kinh thị giác, dẫn đến các vấn đề về thị lực hoặc thậm chí là mù lòa.
4. Thời điểm xét nghiệm u tuyến thượng thận
4.1. Xuất hiện các triệu chứng không rõ nguyên nhân
Nếu bạn gặp các triệu chứng như huyết áp cao, nhịp tim nhanh, sụt cân không rõ nguyên nhân, đổ mồ hôi quá nhiều, đau đầu dữ dội hoặc các triệu chứng khác liên quan đến mất cân bằng hormone, bác sĩ có thể khuyên bạn nên xét nghiệm khối u tuyến thượng thận.
4.2. Mất cân bằng nội tiết tố
Nếu xét nghiệm máu cho thấy mức độ bất thường của các hormone do tuyến thượng thận sản xuất, chẳng hạn như cortisol, aldosterone hoặc catecholamine (như adrenaline), có thể cần điều tra thêm để xác định nguyên nhân cơ bản, bao gồm cả khả năng có khối u tuyến thượng thận.
4.3. Phát hiện ngẫu nhiên
Các khối u tuyến thượng thận đôi khi được phát hiện tình cờ trong quá trình kiểm tra hình ảnh (như chụp CT hoặc MRI) được thực hiện vì các lý do y tế khác. Những phát hiện này có thể thúc đẩy xét nghiệm bổ sung để xác định bản chất của khối u và liệu nó có gây ra bất kỳ sự mất cân bằng hoặc triệu chứng nội tiết tố nào hay không.
4.4 Tiền sử gia đình
Nếu bạn có tiền sử gia đình mắc chứng rối loạn tuyến thượng thận hoặc một số hội chứng di truyền nhất định liên quan đến khối u tuyến thượng thận, bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm định kỳ để theo dõi mọi vấn đề tiềm ẩn.
4.5. Nghi ngờ ác tính
Nếu có lo ngại rằng khối u tuyến thượng thận có thể là ác tính (ung thư), có thể cần phải xét nghiệm thêm để đánh giá khả năng lây lan của nó và xác định liệu trình điều trị tốt nhất.
5. Cách xét nghiệm u tuyến thượng thận
5.1. Xét nghiệm tuyến thượng thận trong phòng thí nghiệm
Các xét nghiệm u tuyến thượng thận này liên quan đến việc phân tích mẫu máu hoặc nước tiểu để đo nồng độ hormone do tuyến thượng thận sản xuất.
Các hormone phổ biến được thử nghiệm bao gồm cortisol, aldosterone và catecholamine (như adrenaline và noradrenaline). Nồng độ hormone bất thường có thể chỉ ra sự hiện diện của khối u tuyến thượng thận. Xét nghiệm máu cũng có thể giúp đánh giá chức năng thận vì khối u tuyến thượng thận có thể ảnh hưởng đến sức khỏe thận.
Xét nghiệm u tuyến thượng thận trong phòng thí nghiệm
5.2. Xét nghiệm tuyến thượng thận qua chẩn đoán hình ảnh
Xét nghiệm hình ảnh giúp hình dung tuyến thượng thận và bất kỳ khối u tiềm ẩn nào, gồm các phương pháp:
– Chụp cắt lớp vi tính (CT): Kỹ thuật chụp ảnh này sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh cắt ngang của cơ thể. Nó có thể cung cấp hình ảnh chi tiết về tuyến thượng thận và giúp xác định kích thước, vị trí và đặc điểm của khối u.
– Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI sử dụng nam châm và sóng vô tuyến mạnh để tạo ra hình ảnh chi tiết về cấu trúc của cơ thể. Nó đặc biệt hữu ích trong việc kiểm tra các mô mềm và có thể cung cấp thông tin về bản chất của khối u tuyến thượng thận.
– Quét Chụp cắt lớp phát xạ Positron (PET): Quét PET sử dụng chất đánh dấu phóng xạ để làm nổi bật các khu vực có hoạt động trao đổi chất tăng lên trong cơ thể. Chúng có thể được sử dụng để xác định xem khối u có phải là ung thư hay không và liệu nó có lan sang các bộ phận khác của cơ thể hay không.
Máy chụp cắt lớp phát xạ PET
5.3. Xét nghiệm di truyền
Trong trường hợp nghi ngờ có khuynh hướng di truyền đối với khối u tuyến thượng thận (chẳng hạn như một số hội chứng gia đình), xét nghiệm di truyền có thể được khuyến nghị. Xét nghiệm di truyền có thể xác định các đột biến hoặc bất thường ở các gen cụ thể có liên quan đến sự phát triển của khối u tuyến thượng thận.
5.4. Tình cờ phát hiện
Đôi khi, khối u tuyến thượng thận được phát hiện tình cờ trong quá trình xét nghiệm hình ảnh được thực hiện vì lý do y tế khác. Ví dụ: nếu bạn chụp CT để tìm các vấn đề về bụng và phát hiện khối u tuyến thượng thận, có thể cần phải điều tra thêm để xác định bản chất của khối u và tác động tiềm ẩn của nó.
Việc lựa chọn phương pháp xét nghiệm u tuyến thượng thận phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm các triệu chứng, tiền sử bệnh và loại khối u tuyến thượng thận bị nghi ngờ. Điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến bác sĩ nội tiết để xác định xét nghiệm nào phù hợp với tình huống của bạn. Họ có thể hướng dẫn bạn trong quá trình chẩn đoán và đề xuất cách hành động tốt nhất dựa trên nhu cầu cá nhân của bạn.
