Sốt xuất huyết là một bệnh do vi rút sốt xuất huyết gây ra. Căn này là một mối lo ngại lớn về sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới trên thế giới. Trong bài viết toàn diện này, chúng ta sẽ đi sâu vào virus gây bệnh sốt xuất huyết, khám phá nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng ngừa và phương pháp điều trị hiện có.
Menu xem nhanh:
1. Virus gây bệnh sốt xuất huyết là gì?
Virus gây bệnh sốt xuất huyết, còn được gọi là DENV (viết tắt của Dengue fever virus), thuộc họ Flavivirus và thường được truyền tải chủ yếu qua muỗi Aedes, đặc biệt là muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus. Virus này tồn tại dưới dạng bốn loại gần gũi với nhau, từ DENV-1 đến DENV-4, mỗi loại có khả năng gây ra sốt xuất huyết. Các loại này có sự tương đồng về cấu trúc nhưng có thể kích thích các phản ứng miễn dịch khác nhau trong cơ thể con người.
Hình ảnh virus gây bệnh sốt xuất huyết
2. Sự lây nhiễm của virus gây bệnh sốt xuất huyết
2.1. Sự lây nhiễm của virus gây bệnh sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết được truyền tới con người thông qua vector truyền bệnh là muỗi. Khi muỗi đốt một người đã bị nhiễm virus sốt xuất huyết, muỗi có thể hút được virus cùng với máu của người đó. Sau đó, muỗi trở thành nguồn lây nhiễm, có khả năng truyền virus cho con người khác trong các lần đốt sau này.
2.2. Hậu quả và khả năng bùng phát dịch của virus gây bệnh sốt xuất huyết.
Sự lây lan của virus Dengue đã gây ra tình hình đáng báo động trong vài thập kỷ qua, đặc biệt tại các đô thị trong vùng nhiệt đới. Điều này được thúc đẩy bởi sự gia tăng của muỗi vằn và sự xuất hiện của nhiều loại huyết thanh virus Dengue khác nhau trong cùng một khu vực.
Một điểm quan trọng là sự lây lan của virus Dengue không chỉ phụ thuộc vào muỗi mà còn phụ thuộc vào sự hiện diện của virus gây bệnh trong khu vực. Nếu virus tồn tại rộng rãi trong cộng đồng và có nhiều người mắc bệnh, khả năng bùng phát dịch và diễn biến phức tạp sẽ tăng lên.
Khi có nhiều loại virus Dengue hoạt động trong một khu vực, khả năng một người bị nhiễm nhiều lần và đối mặt với nguy cơ các biến chứng nghiêm trọng như Sốt xuất huyết Dengue (DHF) và Hội chứng sốc sốt xuất huyết (DSS) cũng tăng lên. Điều này làm cho việc quản lý và kiểm soát sốt xuất huyết Dengue trở nên càng phức tạp hơn.
2.3. Quá trình lây nhiễm của virus gây bệnh sốt xuất huyết
– Lây qua vết muỗi đốt.
– Lây từ người sang muỗi.
– Lây từ mẹ sang con.
– Các chế độ truyền khác: truyền máu, hiến nội tạng,…
Quá trình lây truyền của virus sốt xuất huyết
3. Triệu chứng của người mắc virus gây bệnh sốt xuất huyết
Triệu chứng của bệnh sốt xuất huyết (Dengue fever) có thể biến đổi từ nhẹ đến nghiêm trọng và thường xuất hiện từ 4-10 ngày sau khi bị muỗi nhiễm virus sốt xuất huyết cắn. Dưới đây là một danh sách các triệu chứng phổ biến của bệnh sốt xuất huyết:
– Sốt cao: Sốt đột ngột và cao thường là dấu hiệu đầu tiên của bệnh. Nhiệt độ có thể vượt quá 104°F (40°C).
– Đau đầu: Một cơn đau đầu nặng và đau mắt thường đi kèm với sốt xuất huyết.
– Đau cơ và xương: Đau và căng cơ cơ thể.
– Nổi mề đay: Sự xuất hiện của vết nổi mề đay trên da có thể xuất hiện sau vài ngày kể từ khi sốt bắt đầu.
– Chảy máu nhẹ: Một số người có thể trải qua tình trạng chảy máu nhẹ từ mũi hoặc nướu răng.
– Đau sau mắt: Đau và khó chịu ở phía sau mắt có thể xuất hiện.
– Buồn nôn và nôn mửa: Buồn nôn và nôn mửa có thể xảy ra, đặc biệt ở mức độ nhẹ.
Các triệu chứng này có thể xuất hiện từ vài ngày đến một tuần và thường kéo dài trong khoảng 2-7 ngày. Nếu bệnh tiến triển nghiêm trọng, có thể xuất hiện các triệu chứng cấp tính, bao gồm:
– Chảy máu nhiều hơn: Chảy máu nội tiết, chảy máu từ mũi, miệng, hoặc tiểu tiện.
– Đau bên hông nghiêm trọng: Đau bên hông dưới xương sườn có thể xuất hiện và trở nên nghiêm trọng hơn.
– Suy giảm tuần hoàn: Mất cân bằng nước và điện giải có thể dẫn đến suy giảm tuần hoàn và hội chứng sốc.
4. Cách chẩn đoán virus sốt xuất huyết
Chẩn đoán virus gây bệnh sốt xuất huyết (Dengue fever) thường dựa trên một sự kết hợp của các yếu tố, bao gồm triệu chứng của bệnh, kết quả xét nghiệm máu, và thông tin về lịch sử tiếp xúc với nguồn lây truyền. Dưới đây là cách chẩn đoán sốt xuất huyết:
4.1. Xem lịch sử bệnh án
Bác sĩ chuyên khoa sẽ hỏi về các triệu chứng bạn đang gặp phải, thời gian xuất hiện của chúng, và lịch sử gần đây về điểm đến hoặc tiếp xúc với muỗi.
4.2. Kiểm tra vùng lây truyền
Nếu bạn sống hoặc đã đến khu vực có dịch sốt xuất huyết Dengue, điều này cũng sẽ giúp trong quá trình chẩn đoán.
4.3. Xét nghiệm máu
Các xét nghiệm máu là quá trình quan trọng trong chẩn đoán sốt xuất huyết Dengue:
– Kiểm tra tốc độ kết tụ máu (Complete Blood Count – CBC).
– Xét nghiệm về nồng độ tiểu cầu và đông máu (Platelet Count và Coagulation Tests).
– Xét nghiệm viêm nhiễm (Inflammatory Markers).
– Xét nghiệm virus Dengue.
Xét nghiệm máu giúp chẩn đoán sốt xuất huyết
4.5. Chẩn đoán dự phòng và các xét nghiệm khác
Bác sĩ có thể đặt ra các chẩn đoán dự phòng như điểm đỏ cục bộ (dengue warning signs) và đánh giá các triệu chứng nghiêm trọng như chảy máu và hội chứng sốc.
5. Cách phòng ngừa virus gây sốt xuất huyết
5.1. Kiểm soát muỗi
– Loại bỏ các nơi tồn tại của muỗi vằn trong và xung quanh ngôi nhà, chẳng hạn như loại bỏ nước đọng trong bể nước, chậu cây, và các vật dụng khác.
– Sử dụng màn cửa, lưới chống muỗi trên cửa sổ và cửa ra vào để ngăn muỗi xâm nhập vào nhà.
– Sử dụng nước tiệt trùng hoặc kem chống muỗi trong các bể nước cần thiết để tránh tạo ra điều kiện lý tưởng cho sự phát triển của ấu trùng muỗi.
5.2. Sử dụng kem chống muỗi
Sử dụng kem chống muỗi chứa các thành phần như DEET, picaridin, hoặc dầu cây bạch dương để bảo vệ da khỏi cú đốt của muỗi.
5.3. Tránh đến điểm có dịch
Hạn chế việc đi du lịch đến các khu vực có dịch sốt xuất huyết Dengue nếu có thể, đặc biệt là nếu bạn thuộc nhóm người dễ mắc bệnh nghiêm trọng như trẻ em, người cao tuổi hoặc phụ nữ mang thai.
5.4. Hợp tác cộng đồng
Tham gia vào các hoạt động cộng đồng để kiểm soát muỗi và quảng cáo những biện pháp phòng ngừa.
5.5. Giám sát sức khỏe
Nếu bạn sống hoặc đã đến khu vực có dịch, hãy tự giám sát sức khỏe của mình trong khoảng 2 tuần sau khi rời khỏi khu vực đó. Nếu bạn có triệu chứng sốt xuất huyết Dengue, thăm bác sĩ ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị sớm.
5.6. Xử lý nước
Đảm bảo rằng nước uống và nước sử dụng trong gia đình được lưu trữ trong các bể nước kín đáo và được bảo vệ khỏi muỗi bằng lưới che kín.
5.7. Chăm sóc sức khỏe cá nhân
Điều này bao gồm duy trì tình trạng sức khỏe tốt, ăn uống cân đối, và uống đủ nước để tăng cường hệ thống miễn dịch của bạn.
Nhớ rằng việc tuân thủ các biện pháp phòng ngừa muỗi là cách hiệu quả nhất để giảm nguy cơ mắc virus gây bệnh sốt xuất huyết. Đồng thời, giám sát sức khỏe của bạn và thăm bác sĩ nếu bạn nghi ngờ mình mắc bệnh là một phần quan trọng của việc phòng ngừa và kiểm soát căn bệnh này.
