Thuốc Cotrimoxazole là một loại thuốc kháng sinh kết hợp được sử dụng để điều trị nhiều loại nhiễm trùng do vi khuẩn. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết về công dụng, lưu ý khi sử dụng và cách sử dụng thuốc đúng cách.
Menu xem nhanh:
1. Cơ chế hoạt động của thuốc Cotrimoxazole
Thuốc cotrimoxazole bao gồm hai thành phần chính:
– Trimethoprim.
– Sulfamethoxazole.
Trimethoprim hoạt động bằng cách ngăn chặn vi khuẩn sản xuất axit folic, một chất cần thiết cho sự phát triển của vi khuẩn. Trong khí đó, Sulfamethoxazole hoạt động bằng cách ngăn cản sự hình thành acid folic, cần thiết cho sự sinh trưởng và phát triển của vi khuẩn. Khi phối hợp với nhau, hai thành phần này tạo nên một “cú đấm kép” mạnh mẽ chống lại nhiều loại vi khuẩn.
Thuốc được chỉ định điều trị nhiều loại nhiễm trùng do vi khuẩn
2. Công dụng chính của thuốc
2.1. Điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu
Thuốc Cotrimoxazole thường được chỉ định trong việc điều trị tình trạng nhiễm trùng đường tiết niệu. Đây là một tình trạng mà nhiều người gặp phải, đặc biệt là phụ nữ. Thuốc có khả năng tiêu diệt vi khuẩn gây nhiễm trùng, giúp giảm nhanh các triệu chứng như:
– Đau khi tiểu.
– Tiểu buốt.
– Tiểu nhiều lần.
2.2. Điều trị viêm phổi do nấm Pneumocystis jiroveci (PCP)
Viêm phổi do nấm Pneumocystis jiroveci là một tình trạng nghiêm trọng thường gặp ở những người bị suy giảm miễn dịch, như bệnh nhân HIV/AIDS. Cotrimoxazole là thuốc được lựa chọn hàng đầu để điều trị và phòng ngừa loại viêm phổi này.
2.3. Thuốc Cotrimoxazole cũng điều trị bệnh viêm tai giữa
Viêm tai giữa là một bệnh lý phổ biến ở trẻ em và có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Để điều trị bệnh này, bác sĩ có thể kê đơn và hướng dẫn dùng Cotrimoxazole nhằm giảm viêm và loại bỏ vi khuẩn gây bệnh.
2.4. Điều trị tình trạng nhiễm trùng đường tiêu hóa
Thuốc Cotrimoxazole cũng được sử dụng để điều trị các loại nhiễm trùng đường tiêu hóa, bao gồm nhiễm trùng do vi khuẩn như Salmonella và Shigella. Nhờ vậy mà các triệu chứng nhiễm trùng đường tiêu hóa sau giảm đi nhanh chóng:
– Tiêu chảy.
– Đau bụng.
– Buồn nôn.
Tình trạng nhiễm trùng đường tiêu hóa có thể cải thiện sau khi dùng thuốc Cotrimoxazole
2.5. Điều trị nhiễm trùng vi khuẩn tụ cầu vàng kháng methicillin (MRSA)
MRSA là một tình trạng nhiễm trùng do vi khuẩn tụ cầu vàng kháng methicillin. Vi khuẩn này có khả năng xâm nhập sâu vào cơ thể khiến người bệnh bị nhiễm trùng xương khớp, nhiễm trùng máu, phổi hay van tim. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng và gây nguy hiểm đến tính mạng.
Thuốc Cotrimoxazole đã được chứng minh là hiệu quả trong việc điều trị các trường hợp nhiễm trùng MRSA, đặc biệt là nhiễm trùng da và mô mềm.
2.6. Các tình huống khác
Ngoài những công dụng điều trị các trường hợp trên, thuốc còn được sử dụng để điều trị dự phòng nhiễm trùng ở những người bị suy giảm miễn dịch như:
– Bệnh nhân ung thư điều trị bằng phương pháp hóa trị
– Bệnh nhân ghép tạng.
Thuốc giúp ngăn ngừa sự phát triển của các loại vi khuẩn gây nhiễm trùng cơ hội.
3. Lưu ý khi sử dụng thuốc
3.1. Hướng dẫn sử dụng thuốc Cotrimoxazole đúng cách
Để đảm bảo hiệu quả điều trị, việc sử dụng thuốc cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ. Với mỗi trường hợp sẽ có một liều dùng khác nhau, cụ thể như sau:
– Trường hợp điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu: Dùng 1 – 2 viên (hàm lượng 480 mg), uống 2 lần/ ngày. Thời gian điều trị là 10 ngày
– Trường hợp điều trị nhiễm khuẩn đường tiêu hóa: Dùng 1 – 2 viên (hàm lượng 480 mg), uống 2 lần/ ngày. Thời gian điều trị là 5 ngày
– Trường hợp điều trị nhiễm khuẩn đường hô hấp: Dùng 1 – 2 viên (hàm lượng 480 mg), uống 2 – 3 lần/ ngày. Thời gian điều trị là 10 ngày
Bên cạnh đó, uống thuốc với một ly nước đầy và nên nuốt trọn viên thuốc. Không bẻ, nghiền nát hay hòa tan nếu không có yêu cầu từ bác sĩ.
Uống nước với ly nước đầy
3.2. Tác dụng phụ có thể gặp phải
Như bất kỳ loại thuốc nào khác, thuốc Cotrimoxazole cũng có thể gây ra các tác dụng phụ. Dưới đây là một vài phản ứng điển hình dạng nhẹ nên bạn không cần quá lo lắng:
– Buồn nôn.
– Nôn.
– Tiêu chảy.
– Phát ban.
Thuốc rất ít khi xảy ra tác dụng phụ nghiêm trọng nhưng không phải hoàn toàn không xảy ra. Bạn vẫn nên đề phòng với các phản ứng sau:
– Phản ứng dị ứng nghiêm trọng (phát ban đỏ, ngứa, sưng).
– Thiếu máu do thiếu folate hoặc giảm bạch cầu.
Nếu gặp bất kỳ triệu chứng bất thường nào, bạn nên ngừng thuốc và tham khảo ý kiến bác sĩ ngay lập tức.
3.3. Tương tác thuốc
Thuốc Cotrimoxazole có thể tương tác với một số loại thuốc khác, dẫn đến tăng nguy cơ tác dụng phụ hoặc giảm hiệu quả điều trị. Để biết được những loại thuốc khác tương tác khi dùng đồng thời cùng một thời điểm, bạn nên hỏi trước với bác sĩ. Đồng thời thông báo cho bác sĩ biết những loại thuốc mà mình đang uống. Từ đó, bác sĩ sẽ cân nhắc và hướng dẫn bạn đâu là loại thuốc tạm ngừng sử dụng và đâu là loại thuốc có thể tiếp tục dùng như bình thường, không lo có tương tác nguy hiểm.
3.4. Đối tượng cần thận trọng khi sử dụng thuốc cotrimoxazole
Có 3 đối tượng cần thận trọng trước khi dùng thuốc, cần hỏi thật kỹ ý kiến của bác sĩ chuyên môn. Bao gồm:
– Phụ nữ đang có em bé hoặc trong giai đoạn vừa sinh xong và cho bé bú. Nếu tự ý dùng thuốc có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi và trẻ sơ sinh.
– Người cao tuổi. Đây là đối tượng rất dễ gặp tác dụng phụ của thuốc do chức năng gan và thận suy giảm dần theo độ tuổi. Nếu dùng thuốc thì cần theo dõi chặt chẽ mọi biểu hiện bất thường để kịp thời điều chỉnh, ngăn chặn rủi ro xảy ra.
– Người có tiền sử bệnh lý đặc biệt như: gan, thận, thiếu máu hoặc các bệnh lý về máu. Bác sĩ sẽ điều chỉnh liều dùng và theo dõi tình trạng sức khỏe một cách sát sao để đảm bảo không có nguy cơ bất lợi cho sức khỏe có thể xảy ra.
3.5. Các biện pháp chủ động phòng ngừa khi sử dụng
Trước khi bắt đầu sử dụng thuốc Cotrimoxazole, bạn cần kiểm tra xem mình có dị ứng với bất kỳ thành phần nào của thuốc hay không. Trong quá trình điều trị, nên theo dõi phản ứng của cơ thể để phát hiện sớm các tác dụng phụ. Nếu gặp bất kỳ triệu chứng bất thường nào, cần ngừng thuốc và thông báo cho bác sĩ ngay lập tức.
Báo với bác sĩ các loại thuốc đang sử dụng để biết được có nguy cơ xảy ra tương tác thuốc hay không
3.6. Xử lý trong trường hợp quên uống hoặc uống vượt liều
Nếu quên liều thuốc, bạn nên uống ngay khi nhớ ra. Tuy nhiên, nếu gần đến thời gian uống liều tiếp theo, hãy bỏ qua liều đã quên và tiếp tục uống như bình thường. Không tự tăng liều để bù cho liều đã quên.
Trong trường hợp quá liều, cần liên hệ ngay với bác sĩ hoặc đến cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ kịp thời.
Thuốc cotrimoxazole là một loại kháng sinh hiệu quả trong việc điều trị nhiều loại nhiễm trùng khác nhau, từ nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm phổi, viêm tai giữa, đến nhiễm trùng đường tiêu hóa và MRSA. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối đa của dùng thuốc cũng như đảm bảo an toàn cho bản thân, bạn cần tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ. Đồng thời lưu ý các tác dụng phụ, tương tác thuốc và kiểm tra xem mình có nằm trong các đối tượng cần thận trọng khi dùng không nhé.
