7 Dấu hiệu của ốm nghén các mẹ bầu thường gặp phải

Giai đoạn đầu mang thai thường đi kèm với những thay đổi rõ rệt, trong đó ốm nghén là hiện tượng phổ biến khiến nhiều mẹ bầu ngại ngần. Việc hiểu đúng các dấu hiệu của ốm nghén, biết khi nào là phản ứng sinh lý bình thường và khi nào cần thăm khám sẽ giúp bạn chủ động hơn trong chăm sóc bản thân và thai nhi. Bài viết này sẽ tìm hiểu từng dấu hiệu dễ gặp cũng như gợi ý cách giảm nhẹ để thai kỳ trọn vẹn hơn.

1. 7 Dấu hiệu của ốm nghén phổ biến nhất

Dấu hiệu của ốm nghén là một phản ứng sinh lý thường gặp, bắt đầu vào khoảng tuần thứ 6 của thai kỳ và thường kết thúc vào tuần 12 hoặc 14. Việc nhận diện đúng các biểu hiện này là cơ sở để mẹ bầu có thể quản lý và điều trị tình trạng khó chịu.

1.1. Buồn nôn

Buồn nôn và nôn là dấu hiệu của ốm nghén điển hình nhất. Mặc dù được gọi là “ốm nghén buổi sáng”, cảm giác này có thể xuất hiện và kéo dài bất cứ lúc nào trong ngày, thậm chí 24/7.

Buồn nôn có thể đi kèm với nôn khan, nôn ra thức ăn, hoặc nôn ra dịch dạ dày nếu bụng rỗng. Tần suất và cường độ nôn ói nếu quá mức sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng và sức khỏe tổng thể của mẹ bầu.

1.2. Mệt mỏi và buồn ngủ quá độ

Cảm giác mệt mỏi, uể oải và muốn ngủ liên tục là một trong những dấu hiệu của ốm nghén không thể tránh khỏi.

Mệt mỏi xuất phát từ sự gia tăng hormone Progesterone có tác dụng an thần và sự tiêu hao năng lượng lớn của cơ thể để hình thành nhau thai và hỗ trợ thai nhi phát triển trong giai đoạn đầu. Nếu kèm theo chán ăn và nôn ói, tình trạng mệt mỏi này sẽ khiến mẹ bầu nhanh chóng kiệt sức.

1.3. Nhạy cảm với mùi hương

Khứu giác của mẹ bầu trở nên cực kỳ nhạy bén, đôi khi là quá mức. Các mùi trước đây bình thường như mùi thức ăn, mùi dầu mỡ, hay thậm chí mùi của người thân cũng có thể gây khó chịu và kích thích phản xạ buồn nôn.

Sự nhạy cảm quá mức này liên quan đến sự tăng nồng độ hormone Estrogen trong thai kỳ, làm tăng độ nhạy cảm của các tế bào khứu giác. Mẹ bầu cần tránh xa các tác nhân gây mùi khó chịu để giảm bớt sự kích thích.

1.4. Chán ăn

Nhiều mẹ bầu xuất hiện tình trạng chán ăn, sợ các món ăn thông thường, hoặc chỉ ăn được một số món cố định. Việc chán ăn làm giảm đáng kể lượng dinh dưỡng đưa vào cơ thể mẹ.

Tình trạng chán ăn kéo dài nếu kết hợp với nôn ói có thể dẫn đến việc thiếu hụt dinh dưỡng, ảnh hưởng gián tiếp đến sức khỏe mẹ bầu. Mặc dù thai nhi trong giai đoạn này chưa cần quá nhiều dinh dưỡng, nhưng mẹ vẫn cần duy trì năng lượng cơ bản.

1.5. Thay đổi thói quen ăn uống

Trái ngược với chán ăn, một số mẹ lại thèm ăn một số loại thực phẩm cụ thể, đôi khi là những món ăn “kỳ lạ” mà trước đây chưa từng thích.

Giá trị dinh dưỡng: Việc thèm một số món ăn có thể là dấu hiệu cơ thể đang cần bổ sung một loại vi chất nào đó. Tuy nhiên, mẹ cần đảm bảo các món ăn được chế biến sạch sẽ, an toàn vệ sinh thực phẩm và không gây kích ứng dạ dày.

1.6. Đau đầu và chóng mặt

Đau đầu nhẹ, cảm giác choáng váng hoặc chóng mặt khi đứng dậy đột ngột là những dấu hiệu của ốm nghén thường gặp.

Nguyên nhân chính là do mẹ bầu nôn ói nhiều hoặc chán ăn dẫn đến tình trạng hạ đường huyết (thiếu glucose) và mất nước, làm giảm thể tích máu và lưu lượng máu lên não.

1.7. Thay đổi tâm trạng

Sự khó chịu kéo dài do buồn nôn, nôn ói và mệt mỏi có thể ảnh hưởng đến tâm trạng, khiến mẹ bầu dễ cáu gắt, lo lắng hoặc xúc động hơn.

Sự dao động hormone kết hợp với sự khó chịu về thể chất làm tăng áp lực tâm lý. Mẹ bầu cần được nghỉ ngơi, hỗ trợ tinh thần và tránh căng thẳng để giảm thiểu dấu hiệu của ốm nghén này.

2. Vì sao mẹ bầu lại xuất hiện dấu hiệu của ốm nghén?

Y học hiện đại cho rằng dấu hiệu của ốm nghén chủ yếu là do sự thay đổi về nồng độ hormone và các phản ứng thích nghi của cơ thể.

2.1. Vai trò chủ đạo của Hormone HCG

HCG là hormone thai kỳ quan trọng, được sản xuất bởi nhau thai. Nồng độ HCG tăng nhanh chóng và đạt đỉnh vào thời điểm nghén nặng nhất.

Sự tăng cao của HCG kích thích trung tâm nôn ở não và đồng thời làm chậm nhu động ruột, gây ra cảm giác buồn nôn và nôn ói. Mẹ mang đa thai thường có nồng độ HCG cao hơn, do đó dễ nghén nặng hơn.

2.2. Mức Estrogen và Progesterone gia tăng nhanh

Estrogen: Hormone này tăng cao làm tăng độ nhạy cảm của các giác quan, bao gồm khứu giác và vị giác, khiến mẹ bầu nhạy cảm với mùi và thức ăn.

Progesterone: Tác dụng làm giãn cơ trơn của Progesterone cũng làm chậm quá trình tiêu hóa trong dạ dày và ruột, gây ra cảm giác đầy bụng, khó tiêu và buồn nôn.

2.3. Yếu tố rủi ro khác có thể khiến ốm nghén nặng hơn

Phụ nữ có tiền sử dễ say xe, đau nửa đầu hoặc đã từng bị nghén nặng trong thai kỳ trước có xu hướng bị nghén nặng hơn.

3. Bí quyết khắc phục hiệu quả triệu chứng ốm nghén trong thai kỳ

Việc áp dụng các biện pháp can thiệp hợp lý và an toàn sẽ giúp mẹ bầu giảm nhẹ các dấu hiệu của ốm nghén và đảm bảo sức khỏe.

3.1. Chia nhỏ bữa ăn và tập trung vào tinh bột khô

Tuyệt đối không để bụng đói hoặc quá no, vì cả hai tình trạng này đều dễ gây buồn nôn. Nên chia nhỏ bữa ăn thành 5-6 bữa nhỏ/ngày và ăn chậm.

Thực phẩm ưu tiên: Ăn các loại tinh bột khô, dễ tiêu hóa như bánh quy mặn, bánh mì nướng (toast) ngay khi thức dậy để làm dịu dạ dày và hấp thụ axit.

Tránh thức ăn gây mùi: Hạn chế các món ăn nhiều dầu mỡ, gia vị nặng, hoặc quá ngọt vì chúng dễ kích thích phản xạ buồn nôn.

3.2. Bổ sung Vitamin B6 và gừng

Vitamin B6: Bổ sung Vitamin B6 (Pyridoxine) theo chỉ định của bác sĩ là phương pháp điều trị chứng buồn nôn thai kỳ được chứng minh là an toàn và hiệu quả.

Gừng: Gừng tươi có đặc tính làm dịu dạ dày, giúp giảm cảm giác buồn nôn. Mẹ có thể dùng dưới dạng trà gừng ấm, kẹo gừng hoặc thêm gừng vào thức ăn.

3.3. Đảm bảo nghỉ ngơi đầy đủ

Nghỉ ngơi: Việc mệt mỏi có thể làm trầm trọng thêm chứng buồn nôn. Mẹ bầu cần ưu tiên giấc ngủ ban đêm và có các giấc ngủ ngắn trong ngày.

Uống nước: Uống đủ nước để tránh tình trạng mất nước do nôn ói. Nên uống từng ngụm nhỏ, từ từ. Nước chanh hoặc nước trái cây pha loãng cũng là lựa chọn tốt.

Không gian thoáng khí: Đảm bảo không gian sống sạch sẽ, thoáng khí, tránh các mùi gây khó chịu và kích thích buồn nôn.

3.4. Nhờ đến sự hỗ trợ của bác sĩ chuyên môn

Khi các triệu chứng ốm nghén diễn ra liên tục và nặng hơn, mẹ bầu cần được thăm khám bởi bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Dựa trên tình trạng cụ thể, các bác sĩ sẽ thiết lập phác đồ điều trị cá nhân hóa nhằm kiểm soát triệu chứng, đảm bảo an toàn và sức khỏe tối ưu cho mẹ và thai nhi.

Nhận biết sớm các dấu hiệu của ốm nghén giúp mẹ bầu chủ động chăm sóc sức khỏe và giảm bớt lo lắng trong giai đoạn đầu thai kỳ. Hầu hết các triệu chứng ốm nghén đều là phản ứng sinh lý bình thường của cơ thể, tuy nhiên nếu tình trạng nôn ói kéo dài, sụt cân nhanh hoặc mất nước, mẹ nên đến cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám và tư vấn. Giữ tinh thần thoải mái, ăn uống cân đối và nghỉ ngơi hợp lý sẽ giúp mẹ vượt qua thời kỳ ốm nghén nhẹ nhàng, chuẩn bị cho một thai kỳ khỏe mạnh và trọn vẹn.