Nguyên nhân phổ biến khiến trẻ em sâu răng sữa từ sớm

Trẻ em sâu răng sữa là vấn đề rất thường gặp và có thể xảy ra sớm nếu cha mẹ chưa chú ý đúng cách. Bài viết này giải thích rõ các nguyên nhân phổ biến khiến trẻ em sâu răng sữa từ sớm, cách nhận biết, những hậu quả có thể gặp và hướng dẫn các biện pháp phòng ngừa thiết thực dành cho bố mẹ

1.Vì sao trẻ nhỏ thường gặp tình trạng sâu răng sữa

Răng sữa có cấu trúc men răng mỏng hơn răng vĩnh viễn, khiến trẻ em sâu răng sữa dễ xảy ra hơn so với người lớn. Men răng sữa chỉ dày khoảng 1mm, trong khi men răng vĩnh viễn dày tới 2.5mm. Điều này khiến vi khuẩn dễ dàng tấn công và phá hủy cấu trúc răng của trẻ. Ngoài ra, trẻ nhỏ thường chưa có ý thức tự chăm sóc răng miệng đúng cách, dẫn đến tích tụ mảng bám và vi khuẩn trên răng. Đây chính là môi trường lý tưởng cho quá trình sâu răng phát triển.

2. Nguyên nhân phổ biến khiến trẻ em sâu răng sữa từ sớm

2.1. Tiếp xúc liên tục với đường — bình sữa, nước ngọt, nước ép, sữa ban đêm

Việc cho trẻ bú bình hoặc uống các loại đồ uống có đường như sữa, nước ép hoa quả, nước ngọt trong lúc ngủ hoặc để bình trong nôi suốt đêm là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn tới sâu răng sữa sớm. Khi trẻ ngủ, tốc độ tiết nước bọt giảm mạnh, khả năng tự làm sạch của khoang miệng kém hơn. Đường trong các loại đồ uống này sẽ bám quanh răng lâu, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn chuyển hóa thành axit, phá hủy men răng.

2.2. Vệ sinh răng miệng chưa đúng hoặc chưa kịp thời

Nhiều phụ huynh chưa hình thành thói quen làm sạch nướu, lưỡi và răng sữa của trẻ sau mỗi bữa ăn hoặc sau khi bú. Một số trường hợp cho trẻ ngủ ngay sau khi uống sữa mà không lau hoặc đánh răng, khiến mảng bám và cặn sữa tích tụ trên bề mặt răng. Đây là môi trường lý tưởng cho vi khuẩn sinh sôi, dẫn tới sâu răng sớm. Với trẻ chưa mọc răng, cha mẹ có thể dùng gạc sạch hoặc khăn mềm ẩm để lau nướu; khi răng bắt đầu mọc, nên sử dụng bàn chải lông mềm phù hợp với độ tuổi.

2.3. Truyền vi khuẩn từ người lớn sang bé

Vi khuẩn gây sâu răng, có thể lây truyền từ người chăm sóc sang trẻ thông qua tiếp xúc nước bọt. Những hành động tưởng chừng vô hại như nếm thức ăn của trẻ, thổi nguội đồ ăn, dùng chung muỗng hoặc hôn gần miệng bé đều có thể làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn sớm. Nếu người chăm sóc có tình trạng sâu răng hoặc tải lượng vi khuẩn cao, trẻ sẽ có nguy cơ cao bị sâu răng từ rất sớm. Vì vậy, chăm sóc răng miệng tốt cho cả cha mẹ và người chăm sóc là yếu tố quan trọng trong phòng ngừa sâu răng ở trẻ.

2.4. Thiếu fluor hoặc môi trường fluor thấp

Fluoride là khoáng chất quan trọng giúp tăng độ cứng và khả năng kháng axit của men răng, từ đó phòng ngừa sâu răng hiệu quả. Ở những khu vực mà nguồn nước không được fluor hóa hoặc trẻ không được tiếp xúc đầy đủ với fluoride (qua kem đánh răng hoặc các phương pháp bổ sung khác), nguy cơ sâu răng sẽ cao hơn. Tuy nhiên, việc sử dụng fluoride cần đúng liều và đúng cách để tránh tình trạng nhiễm fluor, đặc biệt ở trẻ dưới 6 tuổi.

2.5. Men răng kém phát triển hoặc yếu tố di truyền

Một số trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc gặp vấn đề dinh dưỡng trong thời kỳ mang thai có thể có men răng mỏng, kém khoáng hóa. Men răng yếu sẽ dễ bị vi khuẩn tấn công và tổn thương nhanh hơn so với răng khỏe mạnh. Ngoài ra, yếu tố di truyền cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng men răng và cấu trúc khoáng chất, làm tăng nguy cơ sâu răng.

2.6. Chế độ ăn nhiều đồ dính, nhiều bữa ăn vặt có đường

Thực phẩm dính như kẹo dẻo, bánh quy, bánh snack, trái cây sấy khô… có xu hướng bám lâu trên bề mặt răng và khó được rửa trôi chỉ bằng nước bọt. Nếu trẻ ăn vặt thường xuyên và liên tục, thời gian đường tiếp xúc với răng càng dài, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn sản sinh axit phá hủy men răng. Thói quen này cũng làm tăng số lần pH trong khoang miệng giảm xuống mức nguy hại cho men răng.

2.7. Thuốc có đường hoặc tác dụng làm khô miệng

Một số loại siro thuốc dành cho trẻ em chứa đường để dễ uống hơn, nhưng nếu sau khi uống không được súc miệng hoặc lau răng sạch sẽ, lượng đường này vẫn bám lại và trở thành “nguồn thức ăn” cho vi khuẩn. Bên cạnh đó, một số loại thuốc có tác dụng phụ làm giảm tiết nước bọt cũng khiến khoang miệng khô, giảm khả năng tự làm sạch, dẫn đến nguy cơ sâu răng cao hơn.

2.8. Thiếu kiến thức/tiếp cận dịch vụ nha khoa sớm

Nhiều cha mẹ chưa ý thức được tầm quan trọng của việc khám răng định kỳ cho trẻ từ khi còn nhỏ. Không đưa trẻ đi khám sớm khiến các dấu hiệu sâu răng ban đầu bị bỏ qua, hoặc không được hướng dẫn các biện pháp phòng ngừa chuyên sâu. Các chuyên gia khuyến nghị, trẻ nên được khám răng lần đầu ngay sau khi mọc chiếc răng sữa đầu tiên hoặc muộn nhất trước 1 tuổi để đánh giá nguy cơ và hướng dẫn chăm sóc phù hợp.

3. Dấu hiệu nhận biết trẻ em sâu răng sữa

Các dấu hiệu cảnh báo trẻ bị sâu răng sữa có thể bao gồm: xuất hiện vết trắng đục hoặc vệt nâu trên bề mặt răng, trẻ kêu đau khi nhai dẫn đến bỏ ăn, nướu sưng đỏ kèm chảy mủ hoặc hơi thở có mùi hôi, và răng xuất hiện lỗ thủng hay bị mòn rõ rệt. Khi nhận thấy những biểu hiện này, phụ huynh cần đưa trẻ đến nha sĩ nhi ngay để được thăm khám và xử lý kịp thời.

4. Hậu quả nếu không điều trị sâu răng sữa cho trẻ sớm

Trẻ em bị sâu răng sữa nếu không được điều trị kịp thời có thể đối mặt với nhiều biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng từ răng, khi vi khuẩn lan sang các cơ quan khác gây sốt cao, thậm chí nhiễm trùng huyết; ảnh hưởng đến răng vĩnh viễn do nhiễm trùng từ răng sữa làm hỏng mầm răng đang phát triển bên dưới; và rối loạn dinh dưỡng khi cơn đau răng khiến trẻ ăn uống kém, tác động tiêu cực đến sự phát triển toàn diện.

5.Cách phòng ngừa trẻ em sâu răng sữa hiệu quả

5.1.Trẻ em sâu răng sữa cần một chế độ ăn uống khoa học

Để phòng ngừa sâu răng sữa, phụ huynh nên hạn chế cho trẻ ăn đồ ngọt, uống nước có ga hay thực phẩm chứa nhiều đường, thay thế bằng nước lọc, tránh để trẻ ngậm bình sữa khi ngủ và bổ sung thực phẩm giàu canxi cùng vitamin D để răng chắc khỏe.

5.2.Vệ sinh răng miệng đúng cách – Biện pháp hiệu quả để ngăn ngừa trẻ em sâu răng sữa

Ngay khi chiếc răng sữa đầu tiên xuất hiện, cha mẹ cần tập cho trẻ thói quen chăm sóc răng miệng đúng cách. Hãy cho bé đánh răng 2 lần mỗi ngày với loại kem có chứa fluoride phù hợp lứa tuổi, kết hợp dùng chỉ nha khoa khi trẻ từ 3 tuổi trở lên. Đồng thời, nên kiểm tra răng miệng định kỳ để kịp thời phát hiện và xử lý sớm các vấn đề.

5.3.Thăm khám nha khoa định kỳ

Phụ huynh nên đưa trẻ đi khám nha khoa định kỳ 6 tháng một lần kể từ khi 1 tuổi, thực hiện bọc răng hàm bằng vật liệu chống sâu răng (sealant) khi cần và bôi fluoride tại phòng khám để tăng cường sức đề kháng cho răng.

Trẻ em sâu răng sữa có thể phòng được nếu phụ huynh nắm rõ nguyên nhân và thực hiện biện pháp phòng ngừa đơn giản: kiểm soát đường, vệ sinh răng miệng đúng cách, hạn chế truyền vi khuẩn và đưa trẻ khám nha khoa sớm. Hành động sớm bảo vệ nụ cười và sức khỏe toàn diện của bé.