Dấu hiệu điển hình của bệnh nấm quanh miệng cần lưu ý

Cảm giác đau rát, nứt nẻ khóe miệng dai dẳng không chỉ gây khó chịu mà còn là “tín hiệu đỏ” cảnh báo một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Rất có thể bạn đang phải đối mặt với bệnh nấm quanh miệng – một tình trạng phổ biến nhưng thường bị nhầm lẫn và bỏ qua. Bài viết này sẽ đi sâu vào cơ chế bệnh, những dấu hiệu ít người biết và phác đồ điều trị chuẩn y khoa.

1. Nhận diện đúng “vi khuẩn” nấm trắng đang “tấn công” quanh miệng bạn

Bạn có biết, trong cơ thể chúng ta luôn tồn tại một loại nấm có tên khoa học là Candida albicans? Thông thường, chúng sống “hòa bình” cùng các vi khuẩn có lợi khác. Tuy nhiên, khi hệ miễn dịch suy yếu hoặc môi trường trong khoang miệng bị mất cân bằng, Candida sẽ “nổi dậy” và sinh sôi quá mức, gây ra bệnh nấm quanh miệng.

Cụ thể, bệnh nấm quanh miệng là một dạng của viêm khóe miệng, nhưng nguyên nhân chính là do sự phát triển quá mức của nấm Candida. Vùng khóe miệng là nơi lý tưởng cho nấm phát triển vì thường xuyên ẩm ướt do nước bọt, dễ bị tổn thương do ma sát hoặc thiếu vệ sinh. Hiểu rõ về bản chất của mầm bệnh là bước đầu tiên để bạn có thể đối phó và điều trị dứt điểm.

2. 5 nguyên nhân thầm lặng có thể khiến bệnh nấm quanh miệng “bùng phát” mà bạn không ngờ đến

Nếu bạn đang thắc mắc tại sao mình lại mắc phải tình trạng này, hãy cùng khám phá 5 nguyên nhân chuyên sâu dưới đây. Chúng không chỉ là những yếu tố thông thường mà còn là những cơ chế nấm miệng ít người biết đến.

2.1. Hệ miễn dịch suy yếu “mở cửa” cho nấm miệng tấn công

Đây là nguyên nhân hàng đầu. Những người mắc bệnh tiểu đường không được kiểm soát tốt có nồng độ glucose trong nước bọt cao, tạo môi trường thuận lợi cho nấm phát triển. Tương tự, bệnh nhân HIV/AIDS, người đang hóa trị, hoặc người sử dụng corticosteroid kéo dài có hệ miễn dịch suy yếu, không đủ khả năng kiểm soát sự phát triển của nấm Candida.

2.2. Sử dụng kháng sinh kéo dài – hệ vi sinh vật bị “phá hủy”

Kháng sinh không chỉ tiêu diệt vi khuẩn có hại mà còn diệt cả vi khuẩn có lợi, làm mất cân bằng hệ vi sinh vật trong miệng. Khi các vi khuẩn có lợi bị tiêu diệt, nấm miệng sẽ không còn bị “kiềm chế” và sinh sôi một cách mất kiểm soát.

2.3. Dụng cụ nha khoa và vệ sinh kém kích thích sự phát triển của nấm miệng

Các loại hàm giả, máng chỉnh nha hay niềng răng không được làm sạch đúng cách sẽ trở thành nơi cư trú lý tưởng cho nấm. Vùng da dưới hàm giả bị bí, ẩm và cọ xát thường xuyên cũng là yếu tố thuận lợi gây ra bệnh nấm quanh miệng.

2.4. Tình trạng khô miệng Mất đi “hàng rào bảo vệ tự nhiên”

Nước bọt không chỉ có vai trò bôi trơn mà còn chứa các thành phần kháng khuẩn, kháng nấm tự nhiên như lactoferrin, lysozyme. Khi tuyến nước bọt hoạt động kém do bệnh lý hoặc tác dụng phụ của thuốc, môi trường miệng bị khô, tạo điều kiện cho nấm dễ dàng phát triển.

2.5. Thiếu hụt dinh dưỡng – niêm mạc miệng bị “tổn thương ngầm”

Các nghiên cứu y học đã chỉ ra rằng, thiếu hụt sắt, vitamin B12 hoặc folate có thể ảnh hưởng đến quá trình tái tạo tế bào niêm mạc miệng, làm niêm mạc trở nên yếu hơn, dễ bị tổn thương và nhạy cảm hơn với sự tấn công của nấm miệng.

3. Những tín hiệu nhận biết liệu bạn có đang phải sống chung với bệnh nấm quanh miệng?

Nếu bạn có những dấu hiệu sau đây, rất có thể bạn đã bị bệnh nấm quanh miệng. Đây là những triệu chứng lâm sàng đặc trưng, giúp phân biệt với các bệnh lý khác

3.1. Vết loét ở khóe miệng

Đây là triệu chứng điển hình nhất. Khóe miệng bị nứt nẻ, có thể kèm theo chảy máu hoặc xuất hiện các lớp vảy trắng. Vùng da xung quanh thường đỏ, có thể có tình trạng rỉ dịch và đóng vảy.

3.2. Mảng bám màu trắng

Trong một số trường hợp, các mảng bám màu trắng kem có thể xuất hiện ở khóe miệng, lưỡi, vòm họng. Khi cạo đi, bạn sẽ thấy lớp niêm mạc đỏ, có thể rướm máu.

3.3. Cơn đau kèm rát làm việc ăn nhai khó khăn

Tình trạng viêm nhiễm khiến bạn cảm thấy đau khi há miệng rộng, nói chuyện hoặc ăn các thức ăn có tính axit, cay nóng.

3.4. Các tổn thương xung quanh

Đây là một dấu hiệu đặc trưng của nấm miệng. Bạn có thể thấy các nốt ban nhỏ, đỏ li ti lan tỏa ra vùng da xung quanh vết loét chính.

3.5. Khô miệng và vị giác thay đổi

Khi bị nấm miệng, một số người có thể cảm thấy khô miệng hoặc có vị khó chịu trong miệng, thường được mô tả là vị “kim loại”.

4. Đừng tự ý chữa nấm quanh miệng nếu chưa biết đến phác đồ điều trị này

Tự ý dùng thuốc hoặc áp dụng các mẹo dân gian có thể khiến tình trạng nặng hơn. Để điều trị bệnh nấm quanh miệng hiệu quả, các chuyên gia khuyến cáo cần tuân thủ một phác đồ bài bản

4.1. Chẩn đoán chuyên sâu bệnh nấm quanh miệng

Bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng, và trong trường hợp cần thiết sẽ chỉ định xét nghiệm dịch phết khóe miệng. Mẫu bệnh phẩm sẽ được nhuộm KOH để quan sát bào tử và sợi nấm dưới kính hiển vi hoặc cấy nấm để xác định chính xác chủng nấm gây bệnh.

4.2. Can thiệp bằng thuốc đặc trị nấm dùng tại chỗ

Đối với các trường hợp nhẹ, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc bôi tại chỗ như kem Clotrimazole hoặc mỡ Nystatin. Thuốc này sẽ tiêu diệt nấm trực tiếp mà không gây tác dụng phụ toàn thân.

4.3. Triển khai phác đồ kháng nấm toàn thân

Trong trường hợp nặng, tái phát nhiều lần hoặc lan rộng, bác sĩ có thể chỉ định thuốc uống như Fluconazole. Thuốc này đi vào máu và tiêu diệt nấm trên diện rộng. Việc sử dụng thuốc toàn thân phải tuân thủ nghiêm ngặt theo chỉ định của bác sĩ để tránh các tác dụng phụ.

4.4. Điều trị nguyên nhân gốc – chấm dứt bệnh nấm quanh miệng

Bác sĩ sẽ tìm ra nguyên nhân gây suy yếu hệ miễn dịch và đưa ra hướng điều trị phù hợp, ví dụ như điều chỉnh liều thuốc tiểu đường, thay đổi loại thuốc kháng sinh, hoặc kê toa bổ sung dinh dưỡng.

4.5. Vệ sinh và thay đổi thói quen – phòng vệ từ bên trong

Vệ sinh răng miệng sạch sẽ, ngâm hàm giả trong dung dịch sát khuẩn chuyên dụng, sử dụng son dưỡng ẩm chuyên biệt cho vùng môi là những bước không thể thiếu để hỗ trợ điều trị và ngăn ngừa bệnh tái phát.

Bệnh nấm quanh miệng không phải là một bệnh lý nguy hiểm, nhưng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, nó sẽ gây ra nhiều khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Bằng cách nhận diện sớm các dấu hiệu, hiểu rõ nguyên nhân và tuân thủ phác đồ điều trị chuyên khoa, bạn hoàn toàn có thể loại bỏ nỗi lo này. Hãy để cơ thể “lên tiếng” – nếu xuất hiện dấu hiệu lạ, liên hệ bác sĩ để được tư vấn sớm nhất.