Những vấn đề người bị mỡ máu cần biết khi ăn lạc

Trong vô vàn thắc mắc xoay quanh vấn đề ăn uống của người bị mỡ máu, “Người bị mỡ máu có nên ăn lạc không?” tưởng chừng là câu hỏi đơn giản nhưng lại gây tranh cãi không ít. Lạc – loại hạt dân dã, có mặt trong bữa ăn hàng ngày của nhiều người Việt, nay bỗng trở thành chủ đề khiến nhiều người băn khoăn vì lo ngại ảnh hưởng đến tình trạng mỡ máu. Sự lo lắng ấy không phải không có cơ sở, bởi lạc chứa lượng chất béo tương đối cao. Nhưng chất béo trong lạc là loại gì, có thực sự gây hại cho người bị mỡ máu hay là “vị cứu tinh” nếu dùng đúng cách? Bài viết sau sẽ mổ xẻ rõ ràng thành phần dinh dưỡng của lạc, phân tích những tác động tích cực và tiêu cực của nó đến người bị mỡ máu, từ đó giúp bạn đưa ra lựa chọn sáng suốt cho bản thân.

1. Thành phần dinh dưỡng của lạc

Lạc thuộc họ đậu, là một loại hạt giàu dinh dưỡng.

Trong 100g lạc, có thể chứa: Khoảng 49 – 50g chất béo; khoảng 25 – 26g protein; khoảng 16g carbohydrate, cùng chất xơ, vitamin nhóm B, vitamin E và các khoáng chất như magie, kali, kẽm, sắt…

Chất béo trong lạc phần lớn là chất béo không bão hòa đơn và đa, trong đó có axit oleic và axit linoleic. Lạc cũng chứa resveratrol – một chất chống oxy hóa mạnh.

2. Giải đáp chi tiết thắc mắc: Người bị mỡ máu có nên ăn lạc?

2.1. Người bị mỡ máu có nên ăn lạc?

Câu trả lời là: Có, nhưng cần ăn đúng cách và với liều lượng hợp lý.

Như đã trình bày phía trên, chất béo trong lạc chủ yếu là chất béo không bão hòa, có lợi cho tim mạch. Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, nếu bổ sung một lượng vừa phải lạc hoặc các loại hạt chứa chất béo không bão hòa, chỉ số mỡ máu có thể được cải thiện rõ rệt, bao gồm giảm LDL, tăng HDL, từ đó người bị mỡ máu có thể giảm được nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch.

Người bị mỡ máu nên hạn chế ăn thịt đỏ nhiều cholesterol. Lạc là nguồn protein thực vật chất lượng cao, có thể thay thế một phần protein động vật từ thịt đỏ, giúp giảm áp lực chuyển hóa mỡ trong gan và máu.

Lạc chứa vitamin E, resveratrol, flavonoid – các hợp chất có tác dụng chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp ngăn ngừa tổn thương tế bào mạch máu, đồng thời giảm viêm hệ thống, hỗ trợ dự phòng biến chứng mỡ máu.

Hàm lượng chất béo không bão hòa và protein cao trong lạc giúp duy trì cảm giác no, từ đó hạn chế cơn thèm ăn, đặc biệt là với các món ăn nhanh, nhiều đường và tinh bột tinh chế – những “thủ phạm” gây tăng mỡ máu âm thầm.

2.2. Cách sử dụng lạc đúng cách cho người bị mỡ máu

Để tận dụng lợi ích của lạc mà không gây ảnh hưởng xấu đến chỉ số mỡ máu, người bệnh cần dùng đúng cách:

– Ăn với liều lượng hợp lý: Lạc chứa lượng chất béo cao, dù phần lớn là chất béo không bão hòa có lợi, nhưng nếu ăn quá nhiều vẫn có thể dẫn đến dư năng lượng và tích tụ mỡ thừa trong cơ thể. Theo khuyến nghị, người bị mỡ máu chỉ nên ăn khoảng 20 – 30g lạc mỗi ngày, tương đương một nắm nhỏ. Không nên ăn dồn một lúc mà nên chia nhỏ vào các bữa phụ trong ngày để giảm tải cho hệ tiêu hóa và gan.

– Ưu tiên cách chế biến lành mạnh: Cách chế biến ảnh hưởng trực tiếp đến tác dụng của lạc đối với sức khỏe. Luộc là lựa chọn tốt nhất. Phương pháp này không sử dụng dầu, không thêm muối, giữ nguyên được hương vị và hàm lượng dưỡng chất có lợi trong hạt. Lạc luộc dễ tiêu, phù hợp với người đang cần kiểm soát chất béo và hạn chế muối. Nếu thích ăn lạc rang, người bệnh nên chọn lạc rang khô không muối, không sử dụng dầu hoặc mỡ trong quá trình chế biến. Cần tránh các loại lạc chiên, lạc rang bơ, hay lạc tẩm muối, tẩm đường, vì đây đều là những phiên bản khiến lạc trở thành “thủ phạm” làm tăng mỡ máu và huyết áp.

– Tránh các sản phẩm chế biến sẵn từ lạc chứa nhiều đường, muối và chất béo bão hòa: Không ít người thích dùng bơ đậu phộng công nghiệp, kẹo lạc, bánh lạc ngọt, hoặc các món ăn vặt làm từ lạc sấy giòn. Những sản phẩm này thường chứa nhiều đường tinh luyện, chất bảo quản và chất béo xấu – các thành phần có khả năng làm tăng LDL và triglycerid trong máu.

– Ăn vào thời điểm hợp lý trong ngày: Thời điểm ăn lạc cũng ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ và chuyển hóa chất béo. Người bị mỡ máu nên ăn lạc vào bữa phụ buổi sáng hoặc buổi chiều, khi cơ thể còn thời gian tiêu hóa và sử dụng năng lượng. Tránh ăn lạc vào ban đêm hoặc sau bữa ăn chính quá no, vì khi đó cơ thể có xu hướng tích trữ năng lượng thừa thành mỡ, làm trầm trọng thêm tình trạng rối loạn lipid.

– Kết hợp lạc trong chế độ ăn lành mạnh, cân bằng: Lạc chỉ nên là một phần nhỏ trong thực đơn hàng ngày, không nên lạm dụng hoặc xem là thực phẩm thay thế cho các nhóm chất khác. Người bị mỡ máu cần duy trì một chế độ ăn đa dạng, bao gồm rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, đậu phụ và dầu thực vật tốt như dầu oliu, cá béo giàu omega-3, trái cây ít ngọt.

– Lưu ý về chất lượng lạc khi sử dụng: Người bệnh nên chọn lạc nguyên vỏ, mới thu hoạch hoặc bảo quản tốt, tránh lạc có dấu hiệu ẩm mốc, mọt, mùi lạ. Lý do là lạc để lâu, đặc biệt trong môi trường ẩm, dễ nhiễm aflatoxin – một loại độc tố có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng và thậm chí dẫn đến ung thư gan.

– Tham khảo chuyên gia dinh dưỡng nếu có bệnh lý kèm theo: Nếu người bệnh đang đồng thời gặp các vấn đề như béo phì, tiểu đường, gan nhiễm mỡ, cao huyết áp, thì việc dùng lạc cần được cá nhân hóa theo tình trạng cụ thể. Lúc này, sự tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa hoặc chuyên gia dinh dưỡng sẽ giúp thiết kế thực đơn phù hợp, tránh tình trạng ăn tốt nhưng không đúng.

Lạc là thực phẩm quen thuộc, giàu dinh dưỡng và chứa nhiều chất béo lành mạnh có lợi cho sức khỏe tim mạch. Với người bị mỡ máu, ăn lạc hoàn toàn không phải là điều cấm kỵ, ngược lại còn có thể mang lại những lợi ích nhất định nếu sử dụng đúng cách. Tuy nhiên, người bị mỡ máu cần chú ý liều lượng và cách chế biến khi ăn lạc. Việc ăn quá nhiều lạc hoặc dùng lạc theo cách không phù hợp như chiên rán, tẩm muối, tẩm đường sẽ khiến tình trạng mỡ máu thêm trầm trọng.

Tóm lại, người bị mỡ máu có thể ăn lạc, nhưng nên ăn một cách khoa học, kiểm soát lượng ăn mỗi ngày và kết hợp với lối sống lành mạnh để đạt được hiệu quả tối ưu trong việc kiểm soát chỉ số mỡ máu và phòng ngừa biến chứng tim mạch.