Ăn đúng cách – Chìa khóa phục hồi tiêu chảy cấp ở trẻ

Trẻ bị tiêu chảy cấp khiến không ít cha mẹ hoang mang: nên cho ăn gì, kiêng gì, có nên nhịn ăn tạm thời hay không? Trên thực tế, chế độ ăn đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc giúp trẻ phục hồi nhanh chóng và hạn chế biến chứng. Vậy tiêu chảy cấp ở trẻ nên ăn gì để vừa dễ tiêu hóa, vừa cung cấp đủ dinh dưỡng? Bài viết sau đây sẽ giúp bạn giải đáp chi tiết, dựa trên nền tảng y học và lời khuyên từ chuyên gia dinh dưỡng.

1. Tổng quan về tình trạng tiêu chảy cấp ở trẻ

Tiêu chảy cấp là tình trạng đi ngoài phân lỏng từ 3 lần trở lên trong vòng 24 giờ, kéo dài dưới 14 ngày. Nguyên nhân chủ yếu do virus (như Rotavirus, Norovirus), vi khuẩn (E. coli, Salmonella,…), hoặc ký sinh trùng. Ở trẻ nhỏ, hệ tiêu hóa còn non yếu khiến nguy cơ mất nước và suy dinh dưỡng cao hơn.

Theo WHO, tiêu chảy là nguyên nhân gây tử vong đứng hàng thứ hai ở trẻ dưới 5 tuổi, chủ yếu do mất nước và rối loạn điện giải. Do đó, cha mẹ không nên chủ quan khi thấy con bị tiêu chảy cấp. Dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc phục hồi niêm mạc ruột, duy trì năng lượng và hạn chế biến chứng. Chính vì vậy, chế dộ dinh dưỡng trong và sau tiêu chảy là yếu tố then chốt giúp trẻ hồi phục nhanh chóng.

2. Trẻ bị tiêu chảy cấp nên ăn gì? Nguyên tắc dinh dưỡng cấp thiết

2.1. Cho trẻ ăn uống đầy đủ

Quan điểm cũ cho rằng nên “nhịn ăn” khi bị tiêu chảy để giảm gánh nặng lên đường ruột. Tuy nhiên, nghiên cứu y học hiện đại chứng minh rằng việc tiếp tục cho trẻ ăn uống đầy đủ giúp:

– Duy trì dinh dưỡng, hạn chế sụt cân.

– Tăng tốc độ tái tạo biểu mô ruột.

– Tăng cường miễn dịch và sức đề kháng, đẩy lùi tác nhân gây bệnh.

Vì vậy, nên cho trẻ bị tiêu chảy cấp ăn gì không chỉ là câu hỏi mang tính chăm sóc, mà còn là chiến lược điều trị hỗ trợ hiệu quả.

2.2. Nguyên tắc lựa chọn thực phẩm

Khi xác định trẻ gặp tình trạng tiêu chảy cấp, phụ huynh cần tuân thủ các nguyên tắc sau:

– Thực phẩm phải dễ tiêu, ít chất béo.

– Bổ sung kẽm, kali và các vitamin (đặc biệt là vitamin A, B).

– Chia nhỏ bữa ăn để giảm gánh nặng cho tiêu hoá.

– Ưu tiên thực phẩm dạng lỏng hoặc mềm: cháo, súp, …

3. Top 10 thực phẩm “vàng” giúp cải thiện tình trạng tiêu chảy cấp ở trẻ

3.1. Tiêu chảy cấp ở trẻ nên ăn gì? – Khoai lang

Khoai lang chứa tinh bột dễ tiêu, vitamin A, kali và chất xơ hòa tan giúp làm dịu đường ruột, đồng thời hỗ trợ nhu động ruột ổn định trở lại.

3.2. Chuối chín

Giàu kali, vitamin B6 và pectin, chuối là thực phẩm hàng đầu giúp trẻ đẩy lùi tình trạng tiêu chảy cấp. Chuối còn giúp phòng ngừa mất kali – một trong những rối loạn điện giải phổ biến trong tiêu chảy.

3.3. Táo

Táo chứa tanin và pectin, có khả năng làm se niêm mạc ruột và giúp phân đặc lại. Hấp táo trước khi cho trẻ ăn giúp làm mềm kết cấu, dễ tiêu hóa hơn.

3.4. Các loại thịt

Các loại thịt nạc như thịt gà, thịt heo hoặc cá là nguồn cung cấp protein dễ tiêu, giúp trẻ duy trì và phục hồi khối cơ trong giai đoạn tiêu chảy cấp – khi cơ thể dễ bị suy nhược do mất nước và dinh dưỡng. Protein trong thịt còn hỗ trợ tái tạo tế bào niêm mạc ruột bị tổn thương, giúp ruột hồi phục nhanh hơn. Nên nấu kỹ và trộn với cháo loãng để trẻ dễ hấp thu.

3.5. Đậu hũ non

Đậu hũ non phù hợp với trẻ đang bị tiêu chảy cấp vì là nguồn đạm thực vật dễ tiêu hóa, mềm mịn và không chứa lactose – tránh gây kích ứng đường ruột. Ngoài ra, đậu hũ cung cấp canxi, sắt và các axit amin thiết yếu, giúp hỗ trợ phục hồi thể trạng và tái tạo niêm mạc ruột. Kết cấu mềm của đậu hũ non cũng giúp trẻ dễ nuốt, đặc biệt phù hợp khi hệ tiêu hóa đang bị tổn thương.

3.6. Nước dừa tươi

Nước dừa cung cấp kali và glucose – hai thành phần chính trong dung dịch bù nước. Tuy nhiên, không nên dùng thay thế hoàn toàn Oresol, và chỉ dùng ở lượng nhỏ sau ăn.

3.7. Bánh mì

Trẻ đang bị tiêu chảy cấp nên ăn bánh mì vì chứa tinh bột đơn giản, dễ tiêu hóa và ít chất xơ không hòa tan – giúp giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa đang bị tổn thương. Ngoài ra, bánh mì không chứa lactose và không gây kích ứng đường ruột.

3.8. Tiêu chảy cấp ở trẻ nên ăn gì? – Hồng xiêm chín

Hồng xiêm chín chứa tanin – hợp chất có tác dụng làm se niêm mạc ruột, giúp giảm tiết dịch và cải thiện tình trạng phân lỏng. Bên cạnh đó, hồng xiêm còn cung cấp chất xơ hòa tan, vitamin C và khoáng chất như kali, hỗ trợ bù điện giải và tăng cường sức đề kháng.

3.9. Súp lơ xanh

Giàu vitamin C, K và folate có tác dụng hỗ trợ hệ miễn dịch trong giai đoạn tiêu chảy. Súp lơ xanh còn cung cấp một lượng nhỏ chất xơ hòa tan, giúp làm dịu đường ruột mà không gây kích thích như các loại rau giàu xơ không tan.

3.10. Sữa chua không đường

Cung cấp lợi khuẩn (probiotic) giúp cân bằng hệ vi sinh ruột, hỗ trợ tiêu hóa và cải thiện tình trạng tiêu chảy.

4. Những thực phẩm nên tránh

Khi trẻ đang bị tiêu chảy cấp, cha mẹ nên tránh cho con ăn những thực phẩm sau:

– Sữa và các chế phẩm từ sữa chứa lactose (đối với trẻ bất dung nạp lactose tạm thời)

– Không nên cho trẻ ăn những thực phẩm có đường vì chúng có thể khiến bệnh tiêu chảy trở nên trầm trọng hơn

– Tránh các thực phẩm có chứa caffeine như trà, cà phê và nước ngọt có ga, nước ép đóng chai.

– Các món ăn chứa nhiều chất béo không tốt như: chiên, xào, rán.

5. Bao lâu nên đưa trẻ đi khám?

Nếu trẻ có những dấu hiệu sau, cần đưa đi khám ngay:

– Tiêu chảy kéo dài trên 3 ngày.

– Phân có máu hoặc nhầy.

– Sốt cao, nôn nhiều, không bú hoặc không ăn uống được.

– Bị mất nước và có các dấu hiệu như môi khô, mắt trũng, tiểu ít…

Tiêu chảy cấp ở trẻ là vấn đề không thể xem nhẹ, dinh dưỡng hợp lý chính là “chìa khóa” giúp phục hồi nhanh chóng và phòng ngừa suy dinh dưỡng hậu tiêu chảy. Cha mẹ cần lựa chọn thực phẩm dễ tiêu, giàu dinh dưỡng, bù nước đúng cách và theo dõi kỹ diễn biến của trẻ. Khi có dấu hiệu bất thường, cần đưa trẻ đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.