Chụp cắt lớp vi tính sọ não là một kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện đại và quan trọng về thần kinh, não bộ. Vậy tác dụng, ưu điểm và hạn chế (nếu có) cũng như quy trinh của kỹ thuật này là gì? Cùng tìm hiểu qua các thông tin ngay sau đây.
Menu xem nhanh:
1. Thế nào là chụp cắt lớp vi tính sọ não?
Chụp cắt lớp não hay còn gọi là chụp CT scan sọ não là phương pháp dùng tia X để chụp hình ảnh đầu và mặt, kết quả chụp sẽ cung cấp thông tin về mắt, xương mặt, khoang chứa khí trong xương gần mũi (xoang), tai trong. Chụp CT sọ não là phương pháp được dùng để đánh giá các bệnh lý có triệu chứng thường gặp là đau đầu.
Thời gian chụp CT scan sọ não kéo dài trung bình chỉ từ 3 – 5 phút. Cũng có một số người bệnh cần chụp lâu hơn, cụ thể từ 15 phút đến 30 phút hoặc 45 phút. Nếu có trường hợp này, nhân viên y tế sẽ giải thích thêm trong khi chụp.
Chụp cắt lớp sọ não dùng tia X để chụp hình ảnh bên trong của đầu và mặt
2. Quy trình chụp cắt lớp vi tính sọ não
Người được chụp sẽ được hướng dẫn nằm trên bàn chụp được gắn với máy chụp cắt lớp vi tính.
Bệnh nhân được yêu cầu đặt đầu vào trong máy chụp. Khi máy hoạt động và tiến hành chụp, các tia X được chiếu xuyên qua đầu. Mỗi góc chụp sẽ cho hình ảnh một lát cắt nhỏ ở vùng đầu và mặt. Vì vậy, mỗi phần của máy chụp sẽ nghiêng về nhiều hướng khác nhau để chụp được nhiều góc,
Trước khi tiến hành chụp, một số bệnh nhân được chỉ định tiêm thuốc cản quang theo đường cột sống hoặc tĩnh mạch tay. Thuốc cản quang giúp việc thể hiện hình ảnh vùng chụp dễ dàng hơn. Ngoài ra, thuốc cản quang còn có tác dụng xem xét sự lưu thông của máu và các khối u. Cũng như kiểm tra xác định các tình trạng viêm nhiễm hoặc tổn thương vùng thần kinh nếu có.
3. Ưu điểm và hạn chế của phương pháp này
Ưu điểm:
- Độ phân giải hình ảnh mô mềm cao hơn nhiều so với chụp X-quang. Hình ảnh thu được rất rõ nét. Đồng thời cũng có độ phân giải không gian cao
- Thời gian chụp nhanh, vì vậy rất có lợi khi cần đánh giá tình trạng bệnh nhân trong trường hợp cấp cứu
- Lựa chọn thay thế tối ưu với những bệnh nhân không chụp được cộng hưởng từ
Hạn chế:
- Độ phân giải hình ảnh thấp hơn chụp MRI, đặc biệt khi chụp các cấu trúc mô mềm. Bởi vậy, chụp cắt lớp sọ não sẽ khó phát hiện các tổn thương có kích thước nhỏ.
- Khó phát hiện các tổn thương phần mềm hơn so với chụp cộng hưởng từ MRI
- Hạn chế khi cần phát hiện và phân biệt các tổn thương có cùng độ đậm
- Phương pháp này sử dụng tia X nên có mức độ nhiễm xạ nhất định. Tuy nhiên mức xạ là tối thiểu trong giới hạn cho phép.
Hệ thống máy chụp CT scanner sọ não hiện đại tại bệnh viện
4. Chụp cắt lớp sọ não giúp phát hiện các bệnh lý nào?
Chụp CT sọ não được chỉ định nhằm chẩn đoán, theo dõi các bệnh lý hoặc xác định nguyên nhân gây ra các triệu chứng dưới đây:
4. 1. Chụp cắt lớp vi tính sọ não chẩn đoán bệnh về não hoặc tổn thương sọ, não:
- Bệnh viêm màng não, viêm não, áp xe não, lao não hoặc lao màng não;
- Có khối u não
- Bệnh não úng thủy
- Dính liền khớp sọ sớm
- Có dị tật bẩm sinh ở vùng đầu, não
- Bị nhiễm trùng não
- Chấn thương sọ não hoặc đa chấn thương vùng đầu, mặt
- Bị đột quỵ hoặc chảy máu não
- Tai biến mạch máu não: Có thể là tai biến mạch máu não thoáng qua hoặc tai biến mạch máu não với các dấu hiệu thần kinh khu trú như liệt mặt, liệt nửa người. Hoặc biến đổi, giảm hay mất khả năng nói.
- Có các biểu hiện của hội chứng tăng áp lực nội sọ như đau đầu, nhìn mờ, buồn nôn,
4.2. Chụp cắt lớp vi tính sọ não xác định nguyên nhân của các triệu chứng
- Khi có các triệu chứng bất ổn về thần kinh như: Co giật, động kinh, đau nửa đầu, chóng mặt
- Khi bị đau đầu thường xuyên, hoặc đau đầu kèm theo ngất xỉu
- Gặp các vấn đề về thị lực hoặc bị mất thính lực, giảm trương lực cơ. Hoặc khó khăn khi nuốt thức ăn, có cảm giác tê và ngứa râm ran
- Khó khăn trong giao tiếp, bị thay đổi trong quan điểm, cách nghĩ và hành vi.
Chụp CT sọ não được chỉ định nhằm chẩn đoán, theo dõi các bệnh lý vùng đầu
5. Lưu ý với người bệnh trước khi chụp cắt lớp sọ não
Lưu ý trước khi chụp cho trẻ em:
Trước khi chụp cắt lớp sọ não, trẻ cần được hướng dẫn kỹ trước khi thực hiện. Nếu là trẻ sơ sinh, trẻ còn quá nhỏ hoặc hoảng sợ và căng thẳng, bác sĩ có thể cho uống thuốc an thần để giúp bé được thoải mái. Trẻ cần được giữ bình tĩnh và nằm yên tại vị trí chụp.
Lưu ý trước khi chụp CT sọ não với mọi bệnh nhân:
- Cần tháo bỏ tất cả các vật dụng bằng kim loại trên người để không gây nhiễu khi chụp
- Báo với nhân viên y tế nếu có mắc một trong các bệnh như: hen suyễn, bệnh về tĩnh mạch, tiểu đường, bệnh về thận. Hoặc có tiền sử dị ứng thuốc, đang có thai hoặc nghi ngờ có thai
- Ký cam kết nếu cần tiêm thuốc cản quang
- Cần nhịn ăn trong vòng từ 4 – 6 giờ trước khi tiêm thuốc cản quang. Tuy nhiên bệnh nhân vẫn có thể uống nước trước khi chụp 2 tiếng, nhưng uống vừa phải, theo tư vấn của nhân viên y tế.
6. Trong và sau khi chụp CT scan sọ não cần làm gì?
Trong khi chụp cắt lớp vi tính sọ não:
- Nằm yên trong khi tiến hành chụp để có hình ảnh tốt nhất. Kỹ thuật viên có thể yêu cầu người bệnh nằm theo một số tư thế đặc biệt để phục vụ cho việc chẩn đoán được hiệu quả.
- Nếu có tiêm thuốc cản quang, thông thường sẽ có cảm giác nóng rát dọc theo cánh tay, hoặc nóng ở mặt trong khi bơm thuốc.
Sau khi chụp:
- Với trường hợp không tiêm thuốc cản quang có thể hoạt động bình thường, có thể ăn uống nếu không làm thêm xét nghiệm nào khác hoặc làm loại xét nghiệm không cần nhịn ăn.
- Nếu có tiêm thuốc cản quang, người bệnh cần uống nhiều nước để làm tăng quá trình đào thải thuốc khỏi cơ thể
- Nếu sau khi chụp thấy xuất hiện các vấn đề bất thường như: khó thở, mệt, chóng mặt, buồn nôn, nôn, ngứa ngáy, đỏ da, sốt cần thông báo ngay với bác sĩ, kỹ thuật viên hoặc đi khám ngay tại các cơ sở y tế gần nhất.
