Bạn có biết, nguyên nhân gây ra hen suyễn không chỉ đến từ di truyền, mà còn bị tác động bởi rất nhiều yếu tố xung quanh như môi trường sống, thói quen sinh hoạt và thậm chí là… thú cưng trong nhà? Hãy cùng tìm hiểu những nguyên nhân bị hen suyễn và các dấu hiệu của bệnh để chủ động bảo vệ lá phổi khỏe mạnh mỗi ngày!
Menu xem nhanh:
1. Hen suyễn – Bệnh lý không thể xem nhẹ
Hen suyễn hay còn gọi là hen phế quản, là một bệnh lý hô hấp mạn tính thường gặp ở cả trẻ em và người lớn. Bệnh xảy ra khi đường thở trở nên nhạy cảm một cách bất thường, phản ứng mạnh với các yếu tố kích thích như dị nguyên, ô nhiễm môi trường, thời tiết, hoặc căng thẳng. Sự phát triển của hen suyễn có thể liên quan đến yếu tố di truyền kết hợp với các tác động từ môi trường sống.
Hen suyễn gây ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống người bệnh, từ các hoạt động thường ngày cho đến khả năng vận động, thể thao. Mặc dù hiện nay hen suyễn chưa thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát tốt triệu chứng và duy trì cuộc sống bình thường nếu tuân thủ phác đồ điều trị đúng cách, tránh các yếu tố kích thích và tái khám định kỳ.
Hen suyễn là một bệnh lý hô hấp mạn tính thường gặp ở cả trẻ em và người lớn
2. Một số nguyên nhân bị hen suyễn và các dấu hiệu bệnh
2.1. Nguyên nhân bị hen suyễn đến từ đâu?
Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây bệnh hen suyễn vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng hen suyễn là kết quả của sự tương tác giữa yếu tố di truyền và môi trường sống. Khi cơ thể tiếp xúc với các dị nguyên (tác nhân kích thích), có thể làm khởi phát các triệu chứng hen suyễn, gây ra các phản ứng bất thường trong đường hô hấp như co thắt phế quản, tăng tiết dịch nhầy và tình trạng viêm kéo dài.
Cơn hen suyễn có thể được kích hoạt bởi nhiều yếu tố khác nhau, tùy theo cơ địa từng người. Dưới đây là một vài tác nhân có thể dẫn tới căn bệnh này:
– Nhiễm trùng hô hấp trên: Các loại virus hoặc vi khuẩn gây viêm mũi họng, viêm xoang có thể làm khởi phát cơn hen.
– Thay đổi thời tiết đột ngột: Đặc biệt là khi thời tiết chuyển lạnh, không khí khô hoặc ẩm quá mức.
– Chất kích thích trong không khí: Bao gồm bụi mịn, khói thuốc lá, khí thải, mùi hóa chất hoặc nước hoa nồng.
– Dị nguyên trong nhà và môi trường sống: Như mạt nhà, phấn hoa, lông chó mèo, nấm mốc.
– Căng thẳng, xúc động mạnh: Stress kéo dài, lo âu hay những biến động cảm xúc có thể khiến đường thở co thắt.
– Vận động thể lực mạnh: Đặc biệt là khi tập luyện trong điều kiện thời tiết lạnh hoặc không khí ô nhiễm.
– Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc có thể gây phản ứng đường hô hấp, ví dụ như: thuốc chẹn beta, aspirin, ibuprofen, naproxen.
– Thực phẩm và đồ uống: Một số người có thể bị kích ứng do ăn các món như tôm, khoai tây chế biến sẵn, trái cây sấy khô, hoặc uống bia, rượu.
– Trào ngược dạ dày, thực quản (GERD): Axit trào ngược có thể kích thích vùng hầu họng và làm khởi phát cơn hen.
Việc hiểu rõ các yếu tố khởi phát là điều rất quan trọng, giúp người bệnh có thể phòng tránh và kiểm soát hen suyễn hiệu quả hơn trong cuộc sống hàng ngày.
Nhiễm trùng đường hô hấp trên do virus hoặc vi khuẩn là một trong những nguyên nhân gây bệnh
2.2. Sau khi nắm rõ nguyên nhân bị hen suyễn, cùng tìm hiểu các dấu hiệu bệnh
Các triệu chứng của bệnh hen suyễn có thể biến đổi tùy theo từng người bệnh. Có người phải đối mặt với các cơn hen thường xuyên, trong khi có người chỉ xuất hiện triệu chứng sau khi tiếp xúc với các yếu tố kích phát như gắng sức khi vận động, không khí lạnh, hoặc dị nguyên.
Một số biểu hiện điển hình của hen suyễn bao gồm:
– Thở nhanh, thở dốc, đặc biệt khi gắng sức hoặc vào ban đêm.
– Ho dai dẳng, khạc đàm, triệu chứng nặng hơn khi có nhiễm trùng hô hấp.
– Thở rít, thở khò khè, là dấu hiệu thường gặp, đặc biệt ở trẻ nhỏ và có giá trị định hướng chẩn đoán.
– Cảm giác tức ngực, bóp nghẹt hoặc đau nhẹ vùng ngực.
– Rối loạn giấc ngủ do khó thở, ho hoặc thở rít, thường xuất hiện về đêm.
– Khi nghe phổi, có thể phát hiện ran rít, ran ngáy rải rác.
– Khi bệnh trở nặng, các cơn hen xảy ra thường xuyên và dữ dội hơn, người bệnh có thể phải sử dụng thuốc giãn phế quản đường hít (như albuterol) liên tục để cắt cơn.
Đặc biệt, cần lưu ý những dấu hiệu cảnh báo cơn hen nặng đe dọa tính mạng, bao gồm:
– Khó thở, thở rít tăng nhanh, không kiểm soát được.
– Không đáp ứng với thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh (dạng hít).
– Triệu chứng xảy ra ngay cả khi đang nghỉ ngơi hoặc chỉ vận động nhẹ.
Khi gặp các dấu hiệu trên, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế để được xử trí kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.
3. Làm sao để kiểm soát và dự phòng cơn hen suyễn?
Hiện nay, chưa có biện pháp nào có thể phòng ngừa hoàn toàn bệnh hen suyễn. Tuy nhiên, người mắc bệnh hoàn toàn có thể chủ động kiểm soát và giảm nguy cơ xuất hiện các cơn hen thông qua những biện pháp sau:
– Tiêm vắc xin phòng cúm định kỳ nhằm hạn chế các đợt nhiễm trùng hô hấp có thể kích phát cơn hen.
– Xác định rõ các yếu tố kích hoạt cơn hen (dị nguyên) như bụi, phấn hoa, khói thuốc… và chủ động tránh tiếp xúc.
– Lắng nghe cơ thể: nhận diện các dấu hiệu cảnh báo sớm như ho, thở dốc, thở rít để xử trí kịp thời.
– Điều trị sớm ngay khi xuất hiện triệu chứng, tránh để bệnh chuyển nặng và gây biến chứng nguy hiểm.
– Tuân thủ đúng phác đồ điều trị, không tự ý ngưng thuốc kể cả khi triệu chứng đã thuyên giảm.
– Tái khám định kỳ, để bác sĩ theo dõi tiến triển bệnh và điều chỉnh kế hoạch điều trị nếu cần.
– Tìm đến cơ sở y tế ngay khi xuất hiện dấu hiệu của cơn hen nặng.
– Đặc biệt, nếu bạn nhận thấy cần sử dụng thuốc hít cắt cơn (giãn phế quản tác dụng nhanh) với tần suất tăng dần, đó có thể là dấu hiệu cho thấy bệnh hen suyễn chưa được kiểm soát tốt – cần đánh giá lại hướng điều trị càng sớm càng tốt.
Tiêm vắc xin phòng cúm định kỳ nhằm hạn chế các đợt nhiễm trùng hô hấp có thể kích phát cơn hen
Hen suyễn là một bệnh lý hô hấp mãn tính ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Tuy không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng với việc nhận diện sớm triệu chứng, tuân thủ điều trị và tránh xa các yếu tố khởi phát, người mắc hoàn toàn có thể kiểm soát tốt bệnh, duy trì cuộc sống năng động và khỏe mạnh. Việc trang bị kiến thức đúng đắn về hen suyễn – từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách dự phòng – chính là “vũ khí” quan trọng giúp mỗi người chủ động hơn trong chăm sóc sức khỏe hô hấp cho bản thân và người thân trong gia đình. Nếu có dấu hiệu nghi ngờ hoặc đã được chẩn đoán hen suyễn, bạn hãy đến bệnh biện uy tín để được bác sĩ tư vấn và chữa trị kịp thời.
