Khó thở khi bị trào ngược là tình trạng không hiếm gặp ở những người mắc các bệnh lý liên quan đến dạ dày, đặc biệt là trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản, nó không chỉ gây ra cảm giác nóng rát khó chịu mà còn có thể làm kích thích đường hô hấp, dẫn đến khó thở. Đây là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, nếu không được kiểm soát kịp thời có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, thậm chí gây ra các biến chứng nguy hiểm. Vậy tình trạng khó thở khi bị trào ngược này xuất phát từ đâu và làm sao để khắc phục?
Menu xem nhanh:
1. Khó thở do trào ngược dạ dày là gì?
Nhiều người thường nghĩ rằng khó thở chỉ liên quan đến hệ hô hấp hoặc tim mạch, không ngờ rằng dạ dày cũng có thể là nguyên nhân gây khó thở. Ở người bị trào ngược dạ dày, khó thở là dấu hiệu cảnh báo bệnh đang diễn tiến nghiêm trọng hơn, khi lượng acid sản sinh tăng đáng kể. Khi acid trào lên thực quản, nó ảnh hưởng trực tiếp đến đường thở, và có đến khoảng 45% bệnh nhân trào ngược dạ dày gặp phải tình trạng khó thở, tiềm ẩn nguy hiểm.
Nhiều người thường nghĩ rằng khó thở chỉ liên quan đến hệ hô hấp hoặc tim mạch, không ngờ rằng dạ dày cũng có thể là nguyên nhân gây khó thở
2. Cơ chế gây khó thở khi bị trào ngược
Ở cơ thể bình thường, dạ dày tiết ra lượng acid vừa đủ để tiêu hóa thức ăn, và nếu dư thừa, cơ thể sẽ tiết ra chất bazơ để trung hòa. Tuy nhiên, khi lượng acid vượt quá khả năng trung hòa, trào ngược xảy ra. Thức ăn và acid bị đẩy ngược lên vòm họng gây tắc nghẽn đường thở, khiến người bệnh cảm thấy khó thở và đau tức ngực.
Acid liên tục kích thích niêm mạc thực quản, gây áp lực lên khí quản, làm quá trình hô hấp gặp trở ngại. Nếu tình trạng này kéo dài, acid có thể tràn vào phổi, dẫn đến phù nề niêm mạc đường hô hấp. Viêm phổi sặc là biến chứng nguy hiểm khi dịch vị và thức ăn tràn vào phổi, đặc biệt nguy hiểm đối với người cao tuổi, trẻ nhỏ, hoặc người bị liệt.
Acid từ dạ dày còn có thể gây viêm thực quản, kích thích các cơ ở ngực co rút, chèn ép đường thở, dẫn đến hiện tượng khó thở.
3. Khó thở do trào ngược dạ dày có nguy hiểm không?
Không ít người cho rằng khó thở trong trào ngược dạ dày là dấu hiệu thông thường, dẫn đến sự chủ quan và nhiều biến chứng nguy hiểm sau đây:
3.1. Viêm – loét thực quản
Acid dạ dày liên tục trào lên thực quản sẽ gây kích ứng và bào mòn niêm mạc thực quản. Môi trường này thuận lợi cho vi khuẩn xâm nhập, gây viêm, và nếu không được điều trị kịp thời, loét thực quản sẽ xảy ra. Quá trình điều trị sẽ gặp nhiều khó khăn hơn khi loét đã xuất hiện, gây đau rát và ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt của người bệnh.
3.2. Hẹp thực quản
Acid trào ngược liên tục làm tổn thương niêm mạc thực quản, và khi những tổn thương này kéo dài, sẹo sẽ hình thành, khiến thực quản bị thu hẹp. Kết quả là đường thở bị cản trở, và tình trạng khó thở trở nên nghiêm trọng hơn ngay cả sau khi điều trị trào ngược.
3.3. Barrett thực quản
Khó thở do trào ngược dạ dày có thể là dấu hiệu cho thấy bệnh nhân đang đối mặt với biến chứng barrett thực quản. Đây là hiện tượng niêm mạc thực quản thay đổi màu sắc do acid tác động liên tục trong thời gian dài. Những người mắc barrett thực quản có nguy cơ ung thư thực quản cao hơn người bình thường gấp 30 – 125 lần, do đó hiện tượng khó thở không thể bị xem nhẹ.
3.4. Ung thư thực quản
Ung thư thực quản là một trong những biến chứng nguy hiểm của trào ngược dạ dày nếu bệnh nhân gặp tình trạng khó thở kéo dài. Mặc dù không phổ biến, nhưng vẫn có khả năng xảy ra nếu không điều trị kịp thời. Hậu quả có thể rất nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng, nếu ung thư không được phát hiện sớm và can thiệp y tế đúng lúc.
Ngoài những biến chứng trên, khó thở do trào ngược dạ dày còn có thể liên quan đến các bệnh lý khác như viêm phổi, viêm họng, viêm thanh quản hay viêm phế quản.
Không ít người cho rằng khó thở trong trào ngược dạ dày là dấu hiệu thông thường, dẫn đến sự chủ quan và nhiều biến chứng nguy hiểm
4. Phương pháp chẩn đoán khó thở khi trào ngược
Khó thở là triệu chứng không hiếm gặp ở những người mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD). Để xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng này, bác sĩ có thể thực hiện một số phương pháp chẩn đoán sau:
4.1. Thăm khám lâm sàng chẩn đoán khó thở khi trào ngược
– Tiền sử bệnh lý: Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh của bệnh nhân, các triệu chứng như khó thở, ợ chua, đau ngực, và thời gian xuất hiện triệu chứng.
– Khám sức khỏe: Bác sĩ sẽ kiểm tra các dấu hiệu sinh tồn, lắng nghe âm phổi, và đánh giá tình trạng hô hấp tổng thể của bệnh nhân.
4.2. Nội soi thực quản
– Mục đích: Nội soi giúp quan sát trực tiếp thực quản, dạ dày và tá tràng để phát hiện tổn thương, viêm loét, hoặc bất thường có thể gây khó thở.
– Quy trình: Bệnh nhân sẽ được gây mê nhẹ và một ống nội soi mềm sẽ được đưa vào miệng, xuống thực quản để ghi hình và lấy mẫu mô nếu cần thiết.
4.3. Đo pH thực quản 24 giờ chẩn đoán khó thở khi trào ngược
– Mục đích: Phương pháp này giúp xác định mức độ axit trong thực quản trong suốt 24 giờ để đánh giá xem có sự trào ngược axit gây ra triệu chứng khó thở hay không.
– Quy trình: Một ống nhỏ sẽ được đặt vào thực quản qua mũi, ghi lại mức độ pH tại các thời điểm khác nhau, đồng thời bệnh nhân sẽ ghi chép lại triệu chứng trong suốt thời gian này.
4.4. Đo áp lực nhu động thực quản (HRM)
– Mục đích: Phương pháp này giúp đánh giá chức năng nhu động của thực quản, xem xét sự co bóp và khả năng di chuyển của thực quản có ảnh hưởng đến việc trào ngược hay không.
– Quy trình: Bệnh nhân sẽ được đưa một ống mềm vào thực quản và thực hiện một số động tác nuốt, thiết bị sẽ ghi lại áp lực và hoạt động của cơ thực quản.
Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh của bệnh nhân, các triệu chứng như khó thở, ợ chua, đau ngực, và thời gian xuất hiện triệu chứng.
6. Lời khuyên cho bệnh nhân trào ngược dạ dày
Để kiểm soát bệnh hiệu quả, bệnh nhân cần tuân thủ các biện pháp sau:
– Thay đổi thói quen ăn uống: Không ăn quá no, đặc biệt tránh ăn trước khi đi ngủ;
– Tập thể dục thường xuyên để tăng cường sức đề kháng;
– Tránh các thói quen xấu như hút thuốc và uống rượu bia;
– Giữ tinh thần thư giãn, tránh căng thẳng để không làm ảnh hưởng đến dạ dày;
– Bổ sung các thực phẩm tốt cho dạ dày như bánh mì, sữa chua, rau xanh, yến mạch.
– Sử dụng thuốc điều trị: Bệnh nhân có thể được chỉ định dùng các loại thuốc như thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày, thuốc tăng cường cơ thắt thực quản dưới, thuốc ức chế bơm proton, hoặc thuốc ức chế H2. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
– Khám sức khỏe định kỳ: Việc thăm khám thường xuyên sẽ giúp phát hiện sớm các bất thường và ngăn ngừa biến chứng nghiêm trọng.
Mặc dù khó thở trong trào ngược dạ dày là dấu hiệu bệnh đang diễn tiến nặng, nhưng hoàn toàn có thể được kiểm soát nếu phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Do đó, nếu có bất kỳ triệu chứng nghi ngờ nào liên quan đến trào ngược dạ dày, hãy đến ngay cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị kịp thời.
