Khó nuốt rát họng không chỉ gây khó chịu mà còn có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý nguy hiểm. Tình trạng này có thể xuất phát từ viêm họng, trào ngược dạ dày hoặc thậm chí là các vấn đề nghiêm trọng hơn liên quan đến thực quản và hệ thần kinh. Vậy nguyên nhân cụ thể là gì? Khi nào cần đi khám? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây.
Menu xem nhanh:
1. Khó nuốt rát họng: Tổng quan và nguyên nhân
1.1 Khó nuốt là gì?
Khó nuốt (dysphagia) là tình trạng khi quá trình đưa thức ăn hoặc chất lỏng từ miệng xuống dạ dày gặp cản trở, gây cảm giác vướng, đau hoặc thậm chí nghẹn lại giữa chừng. Đây có thể là triệu chứng tạm thời do viêm nhiễm nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý nghiêm trọng.
Khó nuốt được chia thành hai dạng chính:
– Khó nuốt hầu họng (oropharyngeal dysphagia): Xuất hiện khi có vấn đề tại vùng hầu họng, khiến việc khởi đầu quá trình nuốt trở nên khó khăn. Người bệnh có thể cảm thấy thức ăn bị mắc ở cổ họng hoặc bị sặc khi ăn.
– Khó nuốt thực quản (esophageal dysphagia): Xảy ra khi thức ăn đi xuống nhưng bị tắc nghẽn hoặc di chuyển chậm qua thực quản.
– Cả hai dạng này đều có thể gây ra cảm giác đau rát ở cổ họng, đặc biệt nếu có sự tổn thương hoặc viêm nhiễm tại vùng niêm mạc họng.
1.2 Mối liên hệ giữa rát họng với khó nuốt
Khó nuốt rát họng thường đi kèm nhau do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phổ biến nhất là tình trạng viêm, nhiễm khuẩn hoặc trào ngược dạ dày thực quản. Khi lớp niêm mạc họng bị kích thích, sưng tấy hoặc tổn thương, việc nuốt trở nên đau đớn hơn, gây ra cảm giác vướng, khó chịu.
Một số nguyên nhân phổ biến khiến cổ họng bị đau rát và ảnh hưởng đến quá trình nuốt gồm:
– Viêm họng do vi khuẩn, virus: Các tác nhân gây bệnh như liên cầu khuẩn nhóm A, virus cúm có thể làm sưng đỏ niêm mạc họng, gây cảm giác bỏng rát khi nuốt.
– Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản và họng, làm tổn thương lớp niêm mạc, tạo cảm giác đau rát và khó nuốt.
– Viêm amidan: Tình trạng sưng viêm amidan khiến cổ họng bị đau và ảnh hưởng đến khả năng nuốt thức ăn.
– Tổn thương niêm mạc họng do tác nhân kích thích: Khói thuốc, rượu bia, đồ uống quá nóng hoặc lạnh có thể làm cổ họng bị tổn thương, gây đau rát khi nuốt.
Nếu triệu chứng này kéo dài nhiều ngày và có xu hướng nặng hơn, người bệnh nên thăm khám sớm để xác định nguyên nhân cụ thể.
Khó nuốt (dysphagia) là tình trạng khi quá trình đưa thức ăn hoặc chất lỏng từ miệng xuống dạ dày gặp cản trở, gây cảm giác vướng, đau hoặc thậm chí nghẹn lại giữa chừng
2. Khó nuốt rát họng là biểu hiện của bệnh gì?
Khó nuốt kèm rát họng không đơn thuần là dấu hiệu của viêm nhiễm thông thường mà còn có thể liên quan đến nhiều bệnh lý nghiêm trọng như:
– Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Axit dạ dày trào ngược lên làm tổn thương niêm mạc thực quản và họng, dẫn đến đau rát kéo dài và cảm giác vướng nghẹn khi nuốt.
– Viêm họng hạt mãn tính: Các hạt lympho tăng sinh quá mức khiến cổ họng luôn trong trạng thái kích ứng, dẫn đến đau rát và khó nuốt kéo dài.
– Ung thư vòm họng, ung thư thực quản: Khi có khối u hình thành tại vùng hầu họng hoặc thực quản, người bệnh có thể gặp khó khăn khi nuốt do đường đi của thức ăn bị cản trở.
– Bệnh lý thần kinh (đột quỵ, Parkinson, xơ cứng teo cơ): Các bệnh này ảnh hưởng đến hoạt động của cơ nuốt, khiến người bệnh cảm thấy khó khăn khi đưa thức ăn xuống dạ dày.
– Viêm loét thực quản: Xuất phát từ tổn thương do trào ngược hoặc nhiễm khuẩn, khiến thực quản bị đau và làm quá trình nuốt trở nên khó khăn hơn.
Nhận diện sớm nguyên nhân sẽ giúp việc điều trị đạt hiệu quả cao hơn, ngăn chặn nguy cơ biến chứng nguy hiểm.
Khó nuốt kèm rát họng không đơn thuần là dấu hiệu của viêm nhiễm thông thường mà còn có thể liên quan đến nhiều bệnh lý nghiêm trọng
3. Chẩn đoán khó nuốt rát họng bằng HRM
Một trong những phương pháp chẩn đoán tiên tiến giúp đánh giá tình trạng khó nuốt là đo áp lực thực quản bằng HRM (High-Resolution Manometry). Phương pháp này sử dụng một ống thông mỏng có gắn nhiều cảm biến áp lực, đưa vào thực quản để đo lường hoạt động của các cơ và kiểm tra khả năng co bóp khi nuốt.
Ưu điểm của HRM tại Thu Cúc TCI:
– Độ chính xác cao: Phát hiện những bất thường nhỏ nhất trong hoạt động của thực quản, giúp chẩn đoán bệnh lý khó nuốt một cách rõ ràng.
– Không gây đau đớn: Quy trình thực hiện nhẹ nhàng, ít gây khó chịu cho bệnh nhân.
– Đánh giá toàn diện: Không chỉ giúp phát hiện rối loạn vận động thực quản mà còn hỗ trợ chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến trào ngược.
Với hệ thống thiết bị hiện đại, Thu Cúc TCI là một trong những cơ sở tiên phong áp dụng HRM để hỗ trợ chẩn đoán khó nuốt rát họng chính xác và hiệu quả.
Với hệ thống thiết bị hiện đại, Thu Cúc TCI là một trong những cơ sở tiên phong áp dụng HRM để hỗ trợ chẩn đoán khó nuốt rát họng chính xác và hiệu quả.
4. Một số chẩn đoán khác
Ngoài HRM, các phương pháp khác cũng được sử dụng để xác định nguyên nhân gây khó nuốt rát họng:
– Nội soi tiêu hóa: Quan sát trực tiếp thực quản và hầu họng để phát hiện tổn thương hoặc dị tật.
– Đo pH thực quản 24 giờ: Giúp đánh giá mức độ trào ngược axit và xác định GERD có phải nguyên nhân gây khó nuốt rát họng hay không.
– Chụp X-quang thực quản với thuốc cản quang: Hỗ trợ phát hiện các bất thường về cấu trúc thực quản như hẹp thực quản hoặc túi thừa thực quản.
Việc kết hợp nhiều phương pháp chẩn đoán sẽ giúp đưa ra kết luận chính xác nhất về tình trạng bệnh.
5. Cần làm gì khi gặp tình trạng khó nuốt rát họng?
Nếu bạn gặp tình trạng khó nuốt rát họng, hãy thực hiện những biện pháp sau:
– Đi khám sớm: Nếu triệu chứng kéo dài hoặc nghiêm trọng, cần thăm khám để xác định nguyên nhân và có phương pháp điều trị phù hợp.
– Hạn chế thực phẩm kích thích: Tránh đồ cay nóng, rượu bia, nước có gas để giảm kích ứng niêm mạc họng.
– Duy trì thói quen uống nước ấm: Giúp làm dịu cổ họng và hỗ trợ quá trình nuốt.
– Dùng thuốc theo chỉ định: Nếu nguyên nhân là trào ngược hoặc viêm nhiễm, bác sĩ có thể kê đơn thuốc phù hợp.
– Tránh khói thuốc và ô nhiễm: Những yếu tố này có thể khiến tình trạng viêm họng trở nên nghiêm trọng hơn.
Khó nuốt rát họng không chỉ gây bất tiện trong sinh hoạt mà còn có thể là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng. Nếu gặp tình trạng này, hãy thăm khám tại các cơ sở y tế uy tín như Thu Cúc TCI để được tư vấn và điều trị kịp thời.
