Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) là một trong những bệnh lý hô hấp mạn tính phổ biến và nguy hiểm, thường gặp ở người lớn tuổi và những người có tiền sử hút thuốc lá lâu năm. Với các triệu chứng kéo dài như ho khan, khó thở, khò khè…, nhiều người lo lắng không biết bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có lây không. Câu trả lời sẽ được giải đáp ngay sau đây.
Menu xem nhanh:
1. Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có lây không và nguyên nhân gây bệnh
1.1. Trước khi trả lời bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có lây không, cùng tìm hiểu nguyên nhân gây bệnh
Bệnh COPD có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, trong đó có những yếu tố hoàn toàn có thể phòng tránh được:
– Hút thuốc lá: Đây là nguyên nhân hàng đầu gây COPD. Khói thuốc gây viêm phế quản và phá hủy các lông mao (lớp lông nhỏ trong đường thở có chức năng lọc bụi bẩn và vi khuẩn). Khi lông mao bị tổn thương, nguy cơ nhiễm trùng phổi tăng cao.
– Tiếp xúc với chất kích thích phổi: Ngoài thuốc lá, một số người mắc COPD do thường xuyên hít phải các tác nhân gây hại như bụi nghề nghiệp, hóa chất, khói từ bếp than, khói thuốc thụ động hoặc ô nhiễm không khí. Trẻ em từng bị viêm đường hô hấp tái diễn khi còn nhỏ cũng có nguy cơ cao hơn.
– Rối loạn di truyền: Thiếu hụt alpha – 1 – antitrypsin (một loại protein bảo vệ phổi) là nguyên nhân hiếm gặp nhưng có thể dẫn đến COPD, đặc biệt ở người không hút thuốc.
Trong thực tế, nhiều người bệnh mắc đồng thời viêm phế quản mạn tính và khí thũng (hai biểu hiện chính của COPD). Khí thũng phá hủy các túi khí trong phổi, khiến phổi mất độ đàn hồi và gây khó thở. Viêm phế quản mạn tính khiến đường thở luôn trong tình trạng viêm, kích ứng và tiết nhiều đờm, làm bệnh nhân thường xuyên ho và khó thở kéo dài.
Hút thuốc lá được xem là nguyên nhân hàng đầu gây COPD
1.2. Giải đáp câu hỏi: Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính có lây không?
Từ các nguyên nhân đã nêu, có thể thấy rằng bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính không phải là bệnh truyền nhiễm và không lây từ người này sang người khác. Nguyên nhân chính gây bệnh không đến từ virus hay vi khuẩn, mà chủ yếu do yếu tố môi trường và lối sống như hút thuốc lá hoặc tiếp xúc với chất kích thích phổi.
Tuy nhiên, người mắc COPD vẫn có nguy cơ lây nhiễm các bệnh đường hô hấp khác (như cúm, viêm phổi…) cho người xung quanh thông qua các giọt bắn khi ho hoặc hắt hơi. Ngoài ra, bản thân người bệnh COPD cũng dễ bị diễn biến nặng hơn nếu mắc các bệnh nhiễm trùng này. Vì vậy, việc chủ động phòng ngừa là điều rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng.
2. Các biểu hiện thường gặp của COPD
– Cảm giác khó thở tăng dần, đặc biệt rõ rệt khi vận động thể lực.
– Ho kéo dài, thường có đờm – nhiều người dễ nhầm với “ho do hút thuốc”.
– Hay bị nhiễm trùng đường hô hấp dưới (viêm phổi, viêm phế quản…).
– Tiếng thở khò khè kéo dài.
Nếu không được điều trị kịp thời, các triệu chứng này sẽ ngày càng nghiêm trọng hơn. Bệnh cũng có thể trải qua các giai đoạn trở nặng đột ngột, được gọi là đợt cấp hoặc đợt bùng phát.
Cảm giác khó thở tăng dần, đặc biệt rõ rệt khi vận động thể lực
3. Biến chứng của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính
3.1. Tràn khí màng phổi
Ở giai đoạn nặng, do tắc nghẽn kéo dài trong đường thở, không khí hít vào không được thoát ra hết, khiến phế nang bị căng giãn quá mức. Lâu dần, các phế nang trở nên mỏng yếu và có thể vỡ, làm không khí tràn vào khoang màng phổi – tình trạng được gọi là tràn khí màng phổi. Nếu không được xử lý kịp thời, biến chứng này có thể đe dọa tính mạng người bệnh.
3.2. Bệnh tim
Việc trao đổi khí trong phổi bị cản trở dẫn đến tình trạng thiếu oxy kéo dài và tích tụ khí CO₂ trong máu. Điều này làm ảnh hưởng đến chức năng của nhiều cơ quan, trong đó có tim. Khi tổn thương tại phổi trở nên nghiêm trọng, áp lực máu trong tuần hoàn phổi tăng cao, buộc tim phải hoạt động mạnh hơn. Lâu dài, tình trạng này có thể gây giãn tim, thậm chí suy tim phải.
3.3. Giảm tuổi thọ
Ngay cả ở mức độ nhẹ, COPD cũng có thể làm giảm tuổi thọ người bệnh. Tình trạng bệnh càng nặng, nguy cơ tử vong càng cao. Phần lớn bệnh nhân chỉ được phát hiện khi bệnh đã tiến triển nặng. Theo thống kê, khoảng 70% bệnh nhân COPD nặng và 30% rất nặng sống sót sau 5 năm kể từ khi chẩn đoán. Nguyên nhân tử vong phổ biến bao gồm: suy hô hấp cấp và mạn tính (30%), suy tim (13%), nhiễm trùng hô hấp, nhồi máu phổi, rối loạn nhịp tim và ung thư phổi.
3.4. Tàn phế
COPD là một trong những bệnh lý có khả năng gây tàn phế cao.
– Tàn phế về hô hấp: Các triệu chứng như khó thở và đau cơ khiến người bệnh hạn chế vận động.
– Tàn phế về mặt xã hội: Cảm giác bị cô lập, phải phụ thuộc vào người khác trong sinh hoạt hằng ngày khiến bệnh nhân dễ rơi vào trầm cảm. Khoảng 60% người bệnh cần thở oxy dài hạn, thậm chí phải nằm tại chỗ từ 16 -18 giờ mỗi ngày. Điều này càng khiến tình trạng tâm lý và chất lượng cuộc sống suy giảm nghiêm trọng.
4. Phòng ngừa bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính như thế nào?
Cách hiệu quả nhất để phòng ngừa COPD chính là không hút thuốc lá và tránh xa khói thuốc – yếu tố nguy cơ hàng đầu gây ra bệnh. Bên cạnh đó, mỗi người cũng có thể chủ động bảo vệ sức khỏe phổi của mình bằng những biện pháp sau:
– Duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, cân bằng các nhóm chất để tăng cường hệ miễn dịch.
– Hạn chế tiếp xúc với các chất gây kích thích như bụi, khói thuốc, khói bếp, hóa chất hoặc ô nhiễm không khí.
– Giữ gìn môi trường sống và nơi làm việc sạch sẽ, thoáng khí.
– Tránh tụ tập nơi đông người, nhất là trong mùa cúm hoặc khi dịch bệnh đường hô hấp bùng phát.
– Quản lý căng thẳng, đảm bảo ngủ đủ giấc và nghỉ ngơi hợp lý để hỗ trợ sức khỏe tổng thể.
– Giữ vệ sinh cá nhân tốt như rửa tay thường xuyên để hạn chế nguy cơ nhiễm trùng.
– Duy trì cân nặng hợp lý, bởi thừa cân hoặc suy dinh dưỡng đều có thể ảnh hưởng đến chức năng hô hấp.
Duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý, cân bằng các nhóm chất để tăng cường hệ miễn dịch
Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính không phải là bệnh truyền nhiễm nên không lây từ người này sang người khác. Tuy nhiên, bệnh lại có tính chất tiến triển âm thầm và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý hô hấp khác, khiến nhiều người chủ quan trong việc phát hiện và điều trị sớm. Vì vậy, nếu bạn có các triệu chứng như ho kéo dài, khó thở, khò khè… đặc biệt có tiền sử hút thuốc hoặc tiếp xúc với khói bụi, hóa chất độc hại, hãy chủ động đi khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc phát hiện sớm và kiểm soát tốt COPD sẽ giúp hạn chế biến chứng, cải thiện chất lượng cuộc sống và kéo dài tuổi thọ cho người bệnh.
