Đau vùng hông lưng là một trong những triệu chứng phổ biến mà rất nhiều người gặp phải trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rằng cơn đau này có thể là biểu hiện của nhiều bệnh lý khác nhau, trong đó có hai nguyên nhân chính là bệnh lý cột sống và sỏi trong đường tiết niệu. Việc phân biệt đúng nguyên nhân gây đau không chỉ giúp người bệnh điều trị hiệu quả mà còn ngăn ngừa được những biến chứng nguy hiểm. Vậy làm sao để biết cơn đau vùng hông lưng đến từ đâu? Khi nào là dấu hiệu của bệnh cột sống và khi nào là biểu hiện của sỏi tiết niệu?

1. Đau vùng hông lưng và những hiểu lầm phổ biến

Cơn đau vùng hông lưng thường bị xem nhẹ hoặc dễ nhầm lẫn với các vấn đề về cơ xương khớp. Nhiều người nghĩ rằng đau là do vận động sai tư thế, ngồi lâu hoặc mang vác vật nặng. Tuy nhiên, trên thực tế, có không ít trường hợp cơn đau là biểu hiện âm thầm của các bệnh lý nội khoa, đặc biệt là sỏi trong đường tiết niệu.

1.1 Đặc điểm đau do sỏi trong đường tiết niệu

Khi xuất hiện sỏi trong đường tiết niệu, đặc biệt là sỏi niệu quản hoặc sỏi thận, người bệnh có thể gặp những cơn đau quặn vùng hông lưng, lan dần xuống bụng dưới, bẹn hoặc cả vùng sinh dục. Cơn đau do sỏi tiết niệu thường xuất hiện đột ngột, dữ dội và không thuyên giảm khi nghỉ ngơi. Đây là dấu hiệu đặc trưng giúp phân biệt với đau cơ học thông thường.

Không chỉ đau, người bệnh còn có thể kèm theo các triệu chứng khác như đi tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu ra máu hoặc có cảm giác buồn tiểu liên tục nhưng khó đi. Những biểu hiện này cho thấy hệ tiết niệu đang bị tổn thương nghiêm trọng và cần được kiểm tra chuyên sâu càng sớm càng tốt.

Người bệnh có thể gặp những cơn đau quặn vùng hông lưng do sỏi di chuyển bị mắc kẹt thường là tại niệu quản

1.2 Đặc điểm đau do bệnh lý cột sống

Ngược lại với đau do sỏi tiết niệu, những cơn đau vùng hông lưng do bệnh cột sống (thoát vị đĩa đệm, gai cột sống, thoái hóa cột sống…) thường xuất hiện sau khi hoạt động mạnh, khi thay đổi tư thế hoặc vào buổi sáng sau khi ngủ dậy. Cơn đau có xu hướng âm ỉ, kéo dài, có thể lan xuống chân nếu dây thần kinh tọa bị chèn ép.

Điểm khác biệt là đau do cột sống thường giảm khi nghỉ ngơi hoặc sử dụng các biện pháp hỗ trợ như xoa bóp, chườm nóng. Người bệnh cũng không có biểu hiện rối loạn tiểu tiện hay triệu chứng toàn thân như sốt hoặc buồn nôn – những dấu hiệu hay gặp trong sỏi tiết niệu.

2. Làm thế nào để phân biệt sỏi trong đường tiết niệu với bệnh cột sống?

Việc xác định chính xác nguyên nhân gây đau vùng hông lưng không thể chỉ dựa vào cảm nhận chủ quan của người bệnh. Để phân biệt giữa sỏi trong đường tiết niệu và các vấn đề về cột sống, cần dựa trên các yếu tố lâm sàng kết hợp với thăm khám và chẩn đoán hình ảnh.

2.1 Những dấu hiệu nghi ngờ sỏi trong đường tiết niệu

Một số biểu hiện đi kèm cơn đau gợi ý nhiều khả năng đang có sỏi tiết niệu bao gồm:

– Cơn đau xuất hiện đột ngột, dữ dội như dao đâm, không giảm dù thay đổi tư thế hay nghỉ ngơi.

– Đau lan từ vùng hông lưng xuống vùng chậu hoặc bộ phận sinh dục.

– Có rối loạn tiểu tiện: tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu ra máu hoặc nước tiểu có mùi lạ.

– Kèm sốt nhẹ hoặc sốt cao, có thể buồn nôn, nôn ói do cơn đau quá mức hoặc thận bị nhiễm trùng.

Trong các trường hợp này, người bệnh cần nghĩ tới khả năng có sỏi trong đường tiết niệu và nhanh chóng đến cơ sở y tế chuyên khoa tiết niệu để được siêu âm, chụp X-quang hoặc CT để xác định vị trí và kích thước sỏi.

2.2 Các dấu hiệu nghiêng về bệnh lý cột sống

Khi cơn đau lưng diễn ra âm ỉ, tăng khi vận động mạnh, ngồi lâu hoặc mang vác vật nặng thì khả năng cao là liên quan đến cột sống. Người bệnh có thể cảm nhận vùng thắt lưng căng tức, mỏi nhiều vào cuối ngày. Trường hợp nghiêm trọng hơn có thể kèm tê bì chân, yếu cơ, khó cúi gập người hoặc đi lại khó khăn nếu dây thần kinh bị chèn ép.

Việc chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc CT scan cột sống sẽ giúp xác định chính xác có hay không các tổn thương về đĩa đệm, gai xương hoặc các bất thường khác trong cấu trúc cột sống.

Những cơn đau vùng hông lưng do bệnh cột sống thường xuất hiện sau khi hoạt động mạnh

3. Khi nào cần nghi ngờ sỏi đường tiết niệu và điều trị ra sao?

Khi có cơn đau lưng dữ dội kèm theo các triệu chứng bất thường của đường tiểu, người bệnh không nên trì hoãn việc đi khám. Phát hiện sớm sỏi xuất hiện ở đường tiết niệu sẽ giúp quá trình điều trị đơn giản hơn, giảm nguy cơ biến chứng lên thận và hệ niệu.

Thăm khám phát hiện sỏi sớm giúp người bệnh có thể tiếp cận điều trị sỏi tiết niệu bằng các phương pháp nhẹ nhàng, ít xâm lấn

3.1 Biến chứng nếu không điều trị kịp thời

Nếu không được phát hiện và điều trị, sỏi trong hệ tiết niệu có thể gây tắc nghẽn dòng chảy của nước tiểu, dẫn đến ứ nước ở thận, nhiễm khuẩn hoặc thậm chí gây suy thận. Những trường hợp sỏi lớn, sỏi san hô có thể làm tổn thương nhu mô thận một cách nghiêm trọng.

Không chỉ ảnh hưởng đến chức năng thận, tình trạng nhiễm trùng tiết niệu do sỏi cũng có thể lan rộng, đe dọa tính mạng nếu chuyển sang nhiễm khuẩn huyết.

3.2 Điều trị sỏi trong đường tiết niệu hiện nay

Tùy vào vị trí, kích thước và bản chất của sỏi, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị phù hợp như điều trị nội khoa uống thuốc, tán sỏi ngoài cơ thể, tán sỏi nội soi ngược dòng, tán sỏi nội soi ống mềm hoặc nội soi tán sỏi qua da.

Không phải mọi cơn đau vùng hông lưng đều bắt nguồn từ bệnh cột sống. Trong nhiều trường hợp, đây lại là dấu hiệu cảnh báo sỏi trong đường tiết niệu – một bệnh lý không thể xem nhẹ. Sự khác biệt giữa hai nhóm bệnh này nằm ở biểu hiện kèm theo và cách cơn đau phản ứng với nghỉ ngơi hay vận động. Khi có những dấu hiệu bất thường của hệ tiết niệu đi kèm với đau lưng, người bệnh cần nhanh chóng thăm khám chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác và điều trị đúng hướng. Đừng để những hiểu lầm nhỏ gây ra hậu quả lớn cho sức khỏe của chính mình.