Đau họng khó nuốt là những triệu chứng phổ biến mà nhiều người gặp phải. Những triệu chứng này có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ các bệnh lý nhẹ đến những tình trạng nghiêm trọng hơn. Hiểu rõ nguyên nhân gây ra đau họng và khó nuốt, cũng như phương pháp chẩn đoán, là rất quan trọng để có thể điều trị hiệu quả và kịp thời.
Menu xem nhanh:
1. Nguyên nhân khiến bị đau họng và khó nuốt
Đau họng là một dạng triệu chứng khiến bạn có cảm giác đau rát, ngứa ở cổ họng, có thể tăng nặng triệu chứng hơn khi nuốt nước bọt hoặc khi ăn.
Khó nuốt là dạng triệu chứng gây ra cảm giác nghẹn hoặc tắc nghẽn khi nuốt thức ăn hoặc nước bọt.
Bên cạnh đó, bạn cũng có thể bắt gặp các triệu chứng khác đi kèm như: Sưng hạch cổ, khàn tiếng, chán ăn, ho, sốt, nghẹt mũi…
Khi đau họng khó nuốt đi cùng nhau có thể gợi ý một số bệnh lý mà bạn nên quan tâm để thăm khám và điều trị dứt điểm kịp thời.
Biểu hiện của đau họng nuốt vướng
1.1 Bệnh lý ở họng, thanh quản
– Viêm họng là một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra đau họng. Viêm họng có thể do nhiễm virus hoặc vi khuẩn, chẳng hạn như virus cúm, virus corona, vi khuẩn Streptococcus, và nhiều loại khác. Triệu chứng thường gặp bao gồm đau họng, sưng amidan, khó nuốt, sốt, và cảm giác mệt mỏi.
– Viêm thanh quản là tình trạng viêm của dây thanh quản, thường do nhiễm virus hoặc sử dụng quá mức dây thanh quản. Viêm thanh quản gây khàn tiếng, mất tiếng, và đau họng, đôi khi kèm theo khó nuốt.
– Viêm amidan là tình trạng amidan bị nhiễm trùng và sưng to, thường gây đau họng và khó nuốt. Viêm amidan có thể do vi khuẩn hoặc virus gây ra, và các triệu chứng thường đi kèm với sốt, sưng hạch bạch huyết, và mệt mỏi.
1.2 Các bệnh lý thực quản gây đau họng khó nuốt
Trào ngược dạ dày thực quản GERD
GERD là một trong những nguyên nhân chính gây khó nuốt và đau họng. Khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản và họng, nó có thể gây viêm và tổn thương mô, dẫn đến các triệu chứng như đau họng, khó nuốt, và cảm giác nóng rát sau xương ức.
Viêm loét thực quản
Viêm loét thực quản là tình trạng lớp niêm mạc lót trong thực quản có những tổn thương, vết loét, chủ yếu là do GERD gây ra. Bệnh lý này cũng gây ra triệu chứng đau họng đặc biệt khi nuốt thức ăn, khó nuốt, nuốt đau, buồn nôn…
Bệnh Barrett thực quản
Barrett thực quản là một biến chứng của GERD, trong đó các tế bào niêm mạc thực quản thay đổi thành loại tế bào khác do tiếp xúc liên tục với axit dạ dày. Barrett thực quản làm tăng nguy cơ tiến triển thành ung thư thực quản, và cũng gây ảnh hưởng tới người mắc bệnh bởi các triệu chứng bao gồm đau họng, khó nuốt, và trào ngược axit.
Ung thư vòm họng, thực quản
Mặc dù hiếm gặp hơn, nhưng ung thư vòm họng và thực quản cũng có thể gây đau họng và khó nuốt. Các triệu chứng khác có thể bao gồm giảm cân không rõ nguyên nhân, khó thở, và cảm giác u cục trong họng.
Hẹp thực quản
Hẹp thực quản là tình trạng hẹp của lòng thực quản, thường do viêm mạn tính, trào ngược axit, hoặc sau phẫu thuật. Hẹp thực quản gây ra khó nuốt, cảm giác thức ăn bị mắc kẹt trong họng hoặc ngực, và đôi khi gây đau họng.
Bệnh co thắt thực quản
Co thắt thực quản là tình trạng cơ thực quản co thắt bất thường, làm cản trở quá trình di chuyển của thức ăn từ họng xuống dạ dày. Co thắt thực quản gây ra đau ngực khó nuốt, và đôi khi đau họng.
Một số bệnh lý ở thực quản gây khó nuốt như co thắt tâm vị
2. Chẩn đoán xác định nguyên nhân gây đau họng và khó nuốt
Chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây đau họng và khó nuốt đòi hỏi một quá trình kiểm tra kỹ lưỡng.
2.1 Khám lâm sàng
Khám lâm sàng là bước đầu tiên trong quá trình chẩn đoán nguyên nhân đau họng khó nuốt. Bác sĩ sẽ kiểm tra họng, amidan, và cổ họng để tìm các dấu hiệu viêm, sưng, hoặc nhiễm trùng. Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ hỏi về triệu chứng, lịch sử bệnh lý, và các yếu tố nguy cơ khác.
Thực hiện các bước khám, khai thác thông tin ở người bệnh
2.2 Xét nghiệm máu
Xét nghiệm máu có thể giúp xác định nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus. Các chỉ số như số lượng bạch cầu và các chất chỉ điểm viêm có thể cung cấp thông tin quan trọng về tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể.
2.3 Nội soi dạ dày thực quản tá tràng
Nội soi đường tiêu hóa trên là một phương pháp chẩn đoán quan trọng trong việc phát hiện các bệnh lý có tổn thương ở bên trong thực quản, dạ dày… Bác sĩ sẽ sử dụng một ống nội soi nhỏ để quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản, dạ dày và tá tràng, từ đó phát hiện các tổn thương, viêm loét, hoặc khối u.
2.4 Nội soi thanh quản
Nội soi thanh quản giúp bác sĩ quan sát trực tiếp dây thanh quản và thanh quản để phát hiện viêm, polyp, hoặc các bất thường khác. Phương pháp này đặc biệt hữu ích trong việc chẩn đoán viêm thanh quản và các bệnh lý liên quan đến thanh quản.
2.5 Sinh thiết
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề nghị sinh thiết, tức là lấy một mẫu mô nhỏ từ vùng bị ảnh hưởng trong thực quản để kiểm tra dưới kính hiển vi. Sinh thiết giúp xác định các tế bào ung thư hoặc các bệnh lý khác mà không thể phát hiện bằng các phương pháp chẩn đoán thông thường.
2.6 Kiểm tra chức năng nuốt xác định nguyên nhân đau họng khó nuốt
Kiểm tra chức năng nuốt bao gồm các bài kiểm tra đánh giá khả năng vận động thực quản của bệnh nhân. Đo HRM là một phương pháp chẩn đoán thăm dò chức năng giúp phát hiện các rối loạn nuốt và xác định nguyên nhân gây khó nuốt gây ra bởi các rối loạn vận động, bệnh lý co thắt thực quản hiệu quả.
2.7 Đo pH trở kháng thực quản
Là một phương pháp kiểm tra toàn diện, cung cấp các thông tin chi tiết về thời điểm, số lần , mức độ trào ngược, loại dịch trào ngược, vị trí dịch trào ngược lên thực quản và lưu lại trong thực quản bao lâu… Kỹ thuật đo pH trở kháng thực quản sử dụng một ống catheter mỏng nhỏ đưa qua mũi vào thực quản sau đó ghi nhận những thay đổi trong thực quản của người bệnh trong vòng 24 giờ, là phương pháp được đánh giá là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán GERD.
3. Khi nào cần đi thăm khám nếu có triệu chứng đau họng khó nuốt
Có những trường hợp mà việc đi thăm khám bác sĩ chuyên khoa sớm trở nên cần thiết để đảm bảo sức khỏe và phát hiện sớm những bệnh lý tiềm ẩn.
– Trước hết, nếu triệu chứng đau họng khó nuốt kéo dài hơn một tuần mà không có dấu hiệu cải thiện, bạn nên đi khám bác sĩ. Đặc biệt, nếu triệu chứng đi kèm với sốt cao, khó thở, hoặc đau ngực, cần phải thăm khám ngay lập tức.
– Ngoài ra, nếu bạn gặp tình trạng khó nuốt kèm theo cảm giác thức ăn bị mắc kẹt trong cổ họng hoặc ngực, sụt cân không rõ nguyên nhân, hoặc ho ra máu, việc đi thăm khám là rất cần thiết.
– Người có tiền sử mắc các bệnh lý mãn tính như tiểu đường, bệnh tim mạch, hoặc suy giảm hệ miễn dịch cũng nên cẩn trọng hơn khi gặp triệu chứng đau họng và nuốt vướng nghẹn, vì họ có nguy cơ cao hơn gặp các biến chứng nghiêm trọng.
Thăm khám kịp thời không chỉ giúp xác định nguyên nhân gây ra triệu chứng mà còn đảm bảo việc điều trị hiệu quả, ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy ra.
