Đài bể thận giãn là một trong những hệ quả nghiêm trọng của tình trạng tắc nghẽn đường niệu, trong đó sỏi thận, sỏi niệu quản là nguyên nhân phổ biến nhất. Khi viên sỏi di chuyển xuống niệu quản và gây cản trở dòng nước tiểu, áp lực trong thận tăng cao, khiến đài bể thận bị giãn rộng. Nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến suy giảm chức năng thận, nhiễm trùng hoặc thậm chí là suy thận vĩnh viễn. Việc nhận biết sớm dấu hiệu và áp dụng phương pháp điều trị phù hợp là chìa khóa quan trọng giúp ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm.
Menu xem nhanh:
1. Nguyên nhân và cơ chế hình thành giãn đài bể thận do sỏi tắc nghẽn
1.1 Tại sao sỏi thận, sỏi niệu quản có thể gây giãn đài bể thận?
Sỏi thận hình thành do sự kết tinh của các khoáng chất và muối trong nước tiểu, thường là canxi oxalate, axit uric hoặc struvite. Khi viên sỏi nhỏ, nó có thể di chuyển qua đường tiết niệu mà không gây triệu chứng. Tuy nhiên, nếu kích thước lớn hoặc có vị trí không thuận lợi, sỏi có thể mắc kẹt trong niệu quản, ngăn cản dòng chảy của nước tiểu từ thận xuống bàng quang.
Sự tắc nghẽn này làm cho nước tiểu bị ứ đọng trong thận, dẫn đến tình trạng tăng áp lực trong hệ thống đài – bể thận. Ban đầu, thận có cơ chế tự điều chỉnh bằng cách giãn nở để thích nghi với lượng nước tiểu tồn đọng. Tuy nhiên, nếu tắc nghẽn kéo dài, đài bể thận sẽ tiếp tục giãn rộng và có thể gây tổn thương mô thận do áp lực cao.
Khi sỏi gây tắc nghẽn dòng chảy của nước tiểu, nước tiểu ứ đọng khiến đài bể thận căng phồng giãn rộng
1.2 Các yếu tố làm tăng nguy cơ sỏi thận gây tắc nghẽn
Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận dẫn đến đài bể thận giãn bao gồm chế độ ăn uống nhiều muối và protein, thiếu nước, rối loạn chuyển hóa canxi hoặc axit uric, cũng như một số bệnh lý như trào ngược bàng quang – niệu quản hay hẹp niệu quản bẩm sinh. Người có tiền sử sỏi thận tái phát nhiều lần hoặc từng bị tắc nghẽn đường niệu cũng có nguy cơ cao gặp phải biến chứng này.
2. Biểu hiện của đài bể thận giãn do sỏi gây tắc nghẽn
2.1 Triệu chứng ban đầu và cách nhận biết
Triệu chứng của đài bể thận giãn phụ thuộc vào mức độ tắc nghẽn và thời gian diễn ra. Ở giai đoạn đầu, người bệnh có thể không cảm thấy rõ ràng bất kỳ dấu hiệu nào hoặc chỉ có biểu hiện đau nhẹ vùng thắt lưng. Tuy nhiên, khi áp lực trong thận tăng cao, cơn đau sẽ trở nên dữ dội hơn, lan xuống vùng bụng dưới hoặc đùi, thường đi kèm với buồn nôn và nôn mửa.
Bên cạnh đau, người bệnh có thể gặp tình trạng tiểu buốt, tiểu rắt hoặc thậm chí là tiểu ra máu nếu viên sỏi cọ xát vào niêm mạc đường tiết niệu. Nếu tắc nghẽn kéo dài, chức năng thận có thể suy giảm, dẫn đến mệt mỏi, phù nề hoặc tăng huyết áp.
2.2 Khi nào đài bể thận giãn trở thành nguy hiểm?
Tình trạng giãn đài bể thận có thể trở nên nguy hiểm khi kèm theo nhiễm trùng đường tiết niệu. Vi khuẩn dễ dàng phát triển trong môi trường nước tiểu ứ đọng, gây ra viêm thận – bể thận cấp với các triệu chứng như sốt cao, ớn lạnh, đau lưng dữ dội và nước tiểu có mùi hôi. Nếu không được điều trị kịp thời, nhiễm trùng có thể lan rộng và dẫn đến biến chứng nghiêm trọng nhiễm trùng huyết.
Ngoài ra, nếu áp lực trong thận tiếp tục gia tăng mà không được giải phóng, mô thận có thể bị tổn thương nghiêm trọng, làm suy giảm chức năng lọc máu và bài tiết chất độc. Trường hợp nặng, người bệnh có thể phải đối mặt với nguy cơ suy thận giai đoạn cuối và cần lọc máu hoặc ghép thận để duy trì sự sống.
Khi sỏi kẹt niệu quản không được loại bỏ kịp thời, càng để lâu ngày tình trạng giãn đài bể thận và niệu quản càng trở nên nghiêm trọng
3. Phương pháp điều trị và cách phòng ngừa đài bể thận giãn do sỏi tắc nghẽn
3.1 Các phương pháp điều trị hiệu quả đài bể thận giãn do sỏi
Việc lựa chọn phương pháp điều trị đài bể thận giãn do sỏi gây tắc nghẽn phụ thuộc vào kích thước, vị trí của viên sỏi và mức độ tổn thương thận. Nếu sỏi nhỏ và chưa gây tắc nghẽn hoàn toàn, bác sĩ có thể chỉ định uống nhiều nước kết hợp với thuốc giãn cơ trơn và giảm đau để hỗ trợ quá trình đào thải sỏi tự nhiên qua đường tiểu.
Trong trường hợp sỏi lớn hoặc gây tắc nghẽn nghiêm trọng, các phương pháp can thiệp ngoại khoa sẽ được xem xét. Tán sỏi ngoài cơ thể bằng sóng xung kích có thể giúp làm vỡ sỏi thành các mảnh nhỏ để đào thải qua nước tiểu. Nếu sỏi lớn hoặc gây tổn thương đường niệu, nội soi tán sỏi ngược dòng hoặc phẫu thuật lấy sỏi qua da sẽ được áp dụng để loại bỏ sỏi nhanh chóng và giảm áp lực lên thận.
Loại bỏ sỏi thận gây tắc nghẽn, giãn đài bể thận độ 2 ở người bệnh bằng phương pháp tán sỏi qua da đường hầm nhỏ
3.2 Biện pháp phòng ngừa sỏi thận tái phát
Để tránh nguy cơ tái phát sỏi thận và giãn đài bể thận, người bệnh cần duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, uống đủ nước mỗi ngày để giúp nước tiểu loãng hơn, hạn chế lắng đọng khoáng chất gây sỏi. Bên cạnh đó, nên giảm tiêu thụ muối và thực phẩm giàu oxalate.
Thói quen vận động thường xuyên cũng có vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa sỏi thận. Việc duy trì cân nặng hợp lý và tránh tình trạng béo phì giúp cải thiện chức năng thận và giảm nguy cơ hình thành sỏi. Đặc biệt, với những người có tiền sử sỏi thận tái phát, việc kiểm tra sức khỏe định kỳ và theo dõi chức năng thận là điều cần thiết để phát hiện sớm những bất thường và có biện pháp can thiệp kịp thời.
Đài bể thận giãn do sỏi gây tắc nghẽn nước tiểu là tình trạng nghiêm trọng có thể gây ra nhiều biến chứng nếu không được phát hiện và điều trị loại bỏ nguyên nhân kịp thời. Nhận biết sớm các triệu chứng và tuân thủ hướng dẫn điều trị bằng các phương pháp tán sỏi công nghệ cao tân tiến, loại bỏ triệt để tắc nghẽn là điều quan trọng để bảo vệ chức năng thận và ngăn ngừa suy thận. Bên cạnh đó, duy trì lối sống lành mạnh khoa học và thăm khám/ tái khám định kỳ sẽ giúp giảm nguy cơ tái phát sỏi thận, hạn chế tối đa ảnh hưởng đến sức khỏe về lâu dài.
