Gan nhiễm mỡ là sự tích tụ mỡ quá ngưỡng an toàn trong tế bào gan, ảnh hưởng xấu đến chức năng hoạt động của gan. Có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh như chế độ dinh dưỡng không cân bằng, lối sống ít vận động. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng nguy cơ người ăn chay bị gan nhiễm mỡ hoàn toàn có thể xảy ra.
Menu xem nhanh:
1. Tìm hiểu triệu chứng cảnh báo gan nhiễm mỡ
Mỡ hay chất béo dư thừa bị tích tụ lại trong các tế bào gan gây nên bệnh gan nhiễm mỡ. Nguyên nhân gây bệnh phổ biến nhất thường là do bia rượu. Tuy nhiên, nhiều trường hợp mắc viêm gan nhiễm mỡ ngay cả khi không uống rượu bia. Hầu hết những người mắc bệnh không do rượu đều xuất phát từ:
– Chế độ ăn uống, sinh hoạt không lành mạnh, gây hại tới sức khỏe
– Ăn nhiều đồ chiên rán, đồ nhiều chất đạm, đồ ngọt
– Lười vận động
Một số triệu chứng cảnh báo gan nhiễm mỡ mà mọi người cần chú ý như sau:
1.1. Mệt mỏi, chán ăn
Khi mắc bệnh gan nhiễm mỡ, gan không thể thực hiện tốt các chức năng chuyển hóa. Điều này làm cho chất dinh dưỡng đưa vào cơ thể bị giảm sút. Bên cạnh đó, khả năng giải độc cũng giảm khiến lượng độc tố đưa vào máu tăng cao, làm cơ thể nhiễm độc, thiếu chất dinh dưỡng. Do đó, cơ thể người bệnh dễ bị mệt mỏi, ăn uống kém.
Mệt mỏi, chán ăn, ăn không ngon miệng, cơ thể suy nhược là những dấu hiệu gan nhiễm mỡ cần lưu ý
1.2. Đầy bụng, buồn nôn
Khi gan bị nhiễm mỡ, các tế bào gan dễ bị tổn thương làm ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng gan. Do đó, khả năng giải độc, chuyển hóa làm cho cơ thể khó tiêu kèm theo một số triệu chứng khác như:
– Nước tiểu sẫm màu
– Phân xám
1.3. Rối loạn nội tiết
Bệnh gan nhiễm mỡ nặng có thể gây rối loạn nội tiết, đối với nam giới biểu hiện gồm:
– Tuyến vú phát triển
– Gặp các bất thường về chức năng cương dương
– Tinh hoàn teo nhỏ
Ở phụ nữ, một số triệu chứng có thể xảy ra gồm:
– Tắc kinh
– Rong kinh
– Thay đổi cân nặng (tăng hoặc giảm bất thường)
1.4. Vàng da
Khi bị gan nhiễm mỡ, chức năng gan rối loạn và không thể ức chế được lượng bilirubin, gây ra triệu chứng vàng da, vàng mắt.
2. Tình trạng người ăn chay bị gan nhiễm mỡ
2.1. Lý giải nguyên nhân vì sao người ăn chay bị gan nhiễm mỡ
Thông thường, ăn chay với nguồn nguyên liệu từ thực vật không gây ra gan nhiễm mỡ. Tuy nhiên, người ăn chay vẫn có nguy cơ bị gan nhiễm mỡ do thiếu dinh dưỡng.
Theo thống kê, cả những người ăn chay cũng có 20% nguy cơ bị gan nhiễm mỡ. Chuyên gia cho rằng ăn thực phẩm chay khó có cảm giác no nên nhiều người thường tăng khẩu phần ăn. Ví dụ, người bình thường chỉ ăn một bát cơm thì khi ăn chay tăng lên ăn hai bát. Việc này khiến lượng đường nạp vào cơ thể tăng lên đáng kể.
Lý giải cụ thể về nguyên nhân ăn chay bị gan nhiễm mỡ, các chuyên gia cho răng:
– Việc ăn chay nếu dư thừa năng lượng vẫn tích tụ và chuyển thành mỡ gây ra tình trạng rối loạn mỡ máu, gan nhiễm mỡ.
– Người ăn chay không biết đa dạng thực phẩm, ăn uống mất cân bằng trong thời gian dài nên thiếu dưỡng chất cần thiết. Đặc biệt thiếu protein khiến cơ thể không vận chuyển chất béo một cách bình thường được.
– Người ăn chay thiếu khẩu phần thịt, cá, từ đó thiếu hụt protein, omega-3, canxi, sắt, iot, vitamin B12, ….
– Một số thực phẩm chay bao gồm xôi, các loại đậu, … cũng có hàm lượng bột đường, chất béo, chất đạm cao. Đặc biệt, các món chay thường được chế biến theo dạng chiên rán, kho, xào nên làm tăng lượng cholesterol xấu LDL, giảm cholesterol tốt HDL trong máu.
2.2. Ngăn tình trạng người ăn chay bị gan nhiễm mỡ
Chuyên gia tại TCI khuyến cáo người ăn chay cần chú ý cân bằng dinh dưỡng. Bạn cần tính toán để có chế độ ăn uống hợp lý, cân bằng các chất cần thiết như:
– Tinh bột
– Đạm
– Đường
– Vitamin
– Khoáng chất
Thực phẩm nào cũng quan trọng nhưng ăn nhiều quá lại không tốt. Ví dụ như trái cây, nếu bạn ăn quá nhiều trái cây đặc biệt là những loại quả dư thừa lượng đường fructose cũng chuyển hóa thành mỡ máu, mỡ gan.
Người ăn chay nếu không biết cách cân bằng dinh dưỡng dễ mắc bệnh gan nhiễm mỡ
3. Gợi ý cách phòng ngừa gan nhiễm mỡ
Không chỉ riêng người ăn chay mà tất cả mọi người nên chú ý quan tâm tới sức khỏe và thực hiện các biện pháp sau để phòng ngừa bệnh.
3.1. Kiểm soát tốt thực phẩm ăn uống mỗi ngày
Ăn nhiều đồ ăn nhanh, không cân bằng dinh dưỡng là nguyên nhân gây ra nhiều bệnh lý như:
– Béo phì
– Đái tháo đường
– Gan nhiễm mỡ
– Cao huyết áp
Vì vậy, muốn ngăn ngừa bệnh, chế độ ăn uống khoa học là yếu tố quan trọng. Chuyên gia TCI khuyến cáo mỗi người nên:
– Đa dạng thực phẩm nhất là các món giàu protein, vitamin
– Ăn các món ít đường, ít béo
– Hạn chế mỡ động vật
– Kiểm soát lượng thực phẩm, hàm lượng calories nạp vào cơ thể mỗi ngày
3.2. Vận động, tập luyện hợp lý
Ngồi lâu, thiếu vận động khiến các chất dinh dưỡng không chuyển hóa được mà còn làm tăng nguy cơ tích tụ mỡ ở gan, gây nên gan nhiễm mỡ. Mỗi ngày, bạn nên dành ra khoảng 20-30 phút để tập thể dục thể thao. Nên lựa chọn các bài tập phù hợp với thể trạng cá nhân.
Một số bài tập bạn có thể thực hiện hàng ngày bao gồm:
– Đi bộ
– Chạy
– Đạp xe
– Bơi
– Tập aerobics
– Tennis
– Cầu lông
Người cao tuổi có thể lựa chọn các hoạt động nhẹ nhàng, vừa sức hơn như tập yoga, dưỡng sinh, …
3.3. Thận trọng với các loại thuốc
Bất cứ loại thuốc nào đi vào cơ thể đều phải thông qua gan để giải độc. Do đó, để phòng ngừa gan nhiễm mỡ hiệu quả, bạn cần chú ý với việc sử dụng thuốc. Luôn luôn hỏi ý kiến bác sĩ và tuân thủ chỉ định về liều lượng của bác sĩ. Tránh tự ý mua thuốc theo đơn của người khác hay tự ý tăng giảm liều lượng.
Thăm khám tại chuyên khoa Gan mật để được tư vấn sử dụng thuốc, cách sinh hoạt và ăn uống phù hợp, an toàn
Ngay khi cơ thể xuất hiện các triệu chứng cảnh báo gan nhiễm mỡ, bạn nên đến chuyên khoa Gan mật để được thăm khám và chẩn đoán, tư vấn điều trị phù hợp. Tránh trì hoãn tạo điều kiện cho bệnh tiến triển thành các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan, ung thư gan.
