Bệnh trĩ là căn bệnh có tỷ lệ mắc rất cao trong cộng đồng mặc dù không phải bệnh lây nhiễm. Trong bài viết này, Thu Cúc TCI sẽ gửi đến quý độc giả những điều cần biết xoay quanh bệnh trĩ và các loại bệnh trĩ.
Menu xem nhanh:
1. Bệnh trĩ là gì?
Bệnh trĩ (Hemorrhoids) là hiện tượng tĩnh mạch trong trực tràng hoặc bên ngoài hậu môn sưng to do sự tắc nghẽn và ứ trệ tuần hoàn cấp máu đến hậu môn. Điều này hình thành nên các búi trĩ và các triệu chứng khác.
2. Nguyên nhân gây bệnh
Với cơ chế hình thành như trên, hiện nay chưa thực sự có yếu tố nào được cho là nguyên nhân trực tiếp gây ra bệnh trĩ. Tuy vậy, có nhiều nguyên nhân được xem như là các yếu tố tăng nguy cơ mắc bệnh như sau:
2.1. Táo bón mạn tính
Bệnh trĩ thường gặp ở những bệnh nhân táo bón kéo dài. Khi người bệnh rặn, áp lực trong ống hậu môn tăng cao hơn. Từ đó gây ra hiện tượng ứ máu trong các đám rối tĩnh mạch trĩ. Ngoài ra, điều này còn làm tổn thương các dây chằng cố định dần gây ra bệnh trĩ.
Tất cả những tình trạng này đều bắt nguồn từ việc cơ thể bị thiếu hụt chất xơ do không đủ rau xanh, hoa quả, dẫn đến đi đại tiện khó khăn. Bên cạnh đó, thói quen uống không đủ nước, ăn đồ cay nóng cũng dẫn đến táo bón, tăng nguy cơ bị bệnh trĩ.
2.2. Tăng áp lực trong ổ bụng
Ho nhiều, kéo dài, những công việc đòi hỏi đứng lâu, ngồi nhiều, người lao động nặng, người bị bệnh bí đái do u xơ tiền liệt tuyến,… làm cho áp lực trong ổ bụng tăng lên trong một thời gian dài. Từ đó gây cản trở sự hồi lưu tĩnh mạch vùng hậu môn. Bệnh trĩ sẽ dần xuất hiện. Điều này hình thành do thói quen ít vận động, thường xuyên ngồi lâu một tư thế. Đối tượng mắc bệnh trĩ này thường là người làm công việc văn phòng.
2.3. Thai kỳ của phụ nữ
Thai kỳ của phụ nữ sẽ gây cản trở dòng máu tĩnh mạch gây ứ máu ở các đệm hậu môn. Đặc biệt, thai nhi khi lớn dần lên sẽ tạo ra các áp lực lên tĩnh mạch hậu môn và trực tràng.
Đối với những sản phụ sinh thường, rặn không đúng cách khi sinh có thể gây ra bệnh trĩ.
2.4. Những nguyên nhân khác
Ngoài ra, một số yếu tố khác như quan hệ tình dục bằng cách xâm nhập hậu môn, tăng trương lực cơ thắt trong, sử dụng chất kích thích, chất có cồn,… cũng là những nguyên nhân bệnh trĩ.
Đa số người bị bệnh trĩ nằm trong độ tuổi từ 30-60 tuổi. Tỷ lệ bệnh ở nữ cũng cao hơn nam giới, chiếm tỷ lệ khoảng 60%.
Hình ảnh búi trĩ gây tắc mạch, hoại tử
3. Các loại bệnh trĩ
Thông thường có hai loại bệnh trĩ là trĩ nội (internal hemorrhoids) và trĩ ngoại (external hemorrhoids). Ngoài ra, bệnh trĩ có cả biểu hiện của trĩ nội và trĩ ngoại được gọi là bệnh trĩ hỗn hợp. Các loại bệnh trĩ khác nhau sẽ có những biểu hiện khác nhau ở từng cấp độ.
3.1. Bệnh trĩ nội
Bệnh trĩ nội là tình trạng những búi trĩ xuất hiện phía trên cơ thắt hậu môn. Bệnh trĩ nội được chia thành bốn cấp độ như sau:
Cấp độ 1: Trĩ ở mức độ nhẹ, búi trĩ nằm trong ống hậu môn hoàn toàn.
Cấp độ 2: Búi trĩ sa ra ngoài khi đi đại tiện, tự thụt vào sau đó.
Cấp độ 3: Búi trĩ sa ra ngoài, dùng tay đẩy vào mới thụt vào trong.
Cấp độ 4: Giai đoạn nặng, búi trĩ sa ra ngoài, dùng tay đẩy cũng không vào.
Ở giai đoạn sớm người bệnh không thể nhìn thấy do búi trĩ nằm hoàn toàn trong ống hậu môn. Tuy nhiên, người bệnh có thể nhận biết sớm bệnh trĩ nội thông qua các biểu hiện như sau:
– Bệnh nhân đi đại tiện kèm máu. Lượng máu tăng dần theo cấp độ bệnh. Càng về sau thì lượng máu càng nhiều hơn, có thể bắn thành các tia máu.
– Dịch nhầy nhiều bất thường
– Cảm giác ngứa rát và đau đớn khi rặn mạnh gây tổn thương lên các búi trĩ bên trong trực tràng.
– Khi bệnh chuyển sang giai đoạn nặng, các búi trĩ sa ra ngoài. Búi trĩ có kích thước không cố định, thường có màu hồng hoặc màu da. Khi sờ vào có cảm giác như các chùm cao su. Búi trĩ có thể tự co vào hoặc phải dùng tay đẩy, tùy vào cấp độ bệnh.
3.2. Bệnh trĩ ngoại
Bệnh trĩ ngoại tuy nguy hiểm hơn nhưng nhận biết và điều trị dễ dàng hơn. Điều này do búi trĩ xuất hiện hoàn toàn ở bên ngoài ống hậu môn. Người bệnh có thể cảm nhận và sờ được búi trĩ.
Bệnh trĩ ngoại cũng được chia thành bốn cấp độ như sau:
Cấp độ 1: Hình thành búi trĩ. Kích thước các búi trĩ nhỏ và nằm xung quanh hậu môn.
Cấp độ 2: Trĩ lớn dần lên, tạo cảm giác ngứa ngáy và đau rát khi ngồi.
Cấp độ 3: Tắc nghẹt búi trĩ. Lúc này, búi trĩ phát triển làm tắc đường hậu môn.
Cấp độ 4: Nhiễm trùng búi trĩ.Búi trĩ bị viêm và nhiễm trùng, rất dễ dẫn đến ung thư trực tràng và các biến chứng nguy hiểm khác.
Biểu hiện của bệnh trĩ ngoại khác với bệnh trĩ nội ở chỗ bệnh nhân sẽ chảy máu ít hơn. Tuy nhiên, bệnh trĩ ngoại gây ra đau đớn nhiều hơn và nguy hiểm hơn. Người bệnh sẽ luôn cảm thấy vướng víu, cộm khi nằm, ngồi, hoạt động,.. Ngoài ra, khi búi trĩ to ra và cọ xát với trang phục, người bệnh sẽ cảm thấy cực kỳ đau đớn.
Bệnh trĩ ngoại có nguy cơ dẫn đến ung thư trực tràng cao hơn bệnh trĩ nội.
3.3. Bệnh trĩ hỗn hợp
So với trĩ nội và trĩ ngoại thì trĩ hỗn hợp ít phổ biến hơn. Bệnh mang tính chất của cả trĩ nội và trĩ ngoại nên người bệnh sẽ thấy khó chịu và đau đớn hơn nhiều.
Hình ảnh mô tả bệnh trĩ hỗn hợp
4. Các phương pháp điều trị và phòng ngừa bệnh trĩ
4.1. Điều trị các loại bệnh trĩ
Người bệnh có phương pháp điều trị cụ thể theo chỉ định của bác sĩ thì mới có thể chấm dứt bệnh trĩ. Không được chữa bệnh trĩ bằng các bài thuốc truyền miệng chưa được kiểm chứng. Đối với tất cả các loại trĩ, thông thường có hai cách chữa trĩ tùy theo mức độ của bệnh như sau:
– Uống thuốc (điều trị nội khoa): Ở mức độ nhẹ như 1, 2, các bác sĩ sẽ cắt thuốc (có thể là thuốc ngoài da hoặc thuốc uống). Thuốc có thể cải thiện tình trạng tuần hoàn máu đến hậu môn, hạn chế tắc mạch và hỗ trợ làm teo nhỏ búi trĩ.
– Các can thiệp ngoại khoa: các thủ thuật hoặc phẫu thuật cắt trĩ là bắt buộc khi người bệnh đã đến các mức độ bệnh trĩ nặng. Ở cấp độ 3,4 thì việc điều trị bằng thuốc không còn hiệu quả nữa. Ngày nay có nhiều phương pháp cắt trĩ hiện đại, đặc biệt là phương pháp cắt trĩ Longo ít xâm lấn, ít đau. Phẫu thuật cắt trĩ sẽ xử lý sạch búi trĩ và hiện tượng sa mạch, tắc mạch.
Các bác sĩ thăm khám cho bệnh nhân bệnh trĩ
4.2. Phòng ngừa các loại bệnh trĩ
Cũng như điều trị, phòng ngừa các loại bệnh trĩ đều có cùng những nguyên tắc sau đây:
– Ăn nhiều rau xanh, hoa quả, ngũ cốc,… để bổ sung chất xơ và giữ một chế độ ăn uống hợp lý, lành mạnh, ít đồ chiên rán, dầu mỡ, cay nóng
– Uống đủ nước từ 1,5 – 2 lít nước/ngày giúp làm mềm phân và hạn chế táo bón.
– Không ngồi tại chỗ quá lâu, tăng cường vận động
– Đi đại tiện đều đặn trong một khung giờ cố định và hạn chế ngồi trên bồn cầu quá lâu…
Trên đây là những thông tin cơ bản về bệnh trĩ và các loại bệnh trĩ. Nếu thấy có biểu hiện bất thường nào ở hậu môn, chủ động thăm khám để được khám và điều trị kịp thời, hiệu quả.
