Gan là bộ phận quan trọng của cơ thể, đảm nhận rất nhiều chức năng: tổng hợp, chuyển hoá và thải độc. Khi các tế bào gan bị tổn thương sẽ giải phóng một lượng enzym hay còn gọi là men gan vào máu. Biểu hiện men gan cao phản ánh sự tổn thương các tế bào gan. Nam giới là đối tượng sử dụng nhiều bia, rượu, các chất kích thích, thói quen ăn đồ ăn nhiều chất béo,… sẽ ảnh hưởng xấu đến gan, cần đặc biệt lưu ý những dấu hiệu men gan cao để sớm có biện pháp điều chỉnh và xử trí kịp thời.
Menu xem nhanh:
1. Thế nào là men gan cao?
Men gan vốn là các enzyme xúc tác, có vai trò thực hiện các phản ứng sinh hoá tại gan, đảm nhiệm chức năng chuyển hoá các chất, men gan bao gồm:
– Alanine transaminase (ALT).
– Aspartate transaminase (AST).
– Gamma GT(GGT).
– Phosphatase kiềm (ALP).
Thông thường, khi các tế bào gan chết đi do quá trình lão hóa sẽ giải phóng một lượng men gan vào máu. Tuy nhiên, vì một số nguyên nhân như mắc các bệnh lý về gan: viêm gan, xơ gan, tắc đường mật, ung thư gan, rối loạn chuyển hóa,… khiến sự phá huỷ tế bào gan trở nên nhiều hơn bình thường, nồng độ men gan phóng thích vào máu cao hơn. Mức độ men gan tăng cao hơn chỉ số bình thường khoảng 2 lần được xem là mức độ nhẹ, từ 2 đến 5 lần là mức độ trung bình và trên 5 lần là mức độ nặng.
Men gan cao là dấu hiệu cho biết gan đang gặp tổn thương
2. Nguyên nhân gây men gan cao
Men gan cao xuất phát từ các tổn thương gan quá mức, một số nguyên nhân phổ biến gây men gan cao gồm:
– Virus viêm gan: 5 loại virus nguy hiểm là A,B,C,D và E. Chúng sẽ phá huỷ tế bào gan khi xâm nhập vào cơ thể. Trong đó, nguy hiểm nhất là virus viêm gan B và C, vừa có khả năng gây viêm gan cấp tính và mạn tính tăng nguy cơ gây xơ gan, ung thư gan.
– Sử dụng quá nhiều rượu bia: Rượu bia cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tổn thương và làm suy giảm chức năng gan. Ngoài bệnh lý về gan do rượu thì sử dụng nhiều bia rượu cũng gây ảnh hưởng đến rất nhiều cơ quan nội tạng khác như dạ dày, tim mạch, thần kinh…
– Lạm dụng thuốc quá mức: Hầu hết các loại thuốc điều trị kháng viêm, kháng lao hay thuốc giảm đau… đều được chuyển hoá tại gan. Bệnh men gan cao có thể xảy ra do tình trạng lạm dụng thuốc quá mức, khiến gan bị tổn thương.
– Chế độ ăn không khoa học: Ăn các loại thực phẩm bẩn, mốc, chứa nhiều chất bảo quản… đều sẽ tạo ra một lượng độc tố nhất định, gây viêm gan, men gan cao, nguy hiểm hơn đó là ung thư gan.
– Bệnh lý đường mật: Một số bệnh lý đường mật cũng gây ảnh hưởng đến sức khoẻ của gan, bao gồm: Sỏi mật, nhiễm trùng đường mật, khối u đường mật…
– Một số bệnh lý liên quan khác cũng có thể làm men gan cao như: bệnh lý tim mạch, bệnh hô hấp, rối loạn chuyển hoá sắt, đái tháo đường…
Men gan cao thường do nhiều nguyên nhân khác nhau
3. Men gan cao có nguy hiểm không?
Men gan cao báo hiệu tình trạng tổn thương gan lâu dài. Tuy nhiên, triệu chứng của men gan cao lại không hề rõ ràng nên người bệnh thường có xu hướng chủ quan, không để ý nên vô tình bỏ qua “thời điểm vàng” để điều trị bệnh. Tình trạng men gan cao nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến nhiều mối nguy hại cho sức khỏe như:
Men gan cao làm tăng nguy cơ viêm gan mạn tính, xơ gan, ung thư gan: Men gan cao kéo dài và không được phát hiện kịp thời sẽ dẫn tới xơ gan, ung thư gan… Đặc biệt, với những người men gan cao do nhiễm virus viêm gan B có tỉ lệ xơ gan và ung thư gan cao hơn gấp nhiều lần so với người bình thường.
Các triệu chứng ban đầu của men gan cao thường âm thầm, rất khó phát hiện. Vì vậy nếu thấy có dấu hiệu nghi ngờ, bạn nên đến và thăm khám tại chuyên khoa gan mật để được điều trị kịp thời phòng ngừa xơ gan, ung thư gan.
3. Dấu hiệu men gan cao và cách xử trí
3.1. Biểu hiện men gan cao là thế nào?
Các triệu chứng men gan cao ban đầu thường không rõ ràng, khi men gan càng tăng cao, mức độ biểu hiện triệu chứng cũng sẽ tăng theo. Rất nhiều người khi “vô tình” phát hiện men gan cao khi thăm khám sức khỏe định kỳ.
Một số dấu hiệu men gan cao:
– Người bệnh có biểu hiện chán ăn, buồn nôn và nôn, đau bụng.
– Sốt nhẹ, người mệt mỏi.
– Đau tức hạ sườn phải: Khi men gan tăng cao, người bệnh sẽ cảm giác đau tức âm ỉ ở vùng hạ sườn phải.
– Phát ban, mẩn ngứa: Chức năng gan bị huỷ hoại khiến độc tố tích tụ vào trong cơ thể, gây ra hiện tượng mẩn ngứa trên da.
– Nước tiểu sẫm màu: Đây là trường hợp men gan cao do tắc mật. Tắc mật làm cho bilirubin không thể đi vào đường tiêu hoá và thải qua đường nước tiểu gây ra hiện tượng nước tiểu sẫm màu.
– Vàng da, vàng mắt: Đây là triệu chứng đặc trưng ở người có men gan cao. Tuy nhiên, khi bạn nhận ra sự thay đổi về màu da thì bệnh cũng đã sang giai đoạn nặng, gan bị tổn thương nặng.
Để đảm bảo kiểm soát lượng men gan cũng như phát hiện sớm các tình trạng bệnh lý của gan, bạn nên thăm khám và điều trị thường xuyên tại các chuyên khoa gan mật để đảm bảo sức khỏe luôn ổn định nhất.
Mẩn ngứa, phát ban là một trong những biểu hiện men gan cao
3.2. Cần làm gì khi có biểu hiện men gan cao?
Để đảm bảo phòng ngừa và điều trị men gan cao một cách hiệu quả, người bệnh phải tuân theo phác đồ điều trị của bác sĩ, đồng thời xây dựng cho mình một lối sống lành mạnh, đảm bảo sức khỏe tối đa.
– Chế độ dinh dưỡng phù hợp: Kiêng tuyệt đối rượu, bia, thuốc lá, cà phê. Sử dụng các loại thực phẩm giàu vitamin A, B1, B2, B6 như sữa tươi, lòng đỏ trứng gà, ngũ cốc, thịt nạc, ăn nhiều rau xanh bổ sung chất xơ…
– Chế độ nghỉ ngơi hợp lý: Ngủ đủ giấc, ngủ sớm, tránh thức khuya, căng thẳng kéo dài.
– Uống nhiều nước: Nước giúp đẩy nhanh quá trình tuần hoàn máu và tăng cường hoạt động của tế bào gan, giúp quá trình thải độc hiệu quả hơn. Bạn nên uống đủ lượng nước theo tỉ lệ cân nặng của bản thân mỗi ngày.
– Kiểm tra tổng thể định kỳ 6 tháng 1 lần tại chuyên khoa gan mật để phát hiện và điều trị kịp thời các bệnh lý về gan.
Bài viết đã nêu rõ các biểu hiện men gan cao và những điều cần lưu ý khi gặp tình trạng này. Từ các nguyên nhân gây bệnh, hãy xây dựng lối sống lành mạnh để đảm bảo men gan ở mức ổn định. Xét nghiệm men gan và khám gan định kỳ là điều cần thiết để bảo vệ lá gan của bạn.
