Viêm phổi là một bệnh lý hô hấp phổ biến nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách. Khi thời tiết thay đổi thất thường và môi trường ô nhiễm ngày càng gia tăng, tỷ lệ người mắc viêm phổi đang có xu hướng tăng cao. Vậy làm thế nào để điều trị viêm phổi hiệu quả? Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu đến bạn 4 phương pháp điều trị bệnh viêm phổi phổ biến – giúp bạn hiểu rõ và lựa chọn hướng điều trị phù hợp, bảo vệ tốt nhất cho sức khỏe của mình và cả người thân.

1. Tìm hiểu về bệnh lý viêm phổi

1.1. Bệnh viêm phổi là gì?

Viêm phổi là tình trạng nhiễm trùng tại nhu mô phổi, khiến phế nang chứa đầy dịch tiết, mủ hoặc đờm, gây cản trở hô hấp. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, thể trạng người bệnh và mức độ tiến triển, phác đồ điều trị sẽ được cá thể hóa cho từng trường hợp cụ thể.

1.2. Nguyên nhân

Tác nhân gây viêm phổi

– Vi khuẩn (phổ biến nhất, điển hình là Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae…).

– Virus (như cúm, RSV…).

– Nấm (ít gặp hơn, thường xuất hiện ở người suy giảm miễn dịch).

Các con đường xâm nhập vào phổi

– Đường hô hấp.

– Đường máu.

– Hệ bạch huyết.

– Từ các vùng lân cận (hiếm gặp).

– Nguy cơ mắc bệnh cao ở trẻ nhỏ, người cao tuổi, người bị nhiễm lạnh, hoặc sinh sống trong môi trường ô nhiễm, thời điểm giao mùa…

Vi khuẩn là một trong những tác nhân gây viêm phổi

1.3. Phân loại bệnh viêm phổi theo môi trường mắc bệnh

Viêm phổi cộng đồng

– Định nghĩa: Là dạng viêm phổi mắc phải bên ngoài cơ sở y tế.

– Đặc điểm: Nguyên nhân thường do vi khuẩn hoặc virus phổ biến trong cộng đồng.

– Cách điều trị: Phần lớn trường hợp nhẹ có thể điều trị tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ, kết hợp sử dụng thuốc kháng sinh, nghỉ ngơi và chăm sóc hỗ trợ.

Viêm phổi bệnh viện

– Định nghĩa: Là tình trạng nhiễm trùng mô phổi phát sinh sau ≥48 giờ nhập viện hoặc liên quan đến các thủ thuật y tế (thở máy, mở khí quản…).

– Đặc điểm: Do các chủng vi khuẩn kháng thuốc mạnh, tiến triển nhanh và dễ gây biến chứng nặng.

– Cách điều trị: Bắt buộc phải điều trị nội trú dưới sự giám sát của bác sĩ. Phác đồ thường sử dụng kháng sinh phổ rộng, phối hợp nhiều nhóm thuốc.

2. Chẩn đoán bệnh viêm phổi

2.1. Chẩn đoán lâm sàng

Bác sĩ sẽ đánh giá các triệu chứng điển hình để nghi ngờ và hướng đến chẩn đoán viêm phổi, bao gồm:

– Sốt cao (thường trên 38 độ C), có thể kèm theo ớn lạnh, đổ mồ hôi.

– Ho: ban đầu ho khan, sau đó chuyển thành ho có đờm.

– Đau tức ngực: cảm giác đau tăng khi ho hoặc thở sâu.

– Khó thở: thở nhanh, khò khè, hơi thở nông.

– Da tái nhợt, xanh tím, đặc biệt ở môi, đầu ngón tay, chân – dấu hiệu của thiếu oxy máu.

Các dấu hiệu lâm sàng này giúp định hướng bước đầu và xác định mức độ nghiêm trọng của bệnh nhân trước khi thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu hơn.

Việc chẩn đoán viêm phổi cần dựa trên kết hợp giữa lâm sàng và cận lâm sàng, giúp xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh, mức độ tổn thương phổi và hướng điều trị phù hợp

2.2. Chẩn đoán cận lâm sàng

Để xác nhận chẩn đoán và phân biệt nguyên nhân gây bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm sau:

– Chụp X quang phổi và CT ngực: giúp phát hiện tổn thương mô phổi, mức độ lan tỏa và vị trí viêm.

– Xét nghiệm máu tổng quát: đánh giá tình trạng viêm (tăng bạch cầu), CRP, procalcitonin…

– Soi cấy đờm hoặc cấy máu: tìm tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus hoặc nấm.

– Xét nghiệm khí máu động mạch: đo nồng độ Oxy (PaO₂), CO₂ (PaCO₂) để đánh giá mức độ suy hô hấp.

– Nội soi phế quản: được chỉ định trong các trường hợp cần lấy mẫu dịch hoặc mô từ sâu bên trong phổi để phân tích, đặc biệt khi bệnh không đáp ứng với điều trị ban đầu hoặc nghi ngờ các nguyên nhân đặc biệt.

Lưu ý quan trọng:

Việc chẩn đoán viêm phổi không nên chỉ dựa trên triệu chứng đơn thuần, bởi các dấu hiệu như ho, sốt, khó thở có thể gặp ở nhiều bệnh lý hô hấp khác như cúm, hen suyễn, viêm phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)… Do đó, việc đến khám và làm xét nghiệm đầy đủ là cần thiết để được điều trị đúng và kịp thời.

3. Phương pháp điều trị viêm phổi

Việc điều trị viêm phổi cần được thực hiện càng sớm càng tốt để kiểm soát nhiễm trùng và ngăn ngừa biến chứng. Phác đồ điều trị sẽ tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ nghiêm trọng và thể trạng của từng bệnh nhân.

3.1. Điều trị viêm phổi theo thuốc

Điều trị theo triệu chứng

Sau khi thăm khám và chẩn đoán, bác sĩ sẽ kê đơn các loại thuốc để giảm bớt các triệu chứng khó chịu như:

– Thuốc hạ sốt nếu người bệnh sốt cao, ớn lạnh

– Thuốc long đờm hoặc giảm ho giúp làm sạch đường hô hấp

– Thuốc giãn phế quản (nếu có khó thở hoặc thở khò khè)

Việc kiểm soát tốt các triệu chứng sẽ giúp người bệnh hồi phục nhanh hơn và hạn chế tình trạng suy hô hấp.

Điều trị theo nguyên nhân

Tùy theo loại tác nhân gây viêm phổi, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp:

– Viêm phổi do vi khuẩn.

– Sử dụng kháng sinh phù hợp, có thể dùng đường uống hoặc tiêm truyền nếu nặng.

– Viêm phổi do virus.

Không dùng kháng sinh. Người bệnh cần:

– Nghỉ ngơi đầy đủ và nạp đủ dinh dưỡng.

– Uống nhiều nước.

– Sử dụng thuốc hạ sốt hoặc thuốc điều trị triệu chứng nếu cần.

– Viêm phổi do nấm.

– Sử dụng thuốc kháng nấm đặc hiệu theo chỉ định bác sĩ.

3.2. Điều trị viêm phổi ở nhà

Trong những trường hợp viêm phổi nhẹ, người bệnh hoàn toàn có thể điều trị tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ. Thông thường, triệu chứng sẽ cải thiện sau vài ngày nếu tuân thủ đúng phác đồ. Điều này áp dụng cho những người có điểm CURB 65 từ 0 – 1, hoặc một số trường hợp điểm 2 nhưng được bác sĩ đánh giá có thể theo dõi tại nhà an toàn.

– Uống thuốc theo hướng dẫn.

– Nghỉ ngơi đầy đủ.

– Uống nhiều nước.

– Giữ vệ sinh răng miệng.

– Duy trì độ ẩm không khí.

– Ăn uống đủ chất.

Người bệnh cần thực hiện chế độ ăn uống hợp lý

Tóm tắt lại, viêm phổi là bệnh lý không thể chủ quan, nhưng hoàn toàn có thể điều trị hiệu quả nếu được phát hiện kịp thời và tuân thủ đúng phương pháp. Hai phương pháp chính – dùng thuốc (đặc biệt là kháng sinh) và chăm sóc hỗ trợ tại nhà – đều đóng vai trò quan trọng trong quá trình hồi phục. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ khi có triệu chứng bất thường và duy trì lối sống lành mạnh để phòng ngừa bệnh tái phát. Chủ động bảo vệ sức khỏe chính là cách tốt nhất để đẩy lùi viêm phổi.