Menu xem nhanh:
Vai trò của sắt trong huyết thanh
Sắt là một thành phần quan trọng trong quá trình tạo thành huyết thanh nuôi sống cơ thể. (ảnh minh họa)
Sắt là một khoáng chất thiết yếu cần thiết để duy trì sự sống cho cơ thể. Sắt được nạp chủ yếu qua con đường ăn uống. Tuy nhiên, sắt lại chỉ được hấp thụ rất ít, khoảng dưới 10% tổng lượng sắt mà chúng ta nạp vào cơ thể qua ăn uống hàng ngày.
Sắt có vai trò tham gia vào quá trình hô hấp tế bào, tạo nên hemoglobin, myoglobin vận chuyển Oxy đến các tế bào trên cơ thể. Ion sắt cũng là thành phần của các enzyme catalase, peroxidase hay cytocrom, flavoprotein nội tế bào, Các protein Fe-S vận chuyển,… Một phần khác sắt được dự trữ dưới dạng ferritin và hemosiderin ở ruột, gan và tủy xương.
Nhu cầu sắt ở mỗi người là khác nhau, phụ thuộc vào lứa tuổi, giới tính, sự phát triển của cơ thể, phụ nữ có thai, các quá trình kinh nguyệt, nuôi con bú cần được bổ sung lượng sắt lớn hơn.
Nếu thiếu sắt lâu dần sẽ gây cạn kiệt sắt ở dạng dự trữ. Khi đó dẫn tới tình trạng thiếu máu, thiếu sắt.
Ngược lại nếu dư thừa sắt, cũng làm suy giảm chức năng của các cơ quan như tim, gan, tụy,… lâu dần sẽ gây suy đa tạng nguy hiểm cho người bệnh.
Xét nghiệm sắt huyết thanh là gì?
Xét nghiệm sắt huyết thanh giúp đánh giá tình trạng sắt trong cơ thể, các bệnh lý liên quan đến huyết thanh và có biện pháp điều chỉnh cũng như xử trí hiệu quả. (ảnh minh họa)
Xét nghiệm sắt huyết thanh là xét nghiệm đo hàm lượng sắt có trong huyết thanh của cơ thể người bệnh, để phục vụ cho quá trình chẩn đoán, phát hiện một số bệnh lý trong đó có các bệnh lý về máu, từ đó sớm đưa ra biện pháp điều trị hiệu quả.
Do hàm lượng sắt huyết thanh thay đổi liên tục trong một ngày, hoặc từ ngày này qua ngày khác nên thường được đo cùng với các xét nghiệm sắt khác như xét nghiệm khả năng gắn sắt tối ưu. Đặc biệt, xét nghiệm này cần thiết với những bệnh nhân có biểu hiện triệu chứng của chứng thiếu máu – thừa sắt quá mức, từ đó giúp chẩn đoán bệnh, đưa ra hướng điều trị tốt nhất.
Các trường hợp chỉ định xét nghiệm sắt huyết thanh
Xét nghiệm sắt huyết thanh thường không được yêu cầu kiểm tra thường xuyên để sàng lọc, phát hiện bệnh mà được chỉ định khi có phát hiện bất thường. Trong trường hợp nghi ngờ thiếu hụt sắt hoặc quá tải sắt, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện xét nghiệm.
Thiếu máu thiếu sắt
Thiếu máu thiếu sắt gây ra tình trạng hoa mắt, chóng mặt, đau đầu, mệt mỏi,… (ảnh minh họa)
Thiếu sắt giai đoạn đầu thường không gây triệu chứng hay nguy hiểm gì, chỉ đến khi nguồn sắt bị thiếu hụt nhiều khiến cơ thể thiếu máu và gây ra nhưng triệu chứng cụ thể như:
- Mệt mỏi kéo dài
- Chóng mặt
- Nhức đầu
- Ốm yếu
Nếu thiếu sắt nặng có thể gây khó thở, đau ngực, đau chân, đau đầu,.. Trẻ em bị thiếu máu nặng có thể bị nhận thức kém.
Triệu chứng khi quá tải sắt
Khi bị quá tải sắt, người bệnh sẽ có một số biểu hiện sau:
- Đau khớp
- Đau bụng
- Rối loạn nhịp tim
- Giảm ham muốn tình dục
- Mệt mỏi
Các yếu tố gây ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm sắt huyết thanh
Nếu gần đây bạn uống thuốc sắt, truyền máu hay tiêu thụ thực phẩm giàu sắt thì kết quả xét nghiệm cũng sẽ bị ảnh hưởng. Đặc biệt, khi sử dụng rượu, ma túy, thuốc tránh thai,… sẽ làm tăng lượng sắt trong máu. Bên cạnh đó một số thuốc như metformin, testosterone, ACTH hay aspirin liều lượng lớn làm giảm lượng sắt trong huyết thanh.
Căng thẳng hoặc thiếu ngủ cũng có thể khiến giảm nồng độ sắt trong huyết thanh so với người bình thường. Vì vậy không nên thực hiện xét nghiệm sắt huyết thanh riêng lẻ mà nên kết hợp với các xét nghiệm khác để tăng độ tin cậy và cho kết quả chính xác nhất.
