Hiện nay, vắc xin viêm não mô cầu Menactra đã được sử dụng rộng rãi tại Việt Nam, mang lại hiệu quả phòng bệnh cao, hạn chế tối đa nguy cơ mắc bệnh cũng như nguy cơ đối mặt với các biến chứng bệnh nguy hiểm. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết phác đồ tiêm để đạt hiệu quả cao nhất.
Menu xem nhanh:
1. Tìm hiểu về bệnh lý viêm não mô cầu
1.1. Định nghĩa viêm não mô cầu
Bệnh lý viêm não mô cầu là bệnh truyền nhiễm cấp tính thông qua đường hô hấp. Bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ trong mùa đông xuân, đặc trưng bởi tình trạng viêm màng quanh não hoặc tủy sống do sự tấn công từ vi khuẩn.
Viêm não mô cầu được chia thành 4 nhóm A, B, C, D trong đó viêm màng não mô cầu nhóm A là thường gặp nhất tại nước ta. Bên cạnh 4 nhóm điển hình trên còn 4 nhóm huyết thanh gây bệnh W – 135, X, Y và Z tuy ít độc lực hơn nhưng vẫn có thể tấn công và gây ra những biến chứng nguy hiểm ở trẻ có hệ miễn dịch kém.
Biến chứng của bệnh lý viêm não mô cầu được chia thành 2 nhóm gồm các biến chứng sớm và muộn, trong đó:
– Biến chứng sớm gồm tăng áp lực nội sọ, đông máu nội mạch rải rác, co giật, trụy tuần hoàn và suy giảm chức năng các cơ quan.
– Biến chứng muộn gồm mất thính lực, thị lực, suy giảm thần kinh kéo dài, não bộ kém phát triển và hoại tử dẫn đến cụt chi.
Bệnh lý viêm não mô cầu là bệnh truyền nhiễm cấp tính thông qua đường hô hấp.
1.2. Nguyên nhân viêm não mô cầu
Bệnh lý viêm não mô cầu gây ra bởi vi khuẩn Neisseria meningitidis. Chủng vi khuẩn này thường xuất hiện ở dạng hai tế bào bên cạnh nhau như hai hạt cà phê, gram (-) và nằm trong bào tương của bạch cầu đa nhân.
Vi khuẩn Neisseria meningitidis được bao bọc trong một lớp vỏ chứa độc tố gây bệnh với tốc độ sản xuất nội độc tố cao gấp 100 thậm chí 1000 lần so với những loại vi khuẩn khác. Chính vì vậy khi xâm nhập cơ thể, nó sản sinh ra một lượng độc tố đậm đặc, theo máu chuyển đến tim, gây ảnh hưởng đến khả năng lưu thông máu và tạo áp lực lên mạch máu toàn cơ thể. Theo thời gian, các mạch máu này xuất huyết gây tổn thương các cơ quan nội tạng.
Sức đề kháng của vi khuẩn Neisseria meningitidis rất yếu, chỉ sống được vài giờ khi ra khỏi cơ thể. Vi khuẩn bị tiêu diệt ở nhiệt độ 56 độ C trong 30 phút hoặc 60 độ C trong 10 phút, tuy nhiên có thể tồn tại trong nhiệt độ -20 độ C.
1.3. Dấu hiệu nhận biết
Sau khi nhiễm vi khuẩn gây bệnh, người bệnh sẽ có những biểu hiện sau:
– Sốt cao đột ngột, có thể lên tới 41 độ C.
– Đau mỏi cơ.
– Đau họng, ho.
– Mệt mỏi.
– Ớn lạnh.
– Đau đầu.
– Co giật.
– Ngủ li bì.
– Ăn kém.
– Buồn nôn, nôn.
– Cứng cổ.
Bên cạnh những dấu hiệu trên, người bị viêm não mô cầu còn xuất hiện những nốt tử ban trên da sau khi sốt 1 – 2 ngày. Những nốt tử ban này là ban da hoại tử có màu xanh tím hoặc đỏ thẫm, nổi bật trên da với đường kính khoảng 1 – 5mm, xuất hiện độc lập hoặc liên kết tạo thành đám và lan truyền nhanh chóng, hình thành vùng da hoại tử bề mặt phẳng.
Nhìn chung, các triệu chứng bệnh lý viêm não mô cầu khá tương tự triệu chứng các bệnh viêm đường hô hấp và dễ gây nhầm lẫn. Tuy nhiên đối với viêm não mô cầu, các triệu chứng bệnh thường diễn biến nhanh chóng và tệ theo thời gian. Do đó nếu phát hiện những dấu hiệu trên, người bệnh cần đi khám và điều trị sớm nhất có thể.
2. Tìm hiểu về vắc xin viêm não mô cầu Menactra
2.1. Chỉ định sử dụng vắc xin viêm não mô cầu Menactra
Trước đây nước ta lưu hành hai loại vắc xin viêm não mô cầu AC và BC, tuy nhiên gần đây loại vắc xin AC đã ngưng sản xuất trên toàn cầu mà thay bằng vắc xin Menactra sản xuất bởi Sanofi Pasteur (Pháp) phòng được cả 4 tuýp huyết thanh gây bệnh A, C, Y và W-135. Những tuýp này không có khả năng miễn dịch chéo nên việc tiêm phòng đầy đủ là rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe hiệu quả. Vắc xin được bảo quản ở nhiệt độ 2-8 độ C, không đóng đá.
Vắc xin Menactra sản xuất bởi Sanofi Pasteur (Pháp) phòng được cả 4 tuýp huyết thanh gây bệnh A, C, Y và W-135.
Đối tượng
Vắc xin Menactra được chỉ định cho trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn không quá 55 tuổi.
Phác đồ tiêm
– Trẻ từ 9 – 23 tháng: Tiêm 2 liều cách nhau ít nhất 3 tháng.
– Trẻ từ 2 tuổi trở lên và người lớn dưới 55 tuổi: Tiêm 1 liều duy nhất.
– Nhóm từ 15 – 55 tuổi có nguy cơ cao mắc bệnh có thể được chỉ định tiêm mũi nhắc lại cách mũi trước đó ít nhất 4 năm.
Hướng dẫn tiêm
Vắc xin Menactra được chỉ định tiêm bắp, tốt nhất là mặt trước – ngoài của đùi hoặc vùng cơ delta (tùy theo tuổi và khối cơ). Tuyệt đối không tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm trong, dưới da với vắc xin Menactra.
Bên cạnh đó cần lưu ý một số khoảng cách tiêm giữa vắc xin Menactra và các loại vắc xin khác:
– Các loại vắc xin 6in1, 5in1, 4in1 hoặc DPT có thể tiêm chung cùng ngày hoặc nếu tiêm 4 loại kia trước thì khuyến khích 6 tháng sau mới tiêm Menactra. Nếu đã tiêm vắc xin Menactra trước thì không giới hạn thời gian tiêm 4 loại vắc xin trên.
– Tiêm cách vắc xin VA – Mengoc – BC 2 tháng.
– Tiêm cách vắc xin Prevenar 13 khoảng 1 tháng, tốt nhất nên hoàn thành phác đồ tiêm Prevenar 13 trước Menactra.
– Trẻ dưới 18 tuổi không tiêm Typhim cùng ngày.
Vắc xin Menactra được chỉ định cho trẻ từ 9 tháng tuổi và người lớn không quá 56 tuổi.
2.2. Chống chỉ định sử dụng vắc xin viêm não mô cầu Menactra
Không thực hiện tiêm Menactra với các đối tượng sau:
– Người phản ứng quá mẫn với bất kỳ thành phần nào trong vắc xin.
– Người mắc phải hội chứng Guillain – Barré.
– Người đang sốt, bị nhiễm khuẩn cấp tính, dị ứng tiến triển.
Bên cạnh đó cần thận trọng khi tiêm Menactra trong trường hợp:
– Phụ nữ có thai cần cân nhắc kỹ lợi ích và nguy cơ khi tiêm.
– Người bị suy giảm miễn dịch, thiếu hụt bổ thể hoặc đang trong thời gian sử dụng các thuốc ức chế miễn dịch có khả năng không đáp miễn dịch đầy đủ với vắc xin.
– Người giảm tiểu cầu, rối loạn đông máu.
Trong mọi trường hợp cơ sở y tế thực hiện tiêm vắc xin Menactra đều phải chuẩn bị sẵn thiết bị và dụng cụ đề phòng sốc phản vệ.
2.3. Lưu ý khi sử dụng vắc xin
Tương tự như các loại khác, vắc xin Menactra đã được kiểm định an toàn sử dụng, tuy nhiên không loại trừ trường hợp xảy ra những phản ứng phụ không mong muốn trong vòng 7 ngày sau tiêm bao gồm:
– Trẻ từ 9 – 24 tháng: Đau, nổi ban hoặc sưng nhẹ tại vị trí tiêm.
– Trẻ từ 2 – 10 tuổi: Đau và sưng tại vị trí tiêm kèm một vài phản ứng như tiêu chảy, ngủ gà hoặc chán ăn.
– Trẻ từ 11 – 18 tuổi và người trưởng thành dưới 56 tuổi: Đau và sưng tại vị trí tiêm kèm đau đầu, mệt mỏi.
Nhìn chung, các triệu chứng thường nhẹ, tự biến mất sau vài ngày và việc tiêm vắc xin Menactra được khuyến khích bởi lợi ích nó mang lại cao hơn nhiều lần so với nguy cơ rủi ro. Tuy nhiên, hãy theo dõi kỹ tình trạng sau tiêm của bạn hoặc người thân để phát hiện nếu xuất hiện bất thường và xử lý kịp thời.
Trên đây là những thông tin gửi tới bạn về vắc xin Menactra viêm não mô cầu cũng như đối tượng chỉ định tiêm và phác đồ tiêm tương ứng. Hi vọng bài viết đã giải đáp được thắc mắc của bạn và nếu bạn có câu hỏi về tiêm chủng nói riêng hay các vấn đề sức khỏe nói chung, bạn hãy liên hệ tới Thu Cúc TCI để được giải đáp nhé.
