Ung thư cổ tử cung là một trong những mối đe dọa nghiêm trọng đối với sức khỏe phụ nữ trên toàn thế giới. Hàng năm, có hàng trăm nghìn ca mắc mới và tử vong do căn bệnh này gây ra. Tuy nhiên, với sự ra đời của vắc-xin chống ung thư cổ tử cung, chúng ta đã có một công cụ mạnh mẽ để ngăn ngừa căn bệnh này ngay từ giai đoạn đầu. Bài viết sau cung cấp thông tin chi tiết về vắc-xin chống ung thư cổ tử cung, cách thức hoạt động, hiệu quả và tầm quan trọng của nó trong việc bảo vệ sức khỏe phụ nữ, đọc ngay bạn nhé.
Menu xem nhanh:
1. Ung thư cổ tử cung và nguyên nhân phát sinh bệnh
Ung thư cổ tử cung là loại ung thư phát triển ở cổ tử cung – phần nối giữa tử cung và âm đạo. Nguyên nhân chính gây ung thư cổ tử cung là human papilloma virus (HPV). HPV là virus phổ biến, lây qua quan hệ tình dục. Có nhiều chủng HPV khác nhau, nhưng chỉ một số ít trong đó có khả năng gây ung thư cổ tử cung, được gọi là các chủng HPV nguy cơ cao.
Khi nhiễm HPV nguy cơ cao, virus có thể tồn tại trong cơ thể nhiều năm mà không gây triệu chứng. Tuy nhiên, theo thời gian, nó có thể gây những thay đổi trong tế bào cổ tử cung, dẫn đến sự phát triển của các tế bào tiền ung thư và cuối cùng là ung thư. Đây là lý do việc phòng ngừa HPV thông qua tiêm vắc-xin là rất quan trọng.
HPV là virus phổ biến, lây qua quan hệ tình dục
2. Vaccine chống ung thư cổ tử cung là vaccine gì?
Vaccine chống ung thư cổ tử cung, còn được gọi là vắc-xin HPV, là một loại vắc-xin được thiết kế để bảo vệ cơ thể khỏi các chủng HPV nguy cơ cao có khả năng gây ung thư cổ tử cung. Vắc-xin này hoạt động bằng cách kích thích hệ miễn dịch của cơ thể tạo ra kháng thể chống lại các chủng HPV cụ thể.
Hiện nay, trên toàn thế giới, có ba loại vắc-xin HPV được sử dụng rộng rãi:
– Vắc-xin Cervarix: Chống lại hai chủng HPV nguy cơ cao là 16 và 18.
– Vắc-xin Gardasil: Chống lại bốn chủng HPV, bao gồm 6, 11, 16 và 18.
– Vắc-xin Gardasil 9: Chống lại chín chủng HPV, bao gồm 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58.
Các vắc-xin này không chỉ chống ung thư cổ tử cung mà còn có thể ngăn ngừa các loại ung thư khác liên quan đến HPV như ung thư âm hộ, âm đạo, hậu môn và một số loại ung thư vùng đầu cổ.
3. Hiệu quả của vaccine chống ung thư cổ tử cung
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh hiệu quả ấn tượng của vắc-xin HPV trong ngăn ngừa ung thư cổ tử cung và một số loại ung thư khác liên quan đến HPV. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vắc-xin HPV có hiệu quả lên đến 90% trong ngăn ngừa nhiễm HPV và gần 100% trong ngăn ngừa các tổn thương tiền ung thư do các chủng HPV được bao phủ trong vắc-xin gây ra.
Một nghiên cứu dài hạn tại Úc, nơi đã triển khai chương trình tiêm chủng HPV quốc gia từ năm 2007, cho thấy tỷ lệ nhiễm HPV ở phụ nữ trẻ đã giảm đáng kể. Cụ thể, tỷ lệ nhiễm các chủng HPV được bao phủ trong vắc-xin đã giảm từ 22,7% xuống còn 1,5% chỉ sau 10 năm triển khai chương trình.
Ngoài ra, vắc-xin HPV cũng đã chứng minh khả năng bảo vệ chéo chống lại một số chủng HPV không được bao phủ trực tiếp trong vắc-xin. Điều này có nghĩa là vắc-xin có thể mang lại lợi ích bảo vệ rộng hơn so với dự kiến ban đầu.
4. Đối tượng nên tiêm vắc-xin và lịch tiêm chủng
4.1. Đối tượng nên tiêm vắc-xin chống ung thư cổ tử cung
Vắc-xin HPV được khuyến cáo tiêm cho cả nam và nữ, bắt đầu từ độ tuổi 9-14. Lý do khuyến cáo tiêm vắc-xin ở độ tuổi này là vì:
– Hệ miễn dịch ở lứa tuổi này đáp ứng tốt nhất với vắc-xin.
– Vắc-xin có hiệu quả cao nhất khi được tiêm trước khi có quan hệ tình dục lần đầu tiên.
Mặc dù vắc-xin HPV được khuyến cáo tiêm ở độ tuổi trẻ, nhưng người lớn vẫn có thể hưởng lợi từ việc tiêm vắc-xin này. Nhiều quốc gia đã mở rộng khuyến cáo tiêm vắc-xin HPV cho người lớn đến 45 tuổi.
Vắc-xin HPV được khuyến cáo tiêm cho cả nam và nữ, bắt đầu từ độ tuổi 9-14.
4.2. Lịch tiêm chủng vắc-xin chống ung thư cổ tử cung
Lịch tiêm chủng thường bao gồm 2-3 mũi, tùy thuộc vào độ tuổi bắt đầu tiêm:
– Đối với người dưới 15 tuổi: 2 mũi, cách nhau 6-12 tháng.
– Đối với người từ 15 tuổi trở lên: 3 mũi, theo lịch 0, 1-2 tháng và 6 tháng.
5. An toàn và tác dụng phụ của vaccine chống ung thư cổ tử cung
Vắc-xin HPV đã được chứng minh là an toàn qua hàng triệu liều đã được sử dụng trên toàn thế giới. Các nghiên cứu dài hạn và hệ thống giám sát an toàn vắc-xin không phát hiện bất kỳ mối lo ngại nghiêm trọng nào về an toàn của loại vắc-xin này.
Tuy nhiên, như mọi loại vắc-xin khác, vắc-xin HPV có thể gây ra một số tác dụng phụ nhẹ và tạm thời như: Đau, sưng hoặc đỏ tại vị trí tiêm; sốt nhẹ; đau đầu; buồn nôn… Các tác dụng phụ này thường tự hết sau vài ngày và không gây ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe.
6. Tầm quan trọng của việc kết hợp tiêm vắc-xin với tầm soát ung thư cổ tử cung
Mặc dù vắc-xin HPV rất hiệu quả trong việc ngăn ngừa nhiễm HPV và các bệnh liên quan, nhưng nó không thể bảo vệ chống lại tất cả các chủng HPV có khả năng gây ung thư. Vì vậy, việc kết hợp tiêm vắc-xin với tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ là rất quan trọng.
Tầm soát ung thư cổ tử cung bao gồm xét nghiệm Pap và/hoặc xét nghiệm HPV, giúp phát hiện sớm các tổn thương tiền ung thư hoặc ung thư giai đoạn đầu. Việc phát hiện và điều trị sớm có thể ngăn ngừa sự phát triển của ung thư cổ tử cung hoặc tăng cơ hội điều trị thành công.
Phụ nữ nên bắt đầu tầm soát ung thư cổ tử cung từ 30 tuổi và tiếp tục định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ.
WHO khuyến cáo phụ nữ nên bắt đầu tầm soát ung thư cổ tử cung từ 30 tuổi và tiếp tục định kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ, ngay cả khi đã được tiêm vắc-xin HPV.
Vaccine chống ung thư cổ tử cung là một bước tiến quan trọng trong y học dự phòng, mang lại hy vọng trong việc giảm gánh nặng của ung thư cổ tử cung trên toàn cầu. Với hiệu quả và độ an toàn đã được chứng minh, vắc-xin này đóng vai trò then chốt trong chiến lược phòng chống ung thư cổ tử cung toàn diện.
Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu loại trừ ung thư cổ tử cung như một vấn đề sức khỏe cộng đồng, cần có sự nỗ lực của cả xã hội. Điều này bao gồm việc nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của vắc-xin HPV, đảm bảo khả năng tiếp cận vắc-xin cho mọi đối tượng, và duy trì chương trình tầm soát ung thư cổ tử cung hiệu quả.
Bằng cách kết hợp tiêm vắc-xin HPV với tầm soát ung thư cổ tử cung định kỳ và thực hiện lối sống lành mạnh, chúng ta có thể bảo vệ bản thân và những người thân yêu khỏi căn bệnh nguy hiểm này. Hãy chủ động trong việc bảo vệ sức khỏe của mình và lan tỏa thông điệp về tầm quan trọng của vắc-xin chống ung thư cổ tử cung đến cộng đồng.
