Bướu nhân tuyến giáp hay bướu giáp hình thành và phát triển trong tuyến giáp, có thể là khối đặc hoặc chứa dịch. Bướu nhân tuyến giáp là bệnh khá phổ biến và thường gặp ở phụ nữ nhiều hơn nam giới. Nhân giáp có thể là lành tính hoặc ác tính, nhân đơn độc hoặc bướu đa nhân, nhân có hoặc không có chức năng hoạt động tự chủ.
Nguyên nhân gây ra bướu nhân tuyến giáp vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên những người hay phải tiếp xúc với bức xạ có nguy cơ phát triển bướu nhân tuyến giáp cao hơn bình thường. Tỷ lệ mắc bệnh ở nữ nhiều hơn nam và gia tăng theo lứa tuổi. Ngoài ra nhân giáp còn mang tính gia đình. Vì vậy nếu cha mẹ có bướu nhân tuyến giáp thì con cái cũng có nhiều khả năng gặp phải.
Hầu hết các bướu nhân giáp có kích thước rất nhỏ, thậm chí nhiều người bệnh không biết mình có bướu phát triển ở tuyến giáp.
Nếu bướu nhân giáp lớn, người bệnh có thể cảm nhận được hoặc thấy sưng ở cổ. Các triệu chứng khác của bướu nhân tuyến giáp là:
Bướu nhân tuyến giáp hay bướu giáp hình thành và phát triển trong tuyến giáp, có thể là khối đặc hoặc chứa dịch.
Khó nuốt hoặc khó thở
- Đau ở cổ họng hoặc cảm thấy cổ họng nghẹn ứ
- Cảm giác bồn chồn, lo lắng, tim đập nhanh, đổ mồ hôi nhiều hoặc giảm cân. Đây là những triệu chứng của cường giáp nếu hạch tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone.
- Không chịu được lạnh, lờ đờ, tăng cân và yếu sức – nếu quá ít hormone tuyến giáp được sản xuất.
- Khàn tiếng – nếu bướu nhân giáp xâm nhập dây thần kinh đến thanh quản.
Nhìn chung phần lớn mọi người không tự phát hiện được bướu nhân tuyến giáp bởi vì nhân giáp không dễ để cảm nhận và thường không gây ra triệu chứng. Bác sĩ có thể phát hiện thấy bướu nhân tuyến giáp qua hình ảnh CT scan hoặc siêu âm khi thăm khám một bệnh lý nào đó. Bác sĩ sau đó sẽ khám lâm sàng và tìm hiểu về các triệu chứng mà người bệnh gặp phải.
Người bệnh cũng có thể phải thực hiện một số xét nghiệm để đánh giá tình trạng hoạt động của tuyến giáp và để chắc chắn bướu nhân tuyến giáp là lành tính. Các xét nghiệm này bao gồm:
Siêu âm tuyến giáp giúp xác định số lượng và kích thước của bướu nhân giáp hoặc hướng dẫn khi chọc hút tế bào bằng kim nhỏ.
- Xét nghiệm máu: đo nồng độ hormone tuyến giáp trong máu.
- Quét tuyến giáp: người bệnh cần uống một lượng nhỏ iot phóng xạ. Chúng sẽ được hấp thụ bởi các tế bào chức năng tuyến giáp và hiện lên trên hình ảnh chụp. . Một dụng cụ được gọi là máy quét (scanner) có thể phát hiện các “ổ lạnh” trong tuyến giáp, đó là những vùng không hấp thụ iốt như bình thường. Vì các “ổ lạnh” này có thể là ác tính hoặc lành tính nên người bệnh cần làm thêm một số xét nghiệm khác.
- Chọc hút tế bào học nhân giáp bằng kim nhỏ.
- Siêu âm tuyến giáp: để xác định số lượng và kích thước của bướu nhân giáp hoặc hướng dẫn khi chọc hút tế bào bằng kim nhỏ.
Nếu bướu nhân tuyến giáp là lành tính và không ảnh hưởng đến sức khỏe, bác sĩ sẽ chỉ định theo dõi thường xuyên. Tuy nhiên nếu nhân giáp có kích thước lớn, gây khó nuốt hoặc khó thở, người bệnh có thể được chỉ định phẫu thuật để loại bỏ.
Trường hợp bướu nhân tuyến giáp gây ra bệnh cường giáp, bác sĩ có thể chỉ định điều trị bằng iot phóng xạ. Hoặc sử dụng thuốc để làm chậm sự sản xuất hormone. Đôi khi phẫu thuật được thực hiện để loại bỏ loại bỏ một nốt tuyến giáp hoạt động quá mức.
Nếu nhân giáp có kích thước lớn, gây khó nuốt hoặc khó thở, người bệnh có thể được chỉ định phẫu thuật để loại bỏ.
Nếu bướu nhân tuyến giáp là ác tính, phẫu thuật là phương pháp điều trị được lựa chọn. Người bệnh có thể phải điều trị tiếp bằng iot phóng xạ để tiêu diệt bất cứ tế bào ung thư nào còn sót lại. Sau phẫu thuật, người bệnh cần dùng thuốc tuyến giáp trong suốt những năm còn lại của cuộc đời.
