Dây rốn là bộ phận có nhiệm vụ kết nối bánh nhau với thai nhi, giúp vận chuyển các dưỡng chất và máu cũng như oxy từ bánh nhau đến nuôi thai nhi. Do vậy, bất cứ biến chứng nào xảy ra với dây rốn đều có nguy cơ khiến thai nhi gặp nguy hiểm. Dây rốn bám màng thai là một biến chứng thai kỳ. Cùng chúng tôi tìm hiểu về hiện tượng này qua bài viết dưới đây.
Menu xem nhanh:
1. Tìm hiểu về dây rốn
1.1. Dây rốn là gì?
Khi trứng gặp được tinh trùng và được thụ tinh, trứng sẽ tự chia tách thành hai phần: một phần sẽ phát triển và hình thành nên phôi thai và phần còn lại chính là bánh nhau. Sau khi phát triển, các phôi thai sẽ hình thành nên túi noãn hoàng, có vai trò nuôi dưỡng bào thai khi nhau thai chưa xuất hiện. Dây rốn là một bộ phận, được hình thành từ túi noãn hoàng và niệu nang, là đoạn nối giữa rốn của thai nhi với bánh nhau thai của mẹ, có hình tròn, mềm và trơn.
Dây rốn là bộ phận có nhiệm vụ kết nối bánh nhau với thai nhi, giúp vận chuyển các dưỡng chất và máu cũng như oxy từ bánh nhau đến nuôi thai nhi.
1.2. Dây rốn có vai trò gì?
Dưới đây là những vai trò vô cùng quan trọng, liên quan đến chính sự sống và sự phát triển của thai nhi trong bụng mẹ:
- Bánh nhau được hình thành và gắn kết vào thành tử cung là nhờ dây rốn.
- Không chỉ vận chuyển máu, oxy và chất dinh dưỡng từ người mẹ sang thai nhi, dây rốn còn vận chuyển cả chất thải của thai nhi và máu thiếu oxy từ thai nhi sang mẹ.
- Một nhiệm vụ khác của dây rốn chính là ngăn không cho máu bị pha trộn, đảm bảo sự sống và sự tăng trưởng của thai nhi.
- Thai kỳ của mẹ có khoẻ mạnh không đều phụ thuộc vào dây rốn.
2. Tìm hiểu về hiện tượng dây rốn bám màng thai
2.1. Thế nào là dây rốn bám màng thai?
Thông thường, ở một thai kỳ khỏe mạnh, dây rốn sẽ bám vào bánh nhau, còn các mạch máu của thai nhi sẽ kết nối trực tiếp với nhau thai thông qua dây rốn. Khi đó, thai nhi sẽ nhận được trọn vẹn dưỡng chất, oxy và máu từ bánh nhau. Tuy nhiên, ở một số trường hợp có xảy ra một biến chứng thai kỳ là dây rốn bám màng (hay còn gọi là dây rốn bám màng thai).
Dây rốn bám màng là hiện tượng dây rốn của thai nhi bám hoặc chèn bất thường vào rìa màng nhau hoặc màng ối. Điều này khiến các mạch máu của thai nhi phải làm việc mà không có sự bảo vệ của bánh nhau khi chúng kết nối tại dây rốn. Do đó, thai nhi chỉ nhận được tối đa là khoảng 30% dinh dưỡng từ bánh nhau và khiến cho thai nhi có nguy cơ bị suy dinh dưỡng, sinh non hoặc thậm chí nguy hiểm hơn là chết lưu.
2.2. Chẩn đoán dây rốn bám màng thai bằng cách nào?
Hiện nay vẫn chưa có thông tin chính thức nào giải thích được vì sao xuất hiện hiện tượng dây rốn bám màng. Trên thực tế, khi gặp phải tình trạng này, mẹ bầu thường không có biểu hiện gì rõ rệt và chỉ có khi thực hiện siêu âm mới có thể phát hiện ra.
Nhờ kỹ thuật siêu âm, bác sĩ hoàn toàn có thể chẩn đoán được tình trạng của dây rốn dựa trên hình ảnh của cả dây rốn và nhau thai. Phần lớn, hiện tượng này sẽ xảy ra vào tam cá nguyệt thứ hai hoặc thứ ba của thai kỳ. Tuy nhiên, có một số trường hợp đã phát hiện ra dây rốn bám màng từ tam cá nguyệt đầu tiên của thai kỳ.
Chỉ có thăm khám và thực hiện siêu âm kiểm tra đầy đủ thì mới có thể phát hiện ra hiện tượng dây rốn bám màng thai.
Đó là một trong những lý do tại sao mà các mẹ bầu phải thường xuyên tuân thủ nghiêm ngặt lịch khám và siêu âm thai định kỳ. Việc phát hiện sớm hiện tượng dây rốn bám màng là cực kì cần thiết vì sẽ giúp bác sĩ kịp thời lên phương án theo dõi, quản lý thai kỳ và có các dự liệu cho trường hợp xấu nhất, hạn chế tối đa những biến chứng nguy hiểm đến cả mẹ và thai nhi.
3. Ai có nguy cơ mắc dây rốn bám màng?
Có thể nói, tuy không phải tình trạng phổ biến trong sản khoa nhưng hiện tượng dây rốn bám màng rất nguy hiểm với cả mẹ bầu và thai nhi. Theo kết quả nghiên cứu và khảo sát, nếu mẹ bầu có một trong các đặc điểm sau thì có nguy cơ mắc dây rốn bám màng cao hơn những mẹ bầu khác:
- Mẹ bầu mang thai khi đã lớn tuổi;
- Mẹ bầu mang thai đôi hoặc thai đôi có chung màng đệm;
- Mẹ bầu mắc nhau thai tiền đạo hoặc mạch máu tiền đạo;
- Các trường hợp thụ tinh ống nghiệm;
4. Những biến chứng nguy hiểm từ hiện tượng bầu mắc dây rốn bám màng
4.1. Đối với mẹ bầu
Khi bị dây rốn bám màng, mẹ bầu có nguy cơ gặp phải những biến chứng vô cùng nguy hiểm như:
- Mạch máu cuống rốn bị nén hoặc vỡ: Bởi dây rốn bám màng ối, màng thai, không bám vào bánh nhau nên không bảo vệ được các mạch máu cuống rốn. Vì thế, các mạch máu có nguy cơ gặp tổn thương là bị nén hoặc vỡ, đặc biệt là các mạch máu nằm gần tử cung.
- Xuất huyết khi chuyển dạ: Chính việc mạch máu cuống rốn bị vỡ dẫn đến tình trạng xuất huyết khi mẹ bầu chuyển dạ.
- Nguy cơ đẻ mổ: Do quá trình chuyển dạ, tử cung co bóp khiến gia tăng nguy cơ các mạch máu bị vỡ và gây ra xuất huyết khi chuyển dạ nên mẹ bầu bắt buộc phải mổ lấy thai gấp.
Nguy cơ vỡ mạch máu, xuất huyết khi chuyển dạ khiến các mẹ bầu thược bị chỉ định đẻ mổ.
4.2. Đối với thai nhi
Không chỉ gây ảnh hưởng tới mẹ bầu, dây rốn bám màng còn gây ra những biến chứng nhất định cho thai nhi:
- Vì thai nhi không nhận đủ dưỡng chất nên dễ bị suy dinh dưỡng bào thai;
- Gia tăng nguy cơ sinh non;
- Chỉ số Apgar thấp, cần chăm sóc đặc biệt;
- Hạn chế tăng trưởng khi chào đời nếu mẹ mang thai đôi;
5. Có ngăn ngừa dây rốn bám màng được không?
Cho đến nay vẫn chưa có phương pháp nào ngăn ngừa được tình trạng này xảy ra vì không có lý do rõ ràng. Mẹ bầu chỉ có thể thực hiện thăm khám và siêu âm thường xuyên để phát hiện sớm.
- Nếu khi siêu âm và phát hiện thai nhi bị dây rốn bám màng, mẹ bầu cần phải tuân thủ nghiêm ngặt lịch theo dõi và quản lý thai kỳ của bác sĩ.
- Lịch siêu âm có thể dày đặc hơn nhằm giúp bác sĩ theo dõi sát sao, đầy đủ tình trạng của thai nhi và bánh nhau để đảm bảo không có gì bất thường.
- Siêu âm phải thật chi tiết để đánh giá sự tăng trưởng của thai và xem có bị nhau thai tiền đạo không
- Đo tim thai thường xuyên, đặc biệt là từ tuần 36 trở đi để theo dõi dây rốn và các mạch máu có dấu hiệu bị chèn ép hay nguy cơ bị vỡ không.
- Nếu các chỉ số để ổn, các chuyên gia sản khoa khuyên mẹ bầu nên để thai kỳ chuyển dạ tự nhiên và sinh thường nếu thai chưa đủ 40 tuần.
Khám thai định kỳ giúp bác sĩ phát hiện sớm và kịp thời lên kế hoạch quản lý thai kỳ, hạn chế tối đa những biến chứng nguy hiểm đến cả mẹ và thai nhi.
Có thể nói, dây rốn bám màng thai không phổ biến nhưng để lại những biến chứng rất nguy hiểm. Khám thai định kỳ và siêu âm đầy đủ là cách duy nhất giúp phát hiện sớm hiện tượng này
