Viêm xoang là bệnh lý phổ biến với nhiều biểu hiện dễ nhầm lẫn như nghẹt mũi, đau đầu, chảy dịch mũi kéo dài. Để chẩn đoán chính xác và xác định mức độ tổn thương, chụp X-quang xoang là một phương pháp đơn giản, nhanh chóng và hiệu quả. Cùng TCI tham khảo thêm về kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh viêm xoang bằng chụp X quang qua những thông tin dưới đây.

1. Các cách chẩn đoán hình ảnh viêm xoang bằng chụp X-quang

Chụp X-quang là một trong những phương pháp chẩn đoán hình ảnh phổ biến giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả tình trạng viêm xoang tại từng vị trí cụ thể. Mỗi tư thế chụp mang lại hình ảnh khác nhau, hỗ trợ xác định chính xác loại xoang bị viêm cũng như mức độ tổn thương.

1.1. Chụp X-quang viêm xoang Hirtz

Ở tư thế này, người bệnh được đặt nằm ngửa, đầu ngửa ra sau sao cho đỉnh đầu chạm vào phim chụp. Tia X được chiếu từ trên xuống, giúp quan sát rõ các vùng xoang sâu như xoang bướm, xoang sàng trước và xoang sàng sau.

Hình ảnh X-quang có thể thể hiện như sau:

– Không thấy hoặc thấy mờ vách ngăn xoang sàng: thường do sự hiện diện của polyp hoặc khối u ác tính.

– Tế bào sàng bị mờ: có thể là hậu quả của tình trạng viêm với dịch mủ, phù nề niêm mạc hoặc sự phát triển của polyp.

Chụp X-quang viêm xoang Hirtz

1.2. Chẩn đoán hình ảnh viêm xoang bằng chụp X-quang tư thế Blondeau

Tư thế Blondeau thường được áp dụng để phát hiện viêm tại xoang trán, xoang hàm và hốc mũi.

Ở tư thế này, tia X chiếu từ phía sau ra trước. Bệnh nhân nằm sấp, mở miệng tối đa, đồng thời mũi và cằm tiếp xúc trực tiếp với phim chụp.

Kết quả chụp cho thấy:

– Nếu có viêm xoang, hình ảnh X-quang thể hiện khe mũi bị mất hoặc hẹp do khối u hay cuốn mũi quá phát. Xoang hàm và xoang trán xuất hiện vùng mờ nếu có hiện tượng phù nề niêm mạc, dịch mủ tích tụ hay thoái hóa niêm mạc.

– Nếu nghi ngờ khối u ác tính, đặc biệt khi các thành xương bị mờ hoặc không rõ ràng, cần chỉ định thêm các kỹ thuật chẩn đoán chuyên sâu.

– Nếu xoang bình thường, hình ảnh hiển thị rõ ràng khe thở, ổ mắt, các thành xương cũng như xoang trán và xoang hàm đều sáng rõ.

Trong trường hợp nghi ngờ có dị vật trong xoang, bác sĩ sẽ chỉ định thêm chụp X-quang sọ nghiêng để xác định chính xác vị trí và kích thước dị vật. Nếu phát hiện khối u hoặc polyp trong xoang, có thể cần bơm chất cản quang để hình ảnh hiện lên rõ ràng hơn trên phim X-quang.

1.2. Chẩn đoán hình ảnh viêm xoang bằng chụp X-quang tư thế Schuller

Ở tư thế Schuller, người bệnh được đặt nằm nghiêng tương tự như khi chụp sọ nghiêng. Tia X được chiếu xiên với góc nghiêng khoảng 20–30 độ so với trục nối giữa hai tai. Để đảm bảo hình ảnh rõ nét, cần gập vành tai về phía trước, giúp tia X xuyên qua ống tai mà không bị che khuất hoặc chồng hình.

Phương pháp này đặc biệt hữu ích trong việc đánh giá tình trạng viêm xoang chũm:

– Viêm xoang chũm cấp tính: hình ảnh X-quang cho thấy các vách ngăn của hệ thống thông bào không rõ ràng, kèm theo hiện tượng mờ các thông bào.

– Viêm xoang chũm mạn tính: có thể quan sát thấy sự biến mất hoàn toàn của các vách ngăn và hình ảnh mờ đồng nhất của vùng thông bào.

Tùy theo biểu hiện lâm sàng và nghi ngờ tổn thương của bác sĩ, các tư thế chụp X-quang viêm xoang sẽ được chỉ định phù hợp để thu được hình ảnh rõ nét nhất tại vùng nghi ngờ tổn thương.

Trong nhiều trường hợp, cần kết hợp chụp ở nhiều tư thế khác nhau để có cái nhìn toàn diện, hỗ trợ chẩn đoán chính xác vị trí viêm và mức độ tổn thương, từ đó đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả và ngăn ngừa biến chứng.

Ở tư thế Schuller, người bệnh được đặt nằm nghiêng tương tự như khi chụp sọ nghiêng

2.Quy trình chụp X quang chẩn đoán bệnh viêm xoang

Dưới đây là quy trình chụp X-quang xoang cơ bản để bạn tham khảo:

– Bước 1: Người bệnh được hướng dẫn nằm trên bàn chụp theo tư thế phù hợp. Đầu sẽ được đặt chính giữa giữa máy X-quang và tấm phim, sau đó cố định nhẹ bằng đệm xốp để giữ đúng vị trí.

– Bước 2: Các phần khác của cơ thể sẽ được che chắn bằng tạp dề chì nhằm hạn chế tối đa việc tiếp xúc với tia X, đảm bảo an toàn trong suốt quá trình chụp.

– Bước 3: Trong lúc chụp, người bệnh cần giữ nguyên tư thế và không được cử động để hình ảnh thu được rõ nét, chính xác. Bác sĩ hoặc kỹ thuật viên sẽ lui ra phía sau một cửa kính chuyên dụng để thực hiện thao tác chụp.

Trong một số trường hợp đặc biệt như chấn thương vùng mặt hoặc sau phẫu thuật, người bệnh có thể cần được hỗ trợ đặt tư thế đặc biệt nhằm tránh làm tổn thương thêm. Ví dụ, nếu nghi ngờ có gãy đốt sống cổ, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh mang nẹp cổ trong khi chụp.

Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định chụp ở nhiều tư thế khác nhau để đánh giá toàn diện tình trạng viêm xoang. Người bệnh cần hợp tác giữ yên tuyệt đối, vì bất kỳ cử động nào cũng có thể làm mờ hình ảnh, gây khó khăn cho việc chẩn đoán và thậm chí phải chụp lại.

Mặc dù chụp X-quang xoang là thủ thuật không gây đau, nhưng trong một số trường hợp (đặc biệt là người bệnh đang chấn thương hoặc sau phẫu thuật) có thể cảm thấy khó chịu khi thay đổi tư thế. Bác sĩ và kỹ thuật viên sẽ hỗ trợ hết sức để người bệnh cảm thấy thoải mái và đảm bảo quá trình chụp diễn ra nhanh chóng, an toàn.

bác sĩ có thể chỉ định chụp ở nhiều tư thế khác nhau để đánh giá toàn diện tình trạng viêm xoang

Chụp X-quang xoang là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh đơn giản, nhanh chóng và hiệu quả, giúp hỗ trợ bác sĩ phát hiện sớm những bất thường tại các hốc xoang. Dù hiện nay có nhiều kỹ thuật hiện đại hơn như CT, MRI, nhưng X-quang vẫn là lựa chọn phổ biến trong bước đầu tầm soát và theo dõi viêm xoang. Việc chủ động thăm khám và thực hiện chẩn đoán hình ảnh khi có dấu hiệu nghi ngờ viêm xoang sẽ giúp người bệnh được điều trị kịp thời, ngăn ngừa biến chứng, bảo vệ sức khỏe hô hấp lâu dài.