Tiêm vacxin lao cho trẻ sơ sinh là mũi tiêm đầu đời rất quan trọng để bảo vệ trẻ khỏi những ảnh hưởng của virus gây bệnh lao. Tuy nhiên, không phải trẻ nào cũng có thể đủ điều kiện tiêm vacxin phòng lao theo thời điểm khuyến cáo. Trong bài viết này, hãy cùng Thu Cúc TCI làm rõ những trường hợp chống chỉ định và hoãn tiêm phòng bệnh lao nhé!
Menu xem nhanh:
1. Thời điểm tốt nhất tiêm vacxin phòng lao cho trẻ sơ sinh?
Theo khuyến cáo của Bộ Y tế, việc tiêm phòng lao cho trẻ sơ sinh nên diễn ra ngay trong tháng đầu sau khi bé chào đời, và đặc biệt tiêm càng sớm càng tốt
Tại sao thời điểm này lại được coi là quan trọng? Nếu việc tiêm phòng lao được hoãn lại, nguy cơ mắc bệnh lao cho trẻ sơ sinh có thể gia tăng đáng kể. Điều này có thể dẫn đến tình trạng bé mắc bệnh lao ngay trong những ngày đầu đời, khi hệ miễn dịch của bé vẫn chưa đạt đủ sự hoàn thiện. Trong giai đoạn này, cơ thể bé chưa đủ khả năng tự bảo vệ trước vi khuẩn lao và dễ dàng bị lây nhiễm từ môi trường xung quanh, đặc biệt là qua đường hô hấp.
Trẻ sơ sinh có cân nặng dưới 2000g sẽ phải tạm hoãn tiêm vắc xin
Trước khi quyết định tiêm vắc xin BCG phòng bệnh lao cho bé, các bác sĩ thường sẽ thực hiện xét nghiệm Mantoux hoặc kiểm tra kháng thể kháng lao để loại trừ trường hợp bé đã từng nhiễm trùng tự nhiên với vi khuẩn lao trước đó.
Nếu bé đã từng mắc bệnh lao, việc tiêm vắc xin phòng bệnh không còn cần thiết. Đáng chú ý, nếu bé được tiêm vắc xin phòng lao sau khi tròn 1 tuổi, phản ứng sau tiêm có thể mạnh hơn đáng kể so với việc tiêm trong giai đoạn sơ sinh. Tại thời điểm hiện tại, ở Việt Nam, vắc-xin BCG (Bacille Calmette-Guérin) đã trở thành biện pháp phòng ngừa bệnh lao phổ biến. Trong thành phần của vắc-xin BCG, chứa một dạng vi khuẩn gây ra bệnh lao. Tuy nhiên, vi khuẩn này đã được làm yếu và mất khả năng gây bệnh, qua đó mang lại tác dụng bảo vệ cho người được tiêm.
Ở Việt Nam, vắc-xin phòng ngừa bệnh lao mà phổ biến và rộng rãi sử dụng hiện nay là sản phẩm do Viện Vắc-xin và Sinh phẩm Y tế sản xuất trong nước. Được sản xuất tử chủng vi khuẩn sống của Calmette – Guérin, loại vắc-xin này có khả năng phòng ngừa bệnh lao mạnh mẽ và duy trì tác dụng bảo vệ trong thời gian dài, đặc biệt khi được bảo quản trong môi trường thích hợp.
2. Trường hợp chống chỉ định/ tạm hoãn tiêm vacxin phòng lao cho trẻ sơ sinh
2.1 Các trường hợp chống chỉ định tiêm vacxin lao
– Có tiền sử sốc hoặc phản ứng nghiêm trọng sau lần tiêm vắc xin trước đó (nếu có cùng thành phần): Các triệu chứng bao gồm sốt cao trên 39°C kèm theo co giật hoặc dấu hiệu liên quan đến não/màng não, tình trạng tái màu da tím tái, khó thở.
– Trẻ có hệ miễn dịch suy giảm (như bệnh suy giảm miễn dịch bẩm sinh, trẻ mắc HIV ở giai đoạn lâm sàng IV hoặc có các dấu hiệu nghiêm trọng về suy giảm miễn dịch) không nên tiêm các loại vắc xin sống giảm độc lực.
– Việc tiêm vắc xin phòng lao BCG không nên áp dụng đối với trẻ được sinh ra từ mẹ mắc HIV mà không được tiếp cận với liệu pháp ngăn ngừa lây truyền tốt từ mẹ sang con.
– Các trường hợp đối chỉ định khác sẽ tuân theo hướng dẫn từ nhà sản xuất cho từng loại vắc xin.
2.2 Các trường hợp hoãn tiêm vacxin lao
– Bị ốm các bệnh cấp tính hoặc mắc phải các bệnh nhiễm trùng. Việc tiêm chủng sẽ được thực hiện khi tình trạng sức khỏe của trẻ đã ổn định.
Chỉ cần tiêm vắc xin phòng lao BCG một liều duy nhất đã có thể tạo ra tác dụng bảo vệ lâu dài.
– Nếu nhiệt độ cơ thể của trẻ đo tại vùng nách ≥ 37,5°C hoặc dưới ≤ 35,5°C, việc tiêm chủng sẽ được tạm hoãn.
– Nếu trẻ vừa sử dụng các sản phẩm globulin miễn dịch trong khoảng thời gian 3 tháng (ngoại trừ kháng huyết thanh viêm gan B), việc tiêm chủng vắc xin sống giảm độc lực sẽ được tạm hoãn.
– Trong trường hợp trẻ đang trong quá trình điều trị corticoid (qua đường uống hoặc tiêm) với liều cao (tương đương prednison ≥ 2mg/kg/ngày), hóa trị, hoặc xạ trị trong vòng 14 ngày, việc tiêm chủng cũng sẽ tạm hoãn.
– Trẻ sơ sinh có cân nặng dưới 2000g, việc tiêm chủng sẽ được tạm hoãn.
Ngoài ra, các trường hợp tạm hoãn tiêm chủng khác sẽ tuân theo hướng dẫn cụ thể của nhà sản xuất đối với từng loại vắc xin.
3. Bố mẹ cần lưu ý gì trước và sau tiêm vắc xin
3.1 Lưu ý trước tiêm vacxin lao cho trẻ sơ sinh
– Thăm khám và tư vấn y tế: Trước khi quyết định tiêm vắc xin, hãy đưa trẻ đi khám và tham khảo ý kiến của bác sĩ để được cung cấp những lời khuyên cần thiết cho trường hợp cụ thể của trẻ. Hãy chọn cơ sở y tế uy tín và có chất lượng để thực hiện tiêm phòng, tránh những tình huống không mong muốn.
– Trong ngày tiêm, mặc cho trẻ những bộ quần áo rộng rãi, thoáng mát để làm giảm cảm giác không thoải mái sau tiêm.
– Trước khi tiêm, hãy đảm bảo trẻ ăn đủ bữa để tránh tình trạng quá no hoặc đói. Điều này giúp tránh tình trạng nôn mửa hoặc suy giảm đường huyết sau tiêm vắc xin.
3.2 Lưu ý sau tiêm tiêm vacxin lao cho trẻ sơ sinh
– Để đảm bảo an toàn trong quá trình tiêm chủng, hãy thông báo cho nhân viên y tế về tình trạng sức khỏe của trẻ. Sau khi tiêm, nên ở lại cơ sở y tế trong 30 phút để theo dõi phản ứng sau tiêm. Trong vòng 48 giờ sau tiêm, cần chú ý quan sát những dấu hiệu bất thường trên trẻ để có biện pháp xử lý kịp thời nếu cần.
Các phản ứng sau tiêm có thể xuất hiện từ thời điểm trẻ được tiêm phòng đến 5 tháng sau đó
– Giống như các loại vắc xin khác, vắc xin BCG cũng có thể gây ra một số phản ứng phụ như sốt nhẹ, sưng hạch ở vùng nách, đỏ da tại vị trí tiêm, loét nhẹ và sẹo sau tiêm. Những biểu hiện này thường là bình thường và chỉ ra sự đáp ứng miễn dịch của trẻ.
– Nếu trẻ có những phản ứng sau tiêm như sốt cao, ngưng bú, vết tiêm sưng hoặc hạch sưng kéo dài, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế để được kiểm tra và tư vấn.
– Trong trường hợp trẻ sốt, chỉ nên dùng thuốc hạ sốt khi có hướng dẫn và sự hỗ trợ từ nhân viên y tế.
– Nếu trẻ có dấu hiệu không bình thường như sốt cao, khó thở, quấy khóc kéo dài, co giật, tím tái và các biểu hiện khác, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức. Những tình huống này hiếm gặp và sẽ được xử trí hiệu quả nếu phát hiện kịp thời.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vắc xin là an toàn, tuy hiếm khi có phản ứng nghiêm trọng. Phần lớn phản ứng sau tiêm chỉ là nhẹ và tạm thời nên bố mẹ có thể an tâm chăm sóc trẻ theo hướng dẫn từ nhân viên y tế.
Trên đây là những thông tin giúp bố mẹ hiểu rõ hơn về các điều kiện khi tiêm vacxin lao cho trẻ sơ sinh. Liên hệ ngay với phòng Tiêm chủng Thu Cúc TCI để đặt lịch tiêm và được hỗ trợ các thông tin tiêm chủng cụ thể.
