Khám tuyến giáp là một phần quan trọng của chăm sóc sức khỏe, đặc biệt là đối với những người có các vấn đề liên quan đến tuyến giáp. Bài viết này sẽ đưa ra thông tin chi tiết về các bước quan trọng trong quá trình khám tuyến giáp để bạn có thể hiểu rõ hơn về tình trạng sức khỏe của mình.
Khám tuyến giáp tại Thu Cúc TCI
Menu xem nhanh:
1. Xác định mục tiêu khám tuyến giáp
1.1. Phân biệt rõ với các khối u khác ở vùng trước của cổ
Loại bỏ nghi ngờ về các khối u khác như u nang, u cổ, hay các vấn đề lân cận khác. Phân biệt chính xác giữa bướu tuyến giáp và các khối u khác giúp xác định phương pháp điều trị phù hợp.
1.2. Xác định đặc tính của bướu tuyến giáp
Đánh giá kích thước của bướu tuyến giáp và mức độ lan tỏa của nó. Xác định xem bướu có nhân không, mật độ của nó ra sao, và những đặc điểm khác nhau như di động, nhạy với cảm giác đau.
1.3. Khám hạch ở các vùng liên quan đến bướu giáp
Tìm hiểu về các vùng xung quanh tuyến giáp, bao gồm cả cổ, để đảm bảo không có các dấu hiệu của các vấn đề khác như bướu cổ hay sưng khác ngoài tuyến giáp.
1.4. Nghiệm pháp Pemberton
Nghiệm pháp Pemberton thường được sử dụng để đánh giá sự tăng trưởng của bướu giáp khi bệnh nhân nở một quả bóng và giữ thở trong thời gian ngắn. Nghiệm pháp này giúp đánh giá mức độ tăng trưởng của bướu và xem xét tác động của nó đối với các cấu trúc xung quanh.
2. Chuẩn bị gì trước khi khám tuyến giáp?
2.1. Đối với bệnh nhân khám tuyến giáp
Trước khi bắt đầu quá trình khám, bệnh nhân cần được giải thích về mục đích và quy trình của cuộc khám tuyến giáp. Giảng giải những điều cần biết như tại sao khám tuyến giáp quan trọng, cách thức thực hiện các bước, và ý nghĩa của quá trình này đối với chẩn đoán và điều trị.
– Bệnh nhân cần để vùng cổ để tạo điều kiện thuận lợi cho việc khám. Điều này có thể bao gồm việc mặc áo có cổ hở hoặc mặc áo thấp để bác sĩ có thể dễ dàng tiến hành khám lâm sàng.
– Tùy thuộc vào mục đích cụ thể của cuộc khám, bệnh nhân có thể được yêu cầu ngồi thoải mái trên ghế thấp để bác sĩ có thể kiểm tra tuyến giáp từ phía sau hoặc đứng đối diện để kiểm tra từ phía trước. Trong trường hợp thăm khám với thủ thuật nhìn và sờ, bệnh nhân cũng có thể được yêu cầu nằm ngửa.
– Nếu nghiệm pháp Pemberton được thực hiện, bệnh nhân sẽ được yêu cầu đứng hoặc ngồi. Điều này giúp bác sĩ đánh giá sự tăng trưởng của bướu giáp khi bệnh nhân nở một quả bóng và giữ thở.
– Để quan sát cách bướu giáp di chuyển theo nhịp nuốt, bệnh nhân nên có một ly nước nhỏ sẵn sàng để uống khi được yêu cầu. Điều này cũng giúp tạo điều kiện thuận lợi cho nghiệm pháp Pemberton.
2.2. Đối với bác sĩ khám tuyến giáp
Bác sĩ cần đứng đằng sau hoặc đối diện bệnh nhân để tiến hành khám tuyến giáp. Hai bàn tay của bác sĩ và ống nghe cần được làm ấm để tăng cảm giác và thoải mái cho bệnh nhân.
Chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi khám tuyến giáp không chỉ giúp tăng hiệu quả của quá trình khám mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho sự hợp tác từ phía bệnh nhân, đồng thời đảm bảo sự chính xác trong việc đánh giá tình trạng sức khỏe của tuyến giáp.
3. Các bước khám tuyến giáp lâm sàng
3.1. Nhìn bướu giáp
3.1.1. Mục đích
– Nhận biết tính chất di động của bướu giáp theo nhịp nuốt và phân biệt nó với các u khác như hạch cạnh cơ ức đòn chũm, phì đại cơ ức đòn chũm hay khối u mỡ cạnh cổ.
– Nếu bướu giáp không hoặc ít di động theo nhịp nuốt, nghi ngờ về viêm giáp xơ hóa Riedel hoặc ung thư giáp.
3.1.2. Kỹ thuật
Bệnh nhân ngồi thoải mái, bộc lộ vùng cổ và thực hiện động tác nuốt bằng cách uống vài ngụm nước nhỏ.
3.1.3. Quan sát
Vùng da cổ phía trên bướu giáp giúp phát hiện sưng, đỏ, nóng, đau trong viêm giáp cấp sinh mủ hay sưng và đau trong viêm giáp DeQuervain.
3.1.4. Rối loạn chức năng tuyến giáp
Nhìn bướu giáp giúp phát hiện hội chứng viêm: sưng, đỏ, nóng.
3.2. Sờ bướu giáp
Xác định các đặc điểm, tính chất của bướu giáp mạch bằng cách khám rung miêu và khám lại các hạch vùng. Có thể khám phía trước và khám phía sau.
Sờ phía trước khám tuyến giáp
3.2.1. Khám phía sau
Bệnh nhân ngồi trên ghế, bác sĩ đứng phía sau và sử dụng các ngón 2,3,4 (hoặc ngón 2,3) của hai bàn tay để khám bướu giáp. Bác sĩ di chuyển ngón cái từ phía sau cổ bệnh nhân để xác định ranh giới bướu giáp và tính chất của nó.
3.2.2. Khám phía trước
Bệnh nhân ngồi trên ghế, bác sĩ sử dụng ngón cái và các ngón 2,3,4 để khám từ phía trước. Bác sĩ xác định tính chất của từng thùy tuyến giáp và kết hợp thêm khám hạch vùng và tìm rung miêu.
3.2.3. Sờ tuyến giáp để đánh giá
– Xác định xem tuyến giáp có tính chất lan tỏa hay có nhân (một hay nhiều nhân). Tiếp theo đó bác sĩ mô tả vị trí tuyến giáp, kích thước, mật độ, giới hạn, di động, có đau khi sờ hay không.
– Ước tính kích thước tuyến giáp, đặc biệt khi bệnh nhân có tuyến giáp lớn, gợi ý đến bướu giáp thòng.
– Đánh giá mật độ của tuyến giáp, có thể mềm trong bướu giáp đơn thuần, chắc trong viêm giáp, cứng trong viêm giáp Riedel hay ung thư giáp.
– Kiểm tra xem có sự đau khi sờ không, có thể là do viêm giáp (cấp hay bán cấp) hay do nang giáp xuất huyết.
Quá trình sờ bướu giáp là một phần quan trọng trong quá trình khám lâm sàng, giúp đặt ra chẩn đoán chính xác và xác định phương pháp điều trị thích hợp.
3.3. Nghe bướu giáp
3.3.1. Mục đích
Xác định bướu giáp mạch thông qua việc nghe âm thổi trên bướu giáp. Bướu giáp mạch thường xuất hiện trong các bệnh nhân mắc bệnh Basedow hay bướu giáp khổng lồ.
Nghe bướu giáp giúp xác định bướu giáp mạch
3.3.2. Kỹ thuật
– Bệnh nhân ngồi trên ghế, bác sĩ đứng bên cạnh hoặc ngồi đối diện.
– Bác sĩ nghe từ đáy tim lên để loại trừ các âm thổi có thể xuất phát từ các bệnh lý van động mạch chủ (hẹp van động mạch chủ).
– Tiếp theo, bác sĩ nghe tại tuyến giáp ở cả 2 cực trên và 2 cực dưới, nơi động mạch giáp trên và giáp dưới đổ vào. Nếu không nghe thấy âm thổi hoặc có nghi ngờ, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân nín thở để loại trừ các tạp âm đường hô hấp.
– Trong một số trường hợp đặc biệt, việc nghe có thể thực hiện khi bệnh nhân nằm ngửa trên giường, bộc lộ vùng cổ.
Bác sĩ cần lưu ý các âm thổi không đều (âm thổi tâm thu hay liên tục) để đưa ra đánh giá về tình trạng tuyến giáp.
Trên đây là các bước khám tuyến giáp lâm sàng vô cùng quan trọng. Hy vọng kiến thức trên sẽ giúp ích cho các bạn trước khi đi khám.
